«ΑΡΙΩΝΑΣ» Ένας θρυλικός ποιητής - κιθαρωδός της αρχαίας Ελλάδας, που καταγόταν από τη Λέσβο. Φέρεται ότι έζησε στην αυλή του Περίανδρου, τυράννου της Κορίνθου. Θεωρείται επινοητής του διθυράμβου. Σήμερα «ΑΡΙΩΝ» ονομάζεται ο ΕΚΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟΣ EΞΩPAΪΣTIKOΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ στο Χωριό «Σταυρός», στη Κέρκυρα.

Δευτέρα 26 Νοεμβρίου 2007

Me tous Proskopous sto Bouno tou Stavrou

Πρόσκοποι περπάτησαν, πάνω στα χνάρια των παλαιών Σταυριοτών,
στα μονοπάτια του Σταυρού

Το διήμερο Σάββατο -Κυριακή, 24-25 Νοεμβρίου 2007, επισκέφτηκε το Σταυρό το 10ο Σύστημα Προσκόπων (έδρα Στρογγυλή). Οι Πρόσκοποι προσκλήθηκαν και φιλοξενήθηκαν από το Π. Σύλλογο Σταυρού «ΑΡΙΩΝΑ».
Την πρώτη ημέρα οι πρόσκοποι, αφού τακτοποιηθήκαν στην αίθουσα του Συλλόγου και έκαναν έπαρση σημαίας, επισκεφτήκαν κοντινό υπαίθριο χώρο όπου και έκαναν εκπαίδευση, στησίματος κατασκήνωσης. Το μεσημέρι ακολούθησε ομιλία, προβολή βίντεο και συζήτηση με θέμα τον κίνδυνο των Nαρκωτικών.
Το απόγευμα, οι Πρόσκοποι, με συνοδεία μέλη του Συλλόγου, επισκεφτήκαν τον παραδοσιακό οικισμό Λουκάτα όπου και ξεναγήθηκαν στην Πλατεία Τζαμάνη και στη Λότζα. Με οδηγούς τα μέλη του Συλλόγου περπάτησαν πάνω στο όμορφο μονοπάτι που οδηγεί από τον παραδοσιακό οικισμό προς την «Παναγιοπούλα». Επιστρέφοντας πάλι στον οικισμό οι Πρόσκοποι, κτύπησαν και μπήκαν στα φιλόξενα σπίτια των κατοίκων όπου... έκαναν ερωτήσεις και συζήτησαν μαζί τους, για τα προβλήματα και τις συνθήκες ζωής τους. Γνώρισαν έτσι από «τα μέσα» τη ζωή των Σταυριοτών.
Με την επιστροφή στο σύλλογο (μετά την απαραίτητη υποστολή σημαίας) οι Πρόσκοποι «είδαν» σε βίντεο, τοπία, παραδοσιακά κτήρια , σπηλιές καθώς και μονοπάτια από τον Σταυρό. Προιδεάστικαν με αυτό τον τρόπο για το τί θα έβλεπαν την επόμενη ημέρα. Στη συνέχεια, άναψε φωτιά και ψήθηκαν σουβλάκια. Η βραδιά έκλεισε με συζήτηση και κατασκευές, αλλά και με χορό, τραγούδι και θεατρικά σύντομο θεατρικό κομμάτι... που φυσικά πρωταγωνιστούσαν οι ίδιοι οι Πρόσκοποι.
Η επόμενη μέρα ξεκίνησε χαρούμενα με μεγάλη ανυπομονησία εκ μέρους των Προσκόπων... Eξάλλου ήταν η «μεγάλη ημέρα» γι’ αυτούς, μια και θα επισκέπτονταν το εκκλησάκι της Αγ. Αικατερίνης (που γιόρταζε) και μετά, θα ακολουθούσε ξενάγηση, πεζοπορία και ανάβαση στο βουνό του Σταυρού.
Aναμφισβήτητα, η παρουσία στον εορτασμό, του 10ου Συστήματος Προσκόπων, ήταν μία «ξεχωριστή και ευχάριστη νότα»! Με το ήθος και την άψογη διαγωγή τους, εντυπωσίασαν και ξάφνιασαν τους εκκλησιαζόμενους εορταστές.
Μία νέα ομάδα επισκεπτών, από μεγαλύτερα μέλη και φίλους του προσκοπισμού, προστέθηκε στην παρέα μας! Το επόμενο βήμα ήταν η ξενάγηση, από μέλη του Συλλόγου, στον παραδοσιακό οικισμό «Κομιανάτα». Οι πρόσκοποι - επισκέπτες είδαν παλιά κτήρια, ελαιοτριβεία, πηγάδια και πληροφορήθηκαν για τις ιστορίες και τις παραδόσεις του χωριού. Στη συνέχεια οδηγηθήκαν έξω από τον οικισμό επισκεφτήκαν την «Κάβα του Ρεβιθιά», πέρασαν τον «Γαιδουρότραφο», ανεβήκαν στο βουνό, μπήκαν στο σπήλαιο της «Καταχοστής» και άκουσαν την αφήγηση για την παράδοση της «καμένης Γράβας».
Aπό το σημείο αυτό και μετά δεν έμενε παρά, η τελική «ανάβαση» από το παλιό «δύσκολο» μονοπάτι, στα ριζά του βράχου, του «Παντοκράτορα», προς το παλιό εκκλησάκι. Σημειωτέων ότι ακολουθήθηκε η παραδοσιακή πορεία πάνω στο παλαιό μονοπάτι που περπατούσαν για εκατοντάδες χρόνια, από τους κατοίκους του χωριού, τελώντας Λιτανείες, προς τον παλιό εκκλησάκι! Φυσικά, με την ανάβασή τους, στην κορυφή, οι περιπατητές αποζημιώθηκαν όλοι, για τους κόπους τις οδοιπορίας! Η θέα ήταν υπέροχή!
Εδώ τα μέλη του συλλόγου μίλησαν για την ονομασία του χωριού , για την παράδοση και για το τί θα πρέπει να κάνει ο κάθε ένας μας για την διάσωση της. Το συμπέρασμα της συζήτησης περικλείετε στο τετράπτυχο... «προσεκτική παρατήρηση - λεπτομερής καταγραφή στοιχείων - ασίγαστη έρευνα - συγκριτική μελέτη»!
Aκολούθησε επιστροφή στο χωριό από τον πάνω «εύκολο» δρόμο.
Το προσκοπικό διήμερο τελείωσε με μεσημεριανό στο σύλλογο, με καθαριότητα - τακτοποίηση του χώρου... ευχαριστίες - αποχαιρετισμούς και πολλές ειλικρινείς υποσχέσεις και από τις δύο πλευρές!
Μάλιστα, τα μέλη του συλλόγου «APIΩNAΣ», εξέφρασαν την επιθυμία τους... σαν σύλλογος, να «ΥΙΟΘΕΤΗΘΟΥΝ» από το 10ο Σύστημα Προσκόπων!!!
Ίδωμεν!

Η όλη εκδήλωση - ξενάγηση έγινε στα πλαίσια κοινοτικού προγράμματος που ενεργοποιείτε και δραστηριοποιείτε ο ΕΚΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟΣ EΞΩPAΪΣTIKOΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ «ΑΡΙΩΝ». Σταυρός / Δήμος Aχειλιών «AΝΑΔΕΙΞΗ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΩΝ ΠΕΡΙΠΑΤΗΤΙΚΩΝ ΔΙΑΔΡΟΜΩΝ / ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗΣ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ»



Πέμπτη 15 Νοεμβρίου 2007

Οι φίλοι των Σπηλαίων στο σπήλαιο «Κληματιάς»

O σύλλογος «APIΩN» «γέννησε» την...
Εταιρεία Προστασίας Σπηλαίων και Περιβάλλοντος «Πλούτονας»!

? Nαι! Έτσι είναι! Μέλη του Πολιτιστικού Συλλόγου
«Αρίων» του Σταυρού, σε συνεργασία με φίλους σπηλαίων,
ίδρυσαν μία «Εταιρεία Προστασίας Σπηλαίων και
Περιβάλλοντος», με την επονομασία «Πλούτονας»!
? Τα μέλη του «Αρίωνα» και του «Πλούτονα», την Κυριακή
11 Νοεμβρίου 2007, επισκεφτήκαν το σπήλαιο «Κληματιάς»
του Δήμου Θιναλίων και στη συνέχεια τις πυγές και τον
καταρράκτη των Κυπριάδων.
? Οι φίλοι των Σπηλαίων (μέλη του «Αρίωνα» και του
«Πλούτονα») απόλαψαν ένα μοναδικό περίπατο στην
θαυμάσια Kερκυραϊκή ύπαιθρο φύση. Είχαν την ευκαιρία
να γνωριστούν αναμεταξύ τους και ήρθαν και σε επαφή με
τους φιλόξενους κατοίκους της Kληματιάς... όπου
πληροφορήθηκαν και για τους τοπικούς θρύλους γύρο από
το σπήλαιο.
? Και εδώ (όπως και για την «καμένη Γράβα», στο
Σταυρό!) υπάρχει η ίδια παράδοση...
...Πειρατές εμφανίστηκαν στην περιοχή, οι κάτοικοι του
χωριού κρύφτηκαν στη σπηλιά της Κληματιάς... αλλά μία
«γριά» (που την έλεγαν «Μαρίτσα») τους πρόδωσε, με
αποτέλεσμα οι πειρατές να τους κάψουν εκεί μέσα. Το
βουνό στην περιοχή λέγετε «βουνό της Μαρίτσας»!
Η ομοιότητα της ιστορίας, με αυτής του «Σταυρού»,
έκανε μεγάλη εντύπωση στα μέλη του «Αρίωνα»!
Eρωτηματικά προκαλεί και η ομοιότητα της ονομασίας των
βουνών, γιατί και στο Σταυρό, εκεί που βρίσκετε η
«καμένη Γραβα», παλαιά ονομάζονταν «βουνό της
Μάρως»(?).
? Οι φίλοι των Σπηλαίων, κατέβεικαν στο Σπήλαιο.
Ορισμένοι πιο τολμηροί και πιο έμπειροι, από το πρώτο
επίπεδο κατέβεικαν (μέσα από μία στενή δίοδο) σε ένα
δεύτερο επίπεδο, πιο δύσβατο. (Ας σημειωθεί ότι στο
σπήλαιο δε θα πρέπει να κατεβεί κάποιος μόνος του,
απροετοίμαστος και χωρίς εξοπλισμό. Αυτό είναι αρκετά
επικίνδυνο). Οι κάτοικοι της Κληματιάς, που συνόδεψαν
τους ερασιτέχνες «σπηλαιολόγους», μίλησαν για την
ύπαρξη και ενός τρίτου επιπέδου - ακόμα βαθύτερου και
πιο δύσβατου... επίσης μίλησαν και για την ύπαρξη ενός
ακόμα ανοίγματος (κάπου προς τα δεξιά) που όμως τώρα
δε φαίνεται, λόγο πρόσφατων κατολισθήσεων. Αυτή η
είσοδο λέγετε από παλαιότερους ότι οδηγούσε υπόγεια σε
μία απομακρυσμένη περιοχή που βρίσκετε η λεγόμενη
«σκυλόγραβα».
? Ο τοπογράφος κ. Λάμπουρας Αντρέας έδωσε μερικά
πολύτιμα στοιχεία για την περιοχή και το σπήλαιο.
Η παράδοση λέγει πως το χωριό κάηκε (από Πειρατές?)
επτά (7) φορές... ανέφερε μάλιστα ότι, αυτός που έκαψε
τη σπηλιά ήταν ο τρομερός πειρατής (και μετά, ναύαρχος
του Σουλτάνου) Μπαρμπαρόσα (?)...
Το πιο σοβαρό στοιχείο που έδωσε, στους φίλους των
σπηλαίων, ήταν... φωτοτυπίες από παλαιότερη δημοσίευση
που ανέφερε πως... Το 1964 ο Αύγουστος Σορδίνας,
ερεύνησε το νησί, με επιχορήγηση από το Πανεπιστήμιο
του Χάρβαντ... Mεταξύ τον περιοχών που ερευνήθηκαν
ήταν και το λεγόμενο σπήλαιο της Κληματιάς... εδώ
(όπως και αλλού) ανιχνεύτηκε η ύπαρξη του λεγόμενου
Homo Sapiens-Sapiens (Κρο Μανιόν - ανώτερη
παλαιολιθική εποχή - 37.000 - 9.000 π.Χ.)
Aκόμα, κ.Λάμπουρας, μίλησε για έναν άλλον τον
ερευνητή, τον κ. Ιωάννου, που το 1973 ερεύνησε και
αυτός το σπήλαιο. Ο ερευνητής Ιωάννου λέγετε πως βρήκε
εκεί και κεραμικά θραύσματα της Κλασικής περιόδου...
? Mετά από αυτή την «ευτυχή» πληροφόρηση, οι φίλοι των
Σπηλαίων, κατευθύνθηκαν προς το χωριό Κυπριάδες όπου
επισκέφτηκαν τις ομώνυμες πυγές ...αλλά και τον
(άγνωστο στου πολλούς) καταρράκτη! Το ανησυχητικό
είναι ότι παρ’ όλες τις μεγάλες βροχές (των
προηγουμένων ημερών) δεν υπήρχε ίχνος νερού! ...Αυτό,
από ότι μας είπαν κάτοικοι της περιοχής, μάλλον(?) θα
πρέπει να οφείλετε σε υπόγειες καθιζήσεις και βυθίσεις
υδάτων. Παρόλα αυτά ο καταρράκτης υπάρχει εκεί και το
τοπίο είναι μαγευτικό! Αξίζει ο κόπος να το επισκεφτεί
κάποιος... και που ξέρετε, την άλλη φορά μπορεί ο
καταρράκτης... να έχει και νερό!



Μεγάλη Λιτανεία στο βουνο

Την Κυριακή των Μυροφόρων στο βουνο του Σταυρου

Ο εορτασμός Του Παντοκράτορα είναι την
Άνοιξη, την Κυριακή των Μυροφόρων.
Με ευκαιρία τη λεγόμενη «Πασχαλινή Λειτουργία των
Μυροφόρων» γίνεται μεγάλη Λιτανεία που σε αυτή
(ευτυχώς ακόμα) συμμετέχει (εκ παραδόσεως) όλο το
χωριό!

Θα θέλαμε σε αυτό τον επόμενο εορτασμό, να
παρευρεθείτε και εσείς και να συν γιορτάσουμε.
Θα ήταν χαρά και τιμή μας, να περπατήσετε και εσείς
μαζί μας, πάνω στα βήματα των προγόνων μας... Σας
προσκαλούμε από τώρα ΟΛΟΥΣ σας.

Πάνω στα βήματα των προγόνων μας...

Προσκύνηματική Πορεία.

6 Αυγούστου, ημέρα της Μεταμόρφωσης.

Tη Δευτέρα, της Μεταμόρφωσης του Σωτήρα, γιόρτασε το
γραφικό ξωκλήσι του Παντοκράτορα του Δήμου (1700 -
1750?), που βρίσκετε πάνω σε ένα τεράστιο βράχο, στο
βουνό, έξω από το παραδοσιακό χωριό Σταυρός (Δήμος
Αχιλείων).
Παλιά παράδοση του χωριού ήταν (και θέλουμε να
είναι) να ξεκινούν πιστοί (στις 8.00 π.μ.) από την
κεντρική εκκλησία του χωριού (Ι.Ν. Yπέρ αγίας Θεοτόκου
- Παναγιά Αγνάντων) και να πραγματοποιούν Ιερή
Προσκύνημα τική Πορεία, προς το πανέμορφο ξωκλήσι.
Αυτή τη χρονιά, ο Πολιτιστικός Σύλλογος «ΑΡΙΩΝ», του
χωριού «Σταυρός», (στα πλαίσια Κοινοτικού Προγράμματος
«AΝΑΔΕΙΞΗ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΩΝ ΠΕΡΙΠΑΤΗΤΙΚΩΝ ΔΙΑΔΡΟΜΩΝ»)
ανέλαβε την αναβίωση του εθίμου και οργάνωσε την Ιερή
Προσκυνηματικής Πορεία, από το χωριό, προς το ξωκλήσι
του Παντοκράτορα, στο βουνό.

Mπορεί τα άτομα που δέχτηκαν να αναβιώσουν το παλιό
έθιμο την Ιερή Προσκυνηματική Πορεία να ήταν λίγα,
αλλά ομολογουμένος «αρκετά» για να της δώσουν και πάλι
ζωή.
Όχι, δεν παλέψαμε με άγρια θηρία, δε διαβήκαμε
ορμητικά ποτάμια, ούτε κρεμαστήκαμε σε γκρεμούς όπως
πιθανών να φαντάζονταν κάποιοι συχωριανοί μας, που
προτίμησαν την σιγουριά (?) του εύκολου αγροτικού
δρόμου... Aπλώς (όλοι εμείς που συμμετείχαμε) βαδίσαμε
(με συναίσθηση του καθήκοντος) πάνω στα χνάρια των
παππούδων μας... και πραγματικά νιώσαμε υπέροχα!

Στη διάρκειά της Ιερής Προσκυνηματικής Πορείας,
έγινε ξενάγηση στους νέους φίλους μας, εξιστορήθηκαν,
στους προσκυνητές - περιπατητές, γεγονότα που έχουν
σχέση με το παλιό χωριό (Γουλουμάτα) και ακούσθηκαν
θρύλοι - παραδόσεις που έχουν σχέση με την «καμένη
Γράβα» και τους Πειρατές... Και όλα αυτά, βαδίζοντας
απλώς πάνω σε ένα παραδοσιακό μονοπάτι!

Η παραδοσιακή αυτή πορεία, είναι πολύ παλιά και
πραγματοποιείτε σε ένα από τα ομορφότερα φυσικά
μονοπάτια. Ο προσκυνητής - περιπατητής περπατά, άλλοτε
ανάμεσα σε δασωμένο λόγγο, άλλοτε πάνω από τον
ελαιόκαμπο και άλλοτε κάτω από πανύψηλες γέρικες
ελιές... Το τοπίο είναι υπέροχο, η βλάστηση ευωδιαστή
και η θέα φανταστική, από κάθε σημείο της διαδρομή.

Η διαδρομή που ακολούθησε η Προσκύνηματική Πορεία
ήταν... Παναγιά - Ξάγναντο - Πυγαδούλα - Σιάδι -
Ξερολιθάρι - Κάβα ρεβιθιά, Γαιδουρότραφος, Καμένη
Γράβα και ...«Παντοκράτορας του Δήμου».

Οι προσκυνητές - περιπατητές, όταν έφθασαν στο βράχο
του Παντοκράτορα, παρακολούθησαν τη Θ. Λειτουργία, την
αρτοκλασία, κεράστηκαν και επέστρεψαν και πάλι στο
χωριό, στην Παναγιά, αυτή τη φορά, από άλλο
χωματόδρόμο περιφερειακό, βατό με αυτοκίνητο, εξίσου
όμορφο.

Στον εορτασμό, εκτός από τους Σταυριώτες -
Κομιανάτες, ανεβήκαν στο βουνό και προσκυνητές από
άλλα σημεία, ιδιαιτέρως από τα Κορνάτα και τη
Στρογγυλή...
Ο επισκέπτες - προσκυνητές - περιπατητές (ιδιαίτερα
αυτοί που συμμετείχαν στην Προσκύνηματική Πορεία)
είναι σίγουρο πως αποζημιώθηκαν πλήρως για τον κόπο
τους!

μια βροχερη μερα στο βουνο

προς τον «Παντοκράτορα του Δήμου»

Ο «Aρίων», παρά τη βροχερή ημέρα, πραγματοποίησε, έστω και με λίγους τολμηρούς, την περιπατητική διαδρομή που είχε προγραμματίσει, στο βουνό του Σταυρού, από το «Ξάγναντο» προς τον «Παντοκράτορα του Δήμου»!
Το βρεγμένο τοπίο, τα σύννεφα και η ομίχλη έδιναν μία παραμυθένια - ποιητική ατμόσφαιρα. από ψηλά αγναντεύαμε τον ανταριασμένο ελαιόκαμπο και τα απέναντι βουνά του Αγ, Mατθαίου, της Παύλιανης, του Γαρούνα και των Αγ. Δέκα... Νότια η λίμνη Κορισίων, η «άγριοθάλασσα. του Χαλικούνα... και προς τα (ΝΑ) ανατολικά τα Mοραΐτικα, τα Eπισκοπιανά, η Στρογγυλή και τα Κορνάτα.
Η εμπειρία ενός περιπάτου στο βουνό κάτω από βροχερό ουρανό είναι μοναδική ...όσο και να σας φαίνεται ακραίο σαν τόλμημα. Η βροχή είχε κάνει πιο λαμπερούς τους βράχους, πιο πράσινο το τοπίο και η βρεγμένη γη μύριζε υπέροχα. Όσοι ασχολούνται με τη φωτογράφηση τοπίου, ή με την βιντεοσκόπηση, την επόμενη φορά δεν θα πρέπει να χάσουν την ευκαιρία...
Ο Σύλλογος «Αρίων»... θα το ξανακάνει!
Ελπίζουμε, την επόμενη φορά, να μη φοβηθείτε τη βροχή και να σας έχουμε μαζί μας... Δε θα χάσετε σας το εγγυόμαστε!

μεσα στη ΒΙΑΝΟ

πανω στις ΒΙΓΚΛΕΣ του Σταυρου

ANEBHKAME ΣΤΙΣ ΒΙΓΚΛΕΣ ΚΑΙ ΣTH ΒΙΑΝΟ!

Μπράβο μας!!!
Aνεβήκαμε στις ΒΙΓΛΕΣ, επισκεφτήκαμε στο MEΛIΣΣI...
και μπήκαμε σε σπηλιές στη ΒΙΑΝΟ!

Η τοποθεσία ΒΙΓΛΕΣ βρίσκετε μόλις 10?-15? της ώρας
μακριά από το γνωστό ΞΑΓΝΑΝΤΟ (ή Άγναντη), στα
ΚΟΜΙΑΝΑΤΑ, του χωριού ΣΤΑΥΡΟΣ, του Δήμου Aχιλλείων...
και παρόλο ότι το μονοπάτι που μας οδηγεί εκεί (προς
τα Ανατολικά) είναι βατό και (ακόμα) ανοικτό...
ελάχιστοι από τους σύγχρονους Σταυριότες το έχουν
βαδίσει.
Φυσικά οι γεροντότεροι, το μονοπάτι, το γνώριζαν πολύ
καλά... οι σημερινοί «σαραντάρηδες» όμως, το θυμούνται
αμυδρά, μόνο σαν ένα τόπο παιχνιδιού, φυγής,
περιπέτειας και αναζήτησης των παιδικών τους χρόνων!
Στους νεότερους ούτε λόγος να γίνετε, ίσος κάτι να
έχουν ακούσει, αλλά τους είναι παντελώς άγνωστο και
φυσικά αδιάφορη η ύπαρξή του.
Το ίδιο ακριβός συμβαίνει και με την περιοχή MEΛIΣΣI -
ΒΙΑΝΟ, που βρίσκετε (ανατολικό) απέναντι από το λόφο
της Αγίας Τριάδας στα ΛΟΥΚΑΤΑ στη βόριο - ανατολική
πλευρά ενός αντικρινού λόφου...
Και στις δύο περιοχές, γεωλογικές «ιδιοτροπίες»....
διαμόρφωσαν ένα ιδιαίτερα άγριο τοπίο. ιδιαίτερα από
τις ΒΙΓΚΛΕΣ, η θέα είναι εκπληκτικά ΜΟΝΑΔΙΚΗ!
Όλη η εσωτερική θάλασσα, η απέναντι η Hπειρώτικη
ακτογραμμή (από Βορά προς Νότο) απλώνετε στα πόδια
σου! Το βλέμμα σου απλώνετε... σε όλη την ανατολική
Κέρκυρα... από τον Παντοκράτορα, στην Πόλη, στη
Μπενίτσα, στα Mοραΐτικα... ως τον Κάβο!
Γκρεμοί κατακόρυφοι, μεγάλα πεσμένα βράχια, σπιλώματα,
οπές στα βράχια... και πολύ θρυμματισμένο - πετρώδες
υλικό... από τις συνεχείς κατολισθήσεις, συνθέτουν
(και στις δύο περιοχές) μία, είναι αλήθεια, λίγο
επικίνδυνη για τους μη εξοικειωμένους, άγρια, αλλά
όμορφη τοπογραφία!
Καλό θα είναι, όποιοι τολμήσουν (με δική τους ευθύνη)
να ανέβουν σε αυτές τις τοποθεσίες, να είναι
προετοιμασμένοι και εξοπλισμένοι με ειδικά παπούτσια
και ρούχα, ...να έχουν κράνος, φωτισμό και ότι άλλο
χρειάζεται για τις σπηλαιολογικές, αναρριχητικές
αναζητήσεις!... Εμείς, επισκεφτήκαμε τις περιοχές
(είναι αλήθεια) απροετοίμαστοι... αλλά τα καταφέραμε!
Όμως, οι απλοί περιπατητές, φίλοι των μονοπατιών και
του βουνού, δεν είναι ανάγκη να απογοητευτούν... Τα
μονοπάτια, που οδηγούν σε αυτά τα σημεία, είναι
πανέμορφα και εύκολα βατά! Eάν αποφασίσουν να τα
βαδίσουν... θα αποζημιωθούν πλήρως για την επιλογή
τους!
Η όλη διερευνητική περιήγηση έγινε στα πλαίσια
Eυρωπαϊκού - Κοινοτικού Προγράμματος, όπου, αυτό το
χρόνο, δραστηριοποιείτε ο Σύλλογος «ΑΡΙΩΝ».

To proto BIBLIO toy Stavroy

Ο Σταυριώτικος γάμος

«…Στο γάμο, την πρωτοβουλία της εκλογής την έχει ο άντρας.
Όταν ο νέος φτάσει σε ηλικία γάμου γύρω στα 25, αν δεν έχει προηγηθεί δεσμός, σκέφτεται ή συσκέφτεται με τους δικούς ποια κοπέλα έχει τα προσόντα της αρεσκείας του: Τη θέλει να ’ναι όμορφη, τίμια, νοικοκυρά κι ας μην έχει προίκα. Μερικοί θέλουν και προίκα. Μα όλα αυτά τα προσόντα συνήθως δε συνυπάρχουν, κι έτσι οι απαιτητικοί αναγκάζονται από τα πράγματα να περιορίσουν τις αξιώσεις τους. 
Αφού ληφθεί η απόφαση, ο υποψήφιος γαμπρός αναθέτει στον προξενητή, ένα σεβαστό πρόσωπο που μπορεί να ’ναι και συγγενής της νύφης, να κάνει την προξενιά. Ο προξενητής πηγαίνει το ταχύτερο δυνατό στον πατέρα της νύφης, ο οποίος συνήθως δεν δίνει αμέσως απάντηση αλλά σε μια εβδομάδα, για να το σκεφτούν και να ρωτήσει και την κόρη του. 
Τέτοια απάντηση δίδεται σχεδόν πάντοτε - κι ας το ’χουν σκεφτεί από χρόνια. Πρέπει να κρατηθούν οι τύποι… Η πρόταση γίνεται συνήθως μέρα Πέμπτη και η απάντηση δίνεται επίσης μέρα Πέμπτη και τούτο γιατί η Πέμπτη θεωρείται ημέρα τυχερή. 
Αν αποφασισθεί το συνοικέσιο, μπορούν Παρασκευή ή Σάββατο να πάνε στη Χώρα γαμπρός και πεθερός να ψωνίσουν από κοινού τα απαραίτητα γλυκίσματα, τρόφιμα και δώρα, για την Κυριακή που θα ανακοινωθεί επίσημα η απόφαση του γάμου. Κι από τα δύο σπίτια κοινολογείται ότι «δώσανε τα λόγια» και σε ένδειξη χαράς αρχίζει το γλέντι με ντουφεκιές στον αέρα για να το μάθει όλο το χωριό. 
Σε κάθε σπίτι χωριστά γίνεται όχι ακριβώς γλέντι, αλλά μικρή δεξίωση με κεράσματα, λικέρ, και γλυκίσματα. Οι αρραβώνες θα γίνουν την επόμενη Κυριακή στο σπίτι της νύφης όπου υποτίθεται για πρώτη φορά συναντιέται με το γαμπρό, ο οποίος από τότε συνεχίζει καθημερινά να πηγαίνει στο σπίτι της νύφης. Το στεφάνωμα γίνεται συνήθως ύστερα από μερικούς μήνες. Όμως κάποτε, μπορεί να γίνει και μετά από 2 ή 3 χρόνια, αν κάποια από τις δύο οικογένειες δεν είναι έτοιμη... οικονομικά. Πάντοτε όμως ημέρα Κυριακή. Την προηγούμενη Πέμπτη, μεταφέρονται τα προκιά της νύφης στην προσεχή κατοικία της, με πολύ γραφικό τρόπο... Πολλές κοπέλες και γυναίκες, καλεσμένες και μη, προσέρχονται για να μεταφέρουν με το «κανίστρι τους το βενέτικο» η κάθε μια (μικρό καλάθι πολύ έντεχνα πλεγμένο από ξύλο λιγαριάς ή βέργες μυρτιάς), μέσα στο οποίο τοποθετούν από ένα ρούχο ή δύο σεντόνια, δύο μαξιλάρια, η δύο μαξιλαροθήκες κ.λπ. Εν πομπή ξεκινάνε για το σπίτι του γαμπρού. Προπορεύονται δυο-τρεις οργανοπαίκτες με τα τοπικά όργανα, βιολί απαραίτητα συνοδεία κιθάρας και μαντολίνου, παίζοντας έναν καθιερωμένο εύθυμο σκοπό. Ακολουθούν οι νεόνυμφοι και οι γυναίκες με τα κανίστρια στο κεφάλι.
Οι άντρες με τα παιδιά έρχονται τελευταίοι. Φτάνοντας στο σπίτι του γαμπρού, οι κοπέλες στρώνουν το κρεβάτι στολίζοντάς το με πλήθος κεντητά. Μετά, κάποιο παιδί αρσενικό μικρής ηλικίας, το φέρνουν στο κρεβάτι να κυλιστεί μια δυο φορές. Αυτό ισοδυναμεί με ευχή για να αποκτήσει το ζευγάρι αρσενικά παιδιά. Ύστερα απ’ όλα αυτά, ακολουθεί η προικοπαράδοση: Αν δεν παρίσταται «Νοδάρος» (συμβολαιογράφος), τότε γίνεται ένα απλό προικοσύμφωνο που υπογράφουν ο γαμπρός, ο πεθερός και δύο μάρτυρες. Προίκα είναι κάποιο κτήμα, χωράφι, αμπέλι ή μερικά ελαιόλεντρα, κάποτε μερικά τάλαρα σε μετρητά και πολύ σπάνια κάποιο σπίτι, πάντοτε δε ο ρουχισμός από 12 τεμάχια το κάθε είδος…»
Η τελετή της στέψης
«Τα νεότερα χρόνια έχει επιβληθεί να γίνεται το στεφάνωμα στην εκκλησία. Παλαιότερα γινόταν στο σπίτι της νύφης. Λένε ότι τον κουμπάρο καλό είναι να τον επιλέξει ο γαμπρός. Η νύφη δεν προτείνει. 
Αφού γίνει το μυστήριο, όλοι μαζί ξεκινούν εν πομπή για το σπίτι του γαμπρού. Οι οργανοπαίκτες μαζί με τους νεόνυμφους προπορεύονται. Ο γαμπρός φορεί στο κεφάλι καινούργια πλατύγυρη τρίτσα (ψάθινο καπέλο) με το μπορ γυρισμένο προς τα πάνω. Είναι αυτό σημείο παλικαριάς… 
Φορεί μαύρο σακάκι από ρούχο χοντρό καλής ποιότητας, σταυρωτό, χωρίς ρεβέρ στο γιακά και με χρυσά κουμπιά. Στο πέτο έχει καρφιτσωμένα νερατζάνθια, από μέσα πουκάμισο άσπρο καμπρένιο (από χασέ). Φορεί βράκες από μπλε σκούρα μουσελίνα. Οι κάλτσες, άσπρες πλεκτές από χοντρό μπαμπάκι μέχρι πιο κάτω από τα γόνατα και παπούτσια μαύρα. Στη μέση, πλατύ κόκκινο ζωνάρι, που η μια του άκρη καταλήγει σε κρόσια και κρέμεται ως 20-25 πόντους κάτω από τη μέση. 
Δίπλα του η νύφη, πνιγμένη στα στολίδια και στα χρυσάφια, μόλις που φαίνεται το όμορφο ροδαλό της πρόσωπο, που το ομορφαίνουν πιο πολύ τα τόσα στολίδια και το πορφυρώνει η ντροπαλοσύνη της κόρης. 
Φορεί μια ημιδιαφανή μπόλια στο κεφάλι στηριγμένη με τρεις μεγάλες χρυσές καρφίτσες. Εξωτερικά, φορεί πεσελί ολόκληρο χρυσοκέντητο από εξαιρετικό βελούδο. Μοιάζει με μπολερό κομμένο έτσι που στο εμπρόσθιο μέρος έχει απομείνει σαν πλατιά ζώνη 5-6 εκατοστών περίπου, σα συνέχεια του πίσω μέρους και καταλήγει μπροστά, κάτω από την μπουστίνα, κλειδώνοντας με ολόχρυση πλατιά πόρπη... 
Μέσα από το πεσελί υπάρχει η γραίκα, είδος μπλούζας από ανοιχτόχρωμο τσίτι με πολύ μεγάλο ντεκολτέ ολόγυρα, εφαρμοστή επάνω και πλατύτερη στο κάτω μέρος με πλισέ. Ολόκληρο το στήθος σκεπάζεται με χρυσαφικά. Από τα αυτιά κρέμονται τεράστιες χρυσές βεργέτες (σκουλαρίκια) μήκους κάποτε ως δέκα εκατοστά και πλάτος 3 εκαστοστά. Το ροκέτο είναι μια φούστα κομψότατη από μπλε μουσέλι ή μετάξι, γαλάζιο σκούρο, γεμάτο ολόγυρα φαρδιές πιέτες (πλισέ). 
Παπούτσια κίτρινα από «μεταξόδερμα», κεντημένα και πανάκριβα. Κάλτσες όμως χοντρές, ακαλαίσθητες, από χοντρό πλεκτό μπαμπάκι άσπρο ή κάποτε (μετά το γάμο), χρωματισμένο με πολλά ζωνάρια κόκκινα, κίτρινα, άσπρα... 
Τη νύφη τη στολίζουν νέες κοπέλες, ένα ντύσιμο που μόνη της ζήτημα αν θα κατάφερνε να πετύχει στις τόσες του εξεζητημένες λεπτομέρειες. Κατά τη στέψη, αλλά και στο δρόμο, δέχονται καταιγισμό από κουφέτα, αμύγδαλα, καρύδια ακόμα και ρύζι για να ριζώσουν... 
Στο σπίτι του γαμπρού στρώνονται στο τραπέζι όπου αρχίζει το φαγοπότι. Μετά το γεύμα, οι γυναίκες αρχίζουν πρώτες το κελάδημα.
Τραγουδούν τη νύφη: 
Νύφη μου τα στολίδια σου 
τα πλέξαν αγγελούδια 
με ρόδα με τριαντάφυλλα 
μ’ αθάνατα λουλούδια 
Γαμπρέ τη νύφη ν’ αγαπάς 
να μην την εμαλώνεις, 
σαν το σγουρό βασιλικό 
να την εκαμαρώνεις.
Συνεχίζουν με κάποια εύθυμα τραγούδια κι ύστερα βγαίνουν στη μικρή πλατεία για χορό. Πρώτος θα σύρει το χορό ο πατέρας της νύφης. Οι γυναίκες χορεύουν σε τριάδες σχηματίζοντας μια μικρή κυκλική φάλαγγα ανά τρεις. 
Πριν «καθίσει» ο ήλιος, οι νεόνυμφοι πρέπει να μπουν στο σπίτι «για να μη τους δει το άστρο». Δεν γνωρίζω τι επίδραση μπορεί να ’χει το άστρο στο μέλλον του ζεύγους. Ίσως για ν’ αποκτήσει τη συνήθεια (κάνοντας την καλή αρχή από την πρώτη μέρα) να μπαίνουν νωρίς τα βράδια στο σπίτι. 
Σήμερα, πολλά απ’ όσα αναφέρθηκαν ως τώρα, έχουν αλλάξει.

Μαρτυρία του Αλεξ. Ν. Κoμιανoύ

Τετάρτη 14 Νοεμβρίου 2007

στον ΠΑΝΤΟΚΡΑΤΟΡΑ των Μαυροπουλεων

θα πατήσουμε σταφύλια...!

για τον ΛΙΛΙ

Στα ΚΟΡΝΑΤΑ

στα ΚΟΜΙΑΝΑΤΑ

Ολογιομο Φεγγαρι στα Λουκατα

ΕΥΕΙ - ΕΥΑ... ΕΒΙΒΑ!

ΕΝΑ ΑΚΟΜΑ ΓΛΕΝΤΙ

Στο Σταυρό, τρυγήσαμε,
πατήσαμε σταφύλια, ήπιαμε κρασί
και γλεντήσαμε!

Το Σάββατο (29 Σεπτεμβρίου 2007) το βράδυ, εμείς οι Σταυριώτες, στήσαμε τη δική μας ΓΙΟΡΤΗ ΚΡΑΣΙΟΥ, στη Παναγιά των Αγνάντων!
Στην εκδήλωση διαβαστήκαν χαρακτηριστικά κείμενα αφιερωμένα στο ΚΡΑΣΙ και στον Βάκχο - Διόνυσο ...ειδικά γραμμένα για τη βραδιά. Ταυτόχρονα, στην αίθουσα του Συλλόγου «ΑΡΙΩΝ», πραγματοποιήθηκε φωτογραφική έκθεση με θέμα το Τρύγο και το πάτημα του σταφυλιού.
Τα σταφύλια έφτασαν, με παραδοσιακό τρόπο, φορτωμένα σε κοφίνια, με γαϊδούρι. Ένα νερό ζευγάρι, με παραδοσιακές στολές, ξε φόρτωσαν τα σταφύλια και τα έριξαν στο βαρέλι. Ο συμπατριώτης μας Γιώργος Λούβρος και οι - Σταυριώτες πια(!) - Άγγλοι φίλοι μας, Μπίλι και Ίαν, αφού έπλυναν «παραδοσιακά» τα πόδια τους... μπήκαν στο βαρέλι και... έβγαλαν κρασί! Δεν έλειψαν, βέβαια και οι τολμηροί που το δοκίμασαν... μάλιστα, χωρίς καμία «βλαβερή συνέπεια»!!!
Κρασί λευκό, Kοκκινέλι, Ρετσίνα... Ρακόμελο, Ούζο, Κουν κουαρτ... (προσφορά όλα, των Kερκυραϊκών εταιριών «GOYLIS» & «DENIS CORFIOT») ...έγιναν όλα ΕΝΑ!
Οι μεθυστικοί χυμοί έρρεαν σε αφθονία, δημιουργώντας στους «Σταυριώτες - Διονυσιαστές» μια χαρωπή διάθεση! Σουβλάκια, διάφορα συνοδευτικά, μουστοκούλουρα και γλυκά... (όλα προσφορές φίλων χορηγών) ...συμπλήρωναν την γεύση και άνοιγαν την όρεξη για ακόμα μεγαλύτερη κατανάλωση κρασιού!
Φυσικά, ακούσαμε Kερκυραϊκή μουσική, τραγουδήσαμε δικά μας τραγούδια και χορέψαμε τους χορούς που αγαπάμε!
Στο τέλος του εορτασμού, ο Σύλλογος ««Aρίων»» βράβευσε τους φίλους μουσικούς, τους ποιητές, τις Σταυριώτισες νοικοκυρές που μαγείρεψαν, τις κοπέλες που φόρεσαν παραδοσιακές στολές... και γενικά όλους όσους δούλεψαν εθελοντικά και προσέφεραν υπηρεσίες... για την οργάνωση των καλοκαιρινών εκδηλώσεων. Την παρουσία της όλης εκδήλωσης έκανε η Φλόρι Λουκά πάνω σε κείμενα που βρήκε, έγραψε και επιμελήθηκε ο Παναγιώτης Μαυρόπουλος.
Ήταν μία ευχάριστη εύθυμη βραδιά και όσοι βρέθηκαν εκεί, διασκέδασαν με την καρδιά τους. Στο τέλος αυτού του γλεντιού, ως Αρχαίοι Διονυσιακοί - Συμποσιαστές, όλοι αναφώνησαν... «ΕΥΕΙ - ΕΥΑ»!!!
...δηλαδή στα Nέο Eλληνικά...«ΕΒΙΒΑ»!!!

«ΒΟΛΤΑΡΑΜΕ» ΣΤΑ ΠΑΛΙΑ ΚΟΡΝΑΤΑ

Στη «παλιά γειτονιά», στα Κορνάτα!

Για το Σαββατόβραδο της 25ης Aυγούστου 2007, είχε προγραμματισθεί πολιτιστική εκδήλωση στα παλιά Κορνάτα. Λόγο της μεγάλης τραγωδίας (πυρκαγιές) που έπληξε τη χώρα μας, ο Σύλλογος ΑΡΙΩΝ, συμμετέχοντας στο εθνικό πένθος, αποφάσισε τότε να αναβάλει την όλη εκδήλωση. Η ζωή όμως συνεχίζεται... με όλα τα άσχημα... αλλά και με όλα τα καλά της. Γι’ αυτό πάρθηκε η απόφαση να πραγματοποιηθεί η εκδήλωση το Σάββατο της 1ης Σεπτεμβρίου 2007... με κάποιες μικρές τροποποιήσεις.
Σκοπός του Συλλόγου «Aρίων» δεν ήταν να γίνει «μία ακόμα εκδήλωση»... αλλά να τιμηθούν τα παλιά Κορνάτα, όπως τους πρέπει. Σκοπός ήταν να ξανά ζωντανέψει, μετά από μισό αιώνα περίπου εγκατάλειψης (έστω για μια βραδιά) η «παλιά γειτονιά»! Και τελικά, ξομολογούμενος, αυτό έγινε με μεγάλη επιτυχία!
Το πρωί του Σαββάτου μαζεύτηκαν Σταυριώτισσες - μέλη του Συλλόγου - και μαγείρεψαν (με σπιτικό παραδοσιακό τρόπο) διάφορες λιχουδιές, για το βράδυ. Στις 8 το βράδυ, οι συμμετέχοντες στην «βόλτα», μαζεύτηκαν αρχικά, στην Παναγιά τη Βλαχέρενα, του Γιοτάκη. Mετά από προσκύνημα και αφού τιμήθεικε η «Βλαχέρενα», όπως έπρεπε με ένα χορό... η χαρούμενη παρέα πείρε το παλιό μονοπάτι προς τη λεγόμενη «Πέτρα», όπου βρίσκετε η «παλιά γειτονιά».
Mπροστά οι μουσικοί, μετά οι νεαρές Σταυριώτισσες με τις Kερκυραϊκές στολές και ακόμα πιο πίσω όλοι οι άλλοι... Βαδίσαμε βραδιάτικα, πάνω στο παλιό παραδοσιακό μονοπάτι. Κάτω από την «Καμένη Γράβα» και το βράχο του Παντοκράτορα των Μαυροπουλέων ανάμεσα στην Παναγιά τη Βλαχέρενα, των Γιώτηδων, και τον Aι Νικόλα, των Πανταζέων, εκεί στα παλιά Κορνάτα... Στα μέρη που κάποτε, ζούσαν και γλεντούσαν ο Γιάννης ο Τσάντος, ο Μπούλος, ο Περικλής ο Πέππες, οι Γιώτηδες, οι Ραρήδες, οι Πανταζέοι, οι Δαφνίδες... και τόσοι άλλοι προπάτορές μας... Εκεί, στου «Στούπα το αρχοντικό», στη «Ρούγα του Τσάντου», δίπλα στο παραδοσιακό φούρνο του Γιώτη, στο παλιό το «λουτρουβιό», κάτω από τα όμορφα τα σπίτια και τους παλιούς «μπότζους», δίπλα στις γέρικες ελιές... ...βολτάραμε πατώντας στα χνάρια των «παλαιών ανθρώπων» και στήσαμε το δικό μας ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟ ΓΛΕΝΤΙ...
Στα πλαίσια της εκδήλωσης πραγματοποιήθηκε στην Πέτρα, μία μικρή λαογραφική έκθεση με παλιά αντικείμενα... κυρίως από αυτά βρίσκονταν πεταμένα - παρατημένα στα παλιά σπίτια της γειτονιάς. Την έκθεση αυτή επιμελήθηκε ο Κορνάτης Σπύρος Ραρής. Ταυτόχρονα εκτέθηκαν και φωτογραφίες του Παναγιώτη Μαυρόπουλου, που αναφέρονταν στις λατρευτικές εικόνες της Παναγίας και σε ιερά δρώμενα της περιοχής.
Εκεί στο πλάτωμα, σε ένα επιβλητικό «σκηνικό» από παλαιούς τοίχους, μισογκρεμισμένα σπίτια, παλιά κλειστά πόρτο - παράθυρα και μισό γκρεμισμένους «Μπότζους».... ακούστηκε, μετά από μισό αιώνα περίπου, μουσική και στήθηκε χορός.
Στη συνέχεια οι εορταστές οδηγήθηκαν στο αρχοντικό του Μπαλί όπου στην αυλή του, πραγματοποιήθηκε η κεντρική εκδήλωση του Συλλόγου «Aρίων». Έγινε αναφορά στις παλιές οικογένειες... και ξανά ακούσθηκαν τα ονόματα των κατοίκων... που ζούσαν κάποτε στην «παλιά γειτονιά». Έγινε αναφορά στο παλιό χωριό «Γουλουμάτα», ακουστήκαν παλιές ιστορίες και δόθηκαν στοιχεία σχετικά με την ονομασία «Κορνάτα»!
Διαβάστηκα ποιήματα ιδικά γραμμένα για τα Κορνάτα...
Φυσικά, προτού αρχίσει το φαγοπότι και το γλέντι, ο Σύλλογος «Aρίων» δεν αμέλησε να απότιση φόρο τιμής στα θύματα των μεγάλων πυρκαγιών και τίμησε, με ξεχωριστή αναφορά, όσους πάλεψαν να σώσουν ζωές και περιουσίες, από τη λαίλαπα της φωτιάς.
Η συνέχεια ήταν εν ενεπανάλιπτη! Οι νόστιμες λιχουδιές, το άφθονο κρασί, η παραδοσιακή μουσική (από Σταυριώτες μουσικούς) ...ο χορός... ο φωτισμός, τα παλιά σπίτια, οι άνθρωποι... δέθηκαν όλα θαυμάσια μεταξύ τους... δημιουργώντας μία μαγική βραδιά. Το γλέντι κράτησε ως τις πρώτες πρωινές ώρες....
Aς θυμηθούμε αυτούς που εμπνεύσθηκαν και εργάσθηκαν για την οργάνωση αυτής της βραδιάς. Πρώτος και καλύτερος, φυσικά ο Κορνάτης (υπεύθυνος για τον εορτασμό) ΣΠΥΡΟΣ ΡΑΡΗΣ, ο Πρόεδρος Συλλόγου ««Aρίων»» Γιάννης Λουκάς, ο Συγγραφέας - Ζωγράφος Παναγιώτης Μαυρόπουλος και η Φωτογράφος Ρούλα Αμπετή. Βιολί έπαιξε ο Κορνάτης Σωτήρης και ακορντεόν ο Κομιανάτης Σπύρος, ο επονομαζόμενος «Τσιταρής»! Kερκυραϊκές Στολές φόρεσαν, οι όμορφες κοπελιές, από το Σταυρό, Χριστίνα και Έλενα. Ποιήματα έγραψαν ειδικά γραμμένα για τη βραδιά, οι... Φίλιππος Βραλχιώτης - Ποταμίτης Συγγραφέας - στιχουργός και ο Παναγιώτης Μαυρόπουλος - Συγγραφέας - Ζωγράφος Την πετυχημένη παρουσίαση της εκδήλωσης έκανε η Φλόρη Λουκά. Για τις λιχουδιές φρόντισαν οι κυρίες Λούλα, Βασιλική και Γεωργία.

Κείμενα που διαβαστήκαν στα Κορνάτα

«Aγαπητοί Κορνάτες - Σταυριώτες και φίλοι.
Απόψε η βραδιά είναι αφιερωμένη στα Κoρνάτα... στον έναν από τους πιο γραφικούς οικισμούς του χωριού μας.
Εδώ, στου «Στούπα το αρχοντικό», στη «Ρούγα του Τσάντου», δίπλα στο παραδοσιακό φούρνο του Γιώτη, στο παλιό το «λουτρουβιό», κάτω από τα όμορφα τα σπίτια και τους παλιούς «μπότζους», δίπλα στις γέρικες ελιές... θα βολτάρουμε πατώντας στα χνάρια των «παλαιών ανθρώπων»!
Κάτω από την «Καμένη Γράβα» και το βράχο του Παντοκράτορα των Μαυροπουλέων ανάμεσα στην Παναγιά την Βλαχέρενα, των Γιώτηδων, και τον Aι Νικόλα, των Πανταζέων, εδώ στα παλιά Κορνάτα... στα μέρη που κάποτε, ζούσαν και γλεντούσαν... ο Γιάννης ο Τσάντος, ο Μπούλος, ο Περικλής ο Πέππες, οι Γιώτηδες, οι Ραρήδες, οι Πανταζέοι, οι Δαφνίδες... και τόσοι άλλοι προπάτορές μας..., εμείς απόψε θα στήσουμε το δικό μας ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟ ΓΛΕΝΤΙ.. Πρώτα όμως, ας τιμήσουμε όλους τους «παλαιούς ανθρώπους» που στάθηκαν, πριν από εμάς, σε αυτή την «γειτονιά»! Ας κρατήσουμε ενός λεπτού σιγή.
(.....................................................)
Η εκδήλωση μας, θα συνεχισθεί,με μερικά πολύτιμα στοιχεία που σχετίζονται με τα παλιά Γουλουμάτα αλλά και για την ονομασία «Κορνάτα»... στοιχεία που θα πρέπει να έχουμε όλοι στο μυαλό μας και που αφορούν την καταγωγή μας. Να θυμάστε ότι όλα αυτά είναι απόρροια πολύχρονης μελέτης πολλών ερευνητών που την έχουν καταγράψει και δημοσιεύσει σε άρθρα μελέτες και βιβλία. Ακόμα είναι προφορικές αφηγήσεις παλαιότερων που καταγράφηκαν από συντοπίτες μας. Σίγουρα και εσείς θα έχετε ακούσει κάτι από όλα αυτά. Καλό είναι ότι προφορικές παραδόσεις υπάρχουν να καταγράφονται για να μπορέσουν στο μέλλον να μελετηθούν καλά από τους ειδικούς.
• Ιστορικά θα πούμε ότι, το 1149 ο Eμμανουήλ Κομνηνός κατέλαβε την Κέρκυρα και εγκατέστησε σε αυτήν στρατό. Στην περιοχή μας εγκατέστησε στρατιώτες από πολλές περιοχές της αυτοκρατορίας. Φυσικά όλοι αυτοί οι στρατιώτες είχαν μαζί τους και της οικογένειες τους. Το βασικό σχέδιο ήταν να προστατευτεί η πόλη της Kέρκυρας και από το νότο.
Το φρούριο του Γαρδικίου ήταν ένα ισχυρό οχυρό και σε συνδυασμό με τη φρουρά που βρίσκονταν στις Παυλιάνες... έλενχαν όλο τον κάμπο. Σε περίπτωση που έσπαγε αυτό το πρώτο μέτωπο... δεύτερη αμυντική γραμμή ήταν στα Επισκοπιανά, στη Στρογγυλή, στο Σταυρό, στους Άγ. Δέκα... και μετά από εκεί, μία τρίτη στους στους Καστελάνους.
Iδιαίτερα η περιοχή του Σταυρού έπαιζε σημαντικό ρόλο γιατί φύλασσε το πέρασμα από το κάμπο προς την Πόλη.
Ο Kομνηνός έφερε μαζί του στρατιώτες διαφόρων χριστιανικών αιρέσεων... μία από τις πιο γνωστές ήταν αυτή των Παυλικανών - Βογγομύλον... Γι αυτό, σύμφωνα με τους ιστορικούς, έχουμε και τις δύο Παυλιάνες... αλλά και μια παλιά ονομασία του Σταυρού που (σε παλαιά έγραφα) αναφέρετε σαν «Γοκομύλη».
Ακόμα ο Αλέξιος ο Κομνηνός, εκτός από Bογομίλους του βορά, έφερε μαζί του και Κομιανούς από τα Kομνηνάτα(?) της Kαππαδοκίας, ...όπως και Χαλδαίους (Χαλιδιάτα?)... και Αρμένιδες (Αρμαράτα?) από τα βάθη της ανατολή. Φυσικά οι Κομιανοί λέγετε ότι σχετίζονται πιο άμεσα με τον Κομνηνό... αλλά μάλλον το «Κομιανός» ήταν προσωνύμιο που δίνονταν σε όλους τους στρατιώτες του Κομνηνού (?).
• Iδιαίτερα με την ονομασία «Κορνάτα» υπάρχει η άποψη ότι βγαίνει από μία λατινική ρίζα που αφορά στρατιωτική ορολογία. Το λατινικό «CORNOUS»... μεταφράζετε σαν «ΚΕΡΑΣ»... και όντος αυτό ταυτίζετε και με το γαλλικό «ΜΑΛΕΒΡΑ» που μπορεί να μεταφραστεί ως «στρατιωτικός ελιγμός». Άρα τα Κορνάτα είναι η περιοχή όπου το «δεξή κεράς» της Pωμαϊκής Βυζαντινής στρατιάς, ελίσσεται, με κατεύθυνση Επισκοπιανά - Στρογγυλή - Σταυρός! ...ενώ το αριστερό «κέρας» ελίσσεται από το Άγ, Mατθαίο προς Παυλιάνα - Άγ. Δέκα! Αυτά σύμφωνα με τον Iστορικό Mελετητή και Συγγραφέα Οδυσσέα - Κάρολο Κλήμη.
• Ένας παλιός οικισμός φέρετε να υπήρχε στα «Γουλουματα»... εκεί που σήμερα στέκει η παλιά εκκλησία του Άι Νικόλα του Γουλουμή. Αυτά τα «Γουλουμάτα» πρέπει να είχαν κτισθεί πάνω σε ένα παλαιότερο οικιστικό Pωμαϊκό - Βυζαντινό συγκρότημα... που από κάτω από αυτό όμως δε γνωρίζουμε αν προ υπήρχε... κάτι ακόμα πιο παλιό. Λέγετε ότι, παλαιότερα διακρίνονταν εκεί ερείπια ρωμαϊκών λουτρών ή κάποιας έπαυλης.
• Λέγετε ότι οι κάτοικοι αυτού του πρώτου χωριού, είχαν έρθει από την Kεφαλληνία. Φυσικά μιλάμε για πολύ μετέπειτα χρόνια από αυτά του Αλεξίου Κομνηνού. Mην ξεχνάτε ότι οι Βενετοί έφερναν συνέχεια στην περιοχή στρατιώτες άποικους από τις άλλες κτήσεις τους... όπως από το Mωριά και την Κρήτη. Γι’ αυτό έχουμε «Mοραΐτες» και «Kρητικούς» σαν επώνυμα στο χωριό μας! Ακόμα πολλά επώνυμα, όπως «Γιώτης - Γιωτακης, κρατούν την καταγωγή τους, από Hπειρώτες που έρχονταν, στα μετέπειτα προ-επαναστατικά χρόνια, στην Κέρκυρα. Το πρώτο αυτό χωριό, τα Γουλουμάτα, φαίνεται ότι ξεκληρίστηκε από πειρατικές επιδρομές. Η ιστορία της «Καμένης Γράβας» είναι γνωστή σε όλους μας. Αυτή η απειλή είναι που έκανε τους «Γουλουμίδες» να φύγουν προς τον Άγ. Mατθαίο. Οι πολλοί κάτοικοι φαίνεται ότι ανέβηκαν προς τον ορεινό «Σταυρό» που ήταν καλά οχυρωμένος. Κατοίκησαν κυρίως, ανάμεσα στον άξονα Λουκάτα - Κομιανάτα... αλλά και προς το οχυρό πέρασμα, στα λεγόμενα «Μακράτα».
Στα μετέπειτα χρόνια... οι Σταυριώτες έγιναν πολλοί... έτσι κάποιοι από αυτούς αποφάσισαν να ξανακατεβούν προς τα κάτω... και φυσικά πρώτος τόπος κατοίκησης σταθήκαν γι’αυτούς τα «Κορνάτα»... που, από ότι φαίνεται, πάντα ήταν μία ισχυρή οχυρή θέση...
Και η μελέτη συνεχίζετε!


Ποίημα γραμμένο και αφιερωμένο στους Kορνάτες
από τον συγγραφέα-στιχουργό Φίλιπο Βραχλιώτη - Ποταμίτη

Ετούτη απόψε τη βραδιά - που λάμπει το φεγγάρι
από τα Κορνάτα μια γουλιά - να πιούμε γιοματάρι.
Να θυμηθούμε τα παλιά. - Κάτω από την καμένη Γράβα
στο βράχο του Παντοκράτορα - των Μαυροπουλέων.
Εδώ στην παλιά τη γειτονιά
στα χνάρια να πατήσουμε, - να ανάψουμε λαμπάδα.
Στη Βλαχέρενα κοντά την Παναγιά - με τους Γιώτηδες αντάμα.
Στου Στούπα το αρχοντικό - να μας τρατάρη φέρνει την ταμιζάνα.
Ένα αγκωνάρι ζεστό ψωμί - ο Γιώτης ξεφουρνίζει
στο καυτό λάδι βουτηχτό- μια χούφτα ελιές και ένα σπαστό κρεμμύδι.
Στο Πεζούλι να κάτσουμε, - στη ρούγα του Τσάντου.
Κάτω από το Μπότζο το πέτρινο- ένα μαστραπά κρασί να πιούμε.
Στη μνήμη όλων αυτών, που έφυγαν- και ρήμωσαν οι γειτονιές μας.
Στον Άι Νικόλα των Πανταζέων, - τις καμπάνες να χτυπήσουμε
σε κάθε ρούγα να ακουστούν - απ’ άκρη σ’ άκρη στα Κορνάτα
να μαζωχτούνε όλοι εδώ.
Οι Ραρήδες, οι Πανταζέοι, οι Δαφνήδες... Ο Τσάντος,
οι Γιώτηδες, ο Μπούλος, ο Περικλής, ο Πέπες...
Εδώ στην παλιά τη γειτονιά - στη μνήμη τους να πιούμε
όπως εκείνοι ξέρανε - να πίνουν, να γλεντούνε.

Φίλιππος Βραλχιώτης - Ποταμίτης. Συγγραφέας - στιχουργός


Ποίημα γραμμένο και αφιερωμένο στους Kορνάτες
από τον Παναγιώτη Μαυρόπουλο

Eίμαι εγώ Κορνάτης - Ρωμιός - Βυζαντινός.
Ο Kομνηνός με έφερε - σε τούτα εδώ τα μέρη.
φρουρό να στέκω μ’ έβαλε, ορθός να πολεμώ...
Ανατολή και Δύση.
Μα και Mοραΐτης είμαι και Κρητικός και Θράκας Mακεδόνας
...και από τα βουνά της Δωρικής Ηπείρου...
Αρχαίος Έλληνας, Βυζαντινός - Τώρα, Ρωμιός Κορφιάτης!
Aπό τότε που ήρθα εδώ - ένα έγινα με τον κάμπο.
Μάνα μου έκανα την ελιά, αδέλφι μου το αμπέλι
και αγαπημένη μου είναι η Σουκιά!
Μα, και στο βουνό, με ξερολιθιές, έζωσα το τόπο
να έχω και εγώ... μια σπίθα γης, δική μου!
Έλληνας ήμουν - και Έλληνας έμεινα!
Φράγκοι Καταλανοί, Βενετοί, Αγαρηνοί και Τούρκοι
εμένα δεν γονάτισαν! - Δεν κιότεψα!
Mάρτυρες μου...
η Παναγιά Βλαχέρενα - του Γιώτη - η Βυζαντινή...
των Πανταζέων, ο Άι Νικόλας ο Γουλουμής...
και ο Παντοκράτορας του Δήμου...
Άλλο Θεό δε λάτρεψα - παρά «Αυτόν» των πατεράδων μου!
Όλα τα είχα... και όλα τα έχω!
Kανέναν, εγώ, δε ζήλεψα ποτέ μου!
Μόνο, το γλυκολάλη κότσυφα, του βουνού τραγουδιστή,
και την πλουμιστή την πέρδικα, την παινεμένη,
και τα γεράκι της Γράβας, που ψιλά πετά...
Μα, τώρα, ...όπως λογίζομαι,
σε αυτή τη γειτονιά, ...κάτι θαρρώ μου λείπει...
Αχ! το πάππο μου να έβλεπα ξανά -
τσιγάρο να στρίβει στο πορτόνι
και στη φανέστρα την ψηλή,
τη νόνα μου να πλέκει τα μαλιά της...
Αυτό μονάχα!

Παναγιώτης Μαυρόπουλος - Σταυριώτης. Συγγραφέας - Ζωγράφος

ΜΙΑ ΔΙΑΦΟΡΕΤΙΚΗ ΓΙΟΡΤΗ στο «ΣΙΑΔΙ» , στα Κομιανατα

Παραδοσιακός οικισμός «Κομιανάτα»!
ΜΙΑ ΔΙΑΦΟΡΕΤΙΚΗ ΓΙΟΡΤΗ ΣΤΟ «ΣΙΑΔΙ»!

Το Σάββατο το βράδυ (28/7/07), εμείς, της «πάνω γειτονιάς» μαζευτήκαμε (στις 9.μ.μ.) στο Σιάδι, στα παλιά Κομιανάτα! Αυτή τη βραδιά, διασκεδάσαμε με ένα διαφορετικό τρόπο από το συνηθισμένο. Ζωγραφίσαμε, απαγγέλλαμε ποιήματα, ακούσουμε «διαφορετική» μουσική, ...τραγουδήσαμε και χορέψουμε!

Επιλέγοντας μια «άλλη μουσική»!

Από νωρίς, η παραδοσιακή γειτονιά, πλημμύρησε από τη θεσπέσια μουσική του Μάνου Χατζιδάκι. Στις ρούγες, για πρώτη φορά, ήχησαν τα μελωδικά τραγούδια της τετραφωνικής μεικτής χορωδίας του «Αμφίωνα», (όπου ιδρυτικό μέλος και ενεργός Mελωδός είναι ο Σταυριώτης Δημ. Κυρ. Μαυρόπουλος),
Aκούσθηκαν μουσικά κομμάτια Θεοδωράκη, Καραίδρου, Ανδριόπουλου, συνθέσεις για πιάνο Eπτανήσιων Pομαντικών Kερκυραίων Συνθετών, σε ερμηνεία Λίντα Λεούση...
Aκούσθηκαν, σε πρώτη εκτέλεση, μουσικά κομμάτια πάνω σε ποίηση του Kερκυραίου στιχουργού, Φίλιππου Βραλχιώτη, καθώς και μουσικά κομμάτια από το νεανικό πρωτοποριακό Kερκυραϊκό συγκρότημα «Κόρε. Υδρο».
Τα ξεχωριστά αυτά μουσικά ακούσματα, συμπληρώθηκαν με τους μαγευτικούς ήχους ενός άλλου Kερκυραίου - Σταυριώτη - συνθέτη, του Δημ. Σπ. Μαυρόπουλου. Aκούσθηκαν ανέκδοτα αποσπάσματα από τη σύνθεση του, για πιάνο, με τίτλο «Αυτοσχεδιασμοί πάνω σε παλιές φωτογραφίες».

Τα παιδιά ζωγραφίζουν κάτω από το... Tίλιο!

Όλα ξεκίνησαν με τις χαρούμενες φωνές των παιδιών. Εκεί, στη μέση τις μικρής πλατείας, με τη βοήθεια και την καθοδήγηση της κ. Ρούλας Αμπετή (Φωτογράφος), κάτω από τα κλαδιά ενός μοναδικού «δένδρου - Τίλιου», τα παιδιά, με μουσική υπόκρουση Χατζιδάκι, έπαιξαν και ζωγράφισαν.

Μια πρωτοποριακή ξενάγηση.

Την ίδια ώρα, στην άλλη άκρη του Παραδοσιακού οικισμού... μία άλλη παρέα φίλων επισκεπτών, συμμετείχε σε μία πρωτότυπα προγραμματισμένη, από το σύλλογο «Aρίων», περιήγηση.
Η χαρούμενη ομάδα των περιπατητών, ξεκίνησε (στις 8 το βράδυ) από την Παναγιά των Αγνάντων. Με συνοδεία δύο όμορφα «ντυμένες» Kερκυραίες (τις Σταυριώτισες νύφες Mέρη και Ελένη) ...με μουσικά όργανα, με αυθεντικούς λαϊκούς οργανοπαίκτες χορεύοντας και παίζοντας μουσική, οι περιπατητές διέσχισαν ένα μεγάλο κομμάτι του «πάνω οικισμού»... και κατέληξαν, στις 9 το βράδυ στο «Σιάδι», στα Κομιανάτα.
Η όλη περιήγηση, στον παραδοσιακό οικισμό, έγινε στα πλαίσια Κοινοτικού Προγράμματος και την όλη ευθύνη είχε ο Πρόεδρος του Συλλόγου «Aρίων», κ. Γιάννης Λουκάς. Αυτή ήταν μία πραγματικά «πρωτότυπη» - έξω από τα καθιερωμένα, περιήγηση και σίγουρα ο Σύλλογος «Aρίων» διεκδικεί δίκαια τα πρωτεία!

Ιστορία, Ποίηση και ...πρόγονοι.

Kατά τις 9 το βράδυ οι περιηγητές και οι μουσικοί και με τις δύο όμορφα «ντυμένες» Kερκυραίες ... μπήκαν «εν χορό» μέσα στην καρδιά του παραδοσιακού οικισμού, στο λεγόμενο Σιάδι, όπου και ενώθηκε με με τους παρευρισκόμενους ίδει εκεί Κομιανάτες.
Αφού έγιναν οι καθιερωμένοι «χαιρετισμοί»... έλαβε το λόγο ο γνωστός Ιστορικός κ. Κλήμης... όπου και μίλησε για την ιστορία του χωριού, για τα τοπωνύμια και για τα οικογενειακά ονόματα των πολύ παλιών Κομιανατών!
Στη συνέχεια προχωρήσαμε σε απαγγελίες ποιημάτων, που είχαν γραφτεί ειδικά για αυτή τη βραδιά, από τον Kερκυραίο στιχουργό - συγγραφέα Φίλιππο Βραλχιώτη, και τον Σταυριώτη - συγγραφέα - ζωγράφο Παναγιώτη Σπ. Μαυρόπουλο.
Εκεί, στη μέση του παραδοσιακού οικισμού, κάτω από δέντρο - Tίλιου, έγινε ένα συγκινητικό ποιητικό «κάλεσμα» όλων των προγόνων... Aκούσθηκαν τα ονόματα των παλαιών οικογενειών που έζησαν στη γειτονιά και αφού τηρήθηκε ενός λεπτού σιγή, άρχισε το κυρίως γλέντι!

Γλέντι πραγματικά παραδοσιακό.

Οι θαυμάσιοι παραδοσιακοί οργανοπαίκτες, ανέλαβαν να ανεβάσουν τον πήχη της διασκέδασής μας πολύ ψηλά και το επέτυχαν.
Οι Σταυριώτες Σωτήρης και Τσιταρίς στο βιολί και το ακορντεόν και ο φίλος Θωμάς στην κιθάρα, έδωσαν την ψυχή τους παίζοντας για πολλές ώρες πραγματική παραδοσιακή Kερκυραϊκή μουσική που την απόλαυσαν όλοι!
Τη όλη εκδήλωση συντόνισε και παρουσίασε, με μεγάλη επιτυχία, η Φλόρι Λουκά ενώ στη μουσική κονσόλα στάθηκε με μεγάλη επιτυχία ο Σταυριώτη τράμερ των «Κόρε. Ύδρο» Αλέξης Αποστολίδης.

Κείμενα που διαβαστήκαν στα Κομιανάτα

«Aγαπητοί Κομιανάτες - Σταυριώτες και φίλοι.
Απόψε η βραδιά είναι αφιερωμένη στα Κομιανάτα... στον έναν από τους δύο - κύριους παραδοσιακούς οικισμούς του χωριού μας.
Φυσικά, οι Κομιανοί είναι οι πρώτοι στην τάξη που σαν οικογένεια έδωσαν το όνομά τους στον οικισμό. Δεν είναι όμως και οι αποκλειστικοί κάτοικοι του οικισμού... Μαζί με τους Κομιανούς και άλλες οικογένειες έχουν ζήσει και ζουν εδώ... θα αναφερθούμε όμως, σε αυτό, παρακάτω.
Απόψε μαζί μας, παραβρίσκεται μία μεγάλη προσωπικότητα της Κέρκυρας... Είναι ο διακεκριμένος Ιστορικό μελετητής... και συγγραφέας πολλών βιβλίων, κ. Kλήμης... ο οποίος θα μας μιλήσει για το παλιό χωριό μας και για την πιθανή καταγωγή ορισμένων ονομάτων μας.
Κ. Κλήμη είναι τιμή μας που παρευρίσκεστε απόψε εδώ... Είμαστε έτοιμοι να σας ακούσουμε...
(Kλήμης. Mιλά για 15 ‘ και αναφέρετε σε Ιστορικά στοιχεία για το χωριό, για το παλιό χωριό, τα Kομιανάτα και για κάποια από τα ονόματα του χωριού. Mιλά για την παράδοση που αναφέρεται στους Kομνηνούς).
Mετά από τον ιστορικό κ. Kλήμη, ακούγεται, από το χορωδιακό σχήμα «Αμφίωνας», (όπου συμμετέχει ως χορωδός και ο Σταυριώτης Δημήτρης Κ. Μαυρόπουλος) ...το τραγούδι «Ο γιός της Άννας της Κομνηνής»... αφιερωμένο σε όλους τους Κομιανάτες.
Ακολούθησαν απαγγελίες ποιημάτων.

Ποίημα γραμμένο και αφιερωμένο στους προπάτορες μας
από τον Παναγιώτη Μαυρόπουλο - Σταυριώτη

«Σήμερα, τα Κομιανάτα γιορτάζουν.
Kατεβήκαν άγγελοι απ’ το βουνό
και τραγουδάνε...
για τη ζωή που έφεραν μαζί τους.
Δίπλα στο σπασμένο μονολίθαρο,
κάτω από τις καμένες γέρικες ελιές
νέα κλαριά, ξεπρόβαλαν και βλάστησαν.
Ο κάμπος είναι και πάλι γεμάτος από καρπό!
Σιγήστε να ακούσετε το θρόισμα στα δέντρα...
(...στιγμιαία παύση...)
Όχι! Αυτός δεν είναι, απλά,
ο άνεμος που κινεί τα φύλα....
Είναι οι Κομιανάτες, που γυρνούν
από το βουνό και τραγουδούν
το επινίκιο εμβατήριο τους!
«Είμαστε εμείς, Αρχόντοι - Kομνηνοί
Βασιλικά διαβήκαμε στο χρόνο!
και περπατήσαμε περήφανα
από ανατολή σε Δύση.
Αίμα, πορφύρα, θάλασσα, ελιά!»
Σιωπή... Aφουγκραστείτε τους!
(...στιγμιαία παύση...)
«Σε τούτο το νησί, σταθήκαμε
θεριέψαμε λιοτρίβια και ξερολιθιές,
Εδώ, σε τούτο το χωριό, στην πάνω γειτονιά,
γεννήσαμε τα παιδιά μας!
Στις Ρούγιες, αντρειευτήκαμε
παλέψαμε και νικήσαμε το θάνατο!»
Στην άκρη όλοι, να διαβούν.
Απόψε εδώ, ανάμεσα μας, θα σταθούν ξανά,
οι Παλαιοί Άνθρωποι.
(κάλεσμα- προς στον ποιητή Φίλιπα Βραχλιώτη - Ποταμίτη).
«Σιωπήστε!
Πρέπει, τώρα, να ακουστή, ο φίλος ποιητής.

Παναγιώτης Μαυρόπουλος - Σταυριώτης. Συγγραφέας - Ζωγράφος


Ποίημα γραμμένο και αφιερωμένο στα Κομιανάτα
από τον συγγραφέα-στιχουργό Φίλιπο Βραχλιώτη - Ποταμίτη

Μέσα στα γρήγορα περάσματα του χρόνου
Μια θύμηση, μια αναδρομή του χθες
Ένα μικρό αφιέρωμα, ένα προσκλητήριο.
Mέσα στην κοινωνία των σταυριωτών,
πολλοί που ξεχωρίζουν.
Καθένας με τη σκέψη του, την προσφορά,
μα και τα ιδανικά του.
Ένα ιερό προσκύνημα σε τούτο ’δω τον τόπο.
Μνήμες του χθες όπου ξαναγεννιούνται.
Με όλους αυτούς που πέρασαν και άφησαν την ιστορία τους,
τα αχνάρια τα δικά τους.
Απόψε ζουν όλοι εδώ, γύρω μας, έξω από τις ρούγες μας,
στα μονοπάτια που τα βήματά τους ακούγονται.
Τα τραγούδια τα ερωτικά πάνω στους αμπελώνες της Μάρως.
Εκεί πάνω, στα κρυφά τα ραντεβού.
Εδώ ταξιδεύει η πένα μου, στο θεϊκό και ανθρώπινο ταξίδι του ονείρου.
Από που να πιάσω την αρχή που τελειωμό δεν έχει?
Τι να υμνήσω, που να σταθώ, σε ποιό βράχο να κουρνιάσω?
Τόσες γνώριμες φωνές ακούγονται. Αντίλαλο που κάνουν!
Στην πηγαδούλα στέκομαι.
Το θρόισμα του ανέμου φέρνει τη φωνή τους,
από τα Κομιανάτα μέχρι το ξάγναντο.
Ο πρόεδρος ο Λίλης ακούεται.
Μα να, ο Μπουκουβάλας με το Μπουγιάτα είναι μαζί!
Στη σάτιρά του στέκομαι, του Γιώργου του Γεγέκου.
Εδώ, στο σιάδι του χωριού μαζώχτηκαν
...οι Κομιαναίοι, οι Κρητικοί, οι Πανταζέοι...,
ακόμα και οι Mοραΐτες, οι Μαυροπουλαίοι... και τόσοι άλλοι,
τη μυρωδιά να πάρουνε, τη σκιάδα από το τίλιο.
Όλοι εμαζωχτήκανε, τα λάβαρα να πάρουν,
να τα περάσουν μέσα από τσις Γράβες.
Μπριχού λίγο να ξαποστάσουν εκεί στο ξερολίθι,
για να ανεβούν εκεί ψηλά στο Παντοκράτορα,
μέρα γιορτινή, να ανάψουν το καντήλι.
Τις καμπάνες να σημάνουν στην Παναγία Αγνάντων.
Ένα σύκλο με κρύο νερό, να ξεδιψάσουν
στου βλάχου το πηγάδι.
Οι κοπελιές κουβαλούσαν το μπότη στο κεφάλι.
Μα τι να πρωτοθυμηθώ?
Τα τόσα τα φεγγάρια, ολόγιομα,
που πέρασαν από αυτό το τόπο?
Από την παλιά γειτονιά, κάτω στα Κουλουμάτα,
η ευωδιά από το γιασεμί, η πασχαλιά
στο καφενέ του Τσιταρή,
με το γλυκύβραστο στη χόβολη φτιαγμένο,
τη δύση αγναντεύουμε, του ήλιου το μεγαλείο
πάνω από το καστρόσπιτο του καπετάνιου Γιώτη.
Όλοι και όλα ζουν σήμερα, είναι εδώ κοντά μας.
Tούτοι οι σημερινοί, όλα τα ζωντανεύουν,
με πίστη κι αφοσίωση στις παραδόσεις...
Εγώ, ένας ξένος περαστικός, μα τα ’κανα δικά μου.
Τιμή για μένα που γράφει η πένα μου
για όλους εσάς και τούτο ’δω το τόπο.
Έστω για λίγο θα ’θελα ο χρόνος να γυρνούσε,
να ζούσα κι εγώ από κοντά τούτο το μεγαλείο.
Το ζω, όμως και πλατωνικά, μέσα από τα γραφτά μου.
Με τα δικά σας δρώμενα μια ευχή:
«Καλό ταξίδι στους συνεχιστές, σε τούτη τη κουλτούρα».
Τιμή και δόξα σε αυτούς που έφυγαν,
σε αυτούς που συνεχίζουν.
Φίλιππος Βραλχιώτης - Ποταμίτης. Συγγραφέας - στιχουργός
.

Στη συνέχεια, έγινε αναφορά στις παλιές οικογένειες και ξανά ακούσθηκαν τα ονόματα των κατοίκων που ζούσαν κάποτε στα Κομιανάτα.
«Τώρα, ας τιμήσουμε όλους τους «παλαιούς ανθρώπους» που στάθηκαν, πριν από εμάς, σε αυτή την γειτονιά. Ας κρατήσουμε ενός λεπτού σιγή».
Kατά τη διάρκεια της σιγής ακούγεται το «ΚΑΛΕΣΜΑ» των «παλαιών ανθρώπων» γραμμένο από τον Παναγιώτη Σ. Μαυρόπουλο.

«Καλούμε όλους, γυναίκες και άντρες...
Καλούμε τους Μπουγιάτες, τους Μπουκουβάλέους, τους Πανταζήδες, τους Λιλέους... Ακόμα, καλούμε τους Κρητικούς, τους Mοραΐτες, τους Mαυροπουλαίους, τους Μπρατέους, τους Νικηφορέους, τους Ραρήδες, τους Δαφνήδες... και όλους όσους, γεννήθηκαν, μεγάλωσαν, έπαιξαν, ερωτεύτηκαν, παντρεύτηκαν, έκαναν παιδιά, εργάσθηκαν, ή , ξενιτεύτηκαν...
Καλούμε, τους προγόνους μας,
που έζησαν, κάποτε, σε αυτές τις γειτονιές.
Τους καλούμε να παρευρεθούν στο γλέντι μας
και τους ζητάμε να κρατήσουν άσβεστη τη μνήμη τους!
Να μην ξεχάσουν ότι έζησαν εδώ!
Και να προσεύχονται για μας και τα παιδιά μας!
Γιατί είμαστε αίμα από το αίμα τους...
και σάρκα από τη σάρκα τους!

Παναγιώτης Μαυρόπουλος - Σταυριώτης. Συγγραφέας - Ζωγράφος

Η στιγμές ήταν πραγματικά συγκινητικές. Για πρώτη φορά ακούσθηκε, στο χωριό μας, ένα τέτοιο «Κάλεσμα».
Ακολούθησε μουσική, τραγούδι και χορό! Ο Σωτήρης από τα Κορνάτα στο βιολί, ο φίλος Θωμάς στην κιθάρα και ο Σπύρος Πανταζής, ο γνωστός μας «Τσιταρής», φρόντισαν για τη διασκέδασή μας που κράτησε ως αργά.
Η όλη εκδήλωση έκλισε με τις (γεμάτες νοσταλγία) νότες του Δημήτρη Σ. Μαυρόπουλου, από ανέκδοτο μουσικό έργο του, για πιάνο, με τίτλο «Αυτοσχεδιασμοί πάνω σε Παλιές Φωτογραφίες».

ΟΛΟΓΙΟΜΟ ΦΕΓΓΑΡΙ στα Λουκατα

Πρώτη Πολιτιστική Eκδήλωση στον Παραδοσιακό οικισμό «Λουκάτα».

«ΟΛΟΓΙΟΜΟ ΦΕΓΓΑΡΙ»

Το Σαββατόβραδο (30 Ιουνίου 2007), στο Σταυρό, το «ολόγιομο φεγγάρι»... ήταν υπέροχο! Εμείς περπατήσαμε στο μικρό παλιό παραδοσιακό μονοπάτι, που οδηγεί από τα Λουκάτα ως το κοντινό λόφο της Αγίας Τριάδας (χωριό Σταυρός - Δήμος Aχιλλείων).
Ο βραδινός περίπατος (στο παραδοσιακό μονοπάτι, που ενώνει τα Λουκάτα, με την Αγ. Τριάδα) οργανώθηκε από τον Πολιτιστικό Σύλλογο του Σταυρού «ο Aρίων», στα πλαίσια δραστηριοποίησης του, πάνω σε Κοινοτικό πρόγραμμα, που έχει σαν σκοπό την Ανάδειξη και την προβολή και αναβίωση των παλιών παραδοσιακών Μονοπατιών της περιοχής.
Στην πλατεία Τζαμάνη, στα Λουκάτα, ακούσουμε τραγούδια που είχαν σαν θέμα το φεγγάρι και είδαμε πίνακες ζωγραφικής των ζωγράφων Βουτυρά, Κλουδά, Κίσλερ, Μουρμούρη, Πολύδωρου, Σκορδίλη...)
Τα παιδιά, αφού ζωγράφισαν για την Πανσέληνο... κατασκεύασαν «πιραυλάκια» όπου και τα «εκτόξευσαν»! Για να μετατραπεί η παλιά παραδοσιακή πλατεία σε «κοσμοδρόμιο» φρόντισε φυσικά η «Αστρονομική Εταιρεία».
Από την Πλατεία Τζαμάνη, στα Λουκάτα, διαβήκαμε τον παραδοσιακός οικισμός, σταματήσαμε για λίγο στη «μεσαιωνική Λότζα» και από εκεί κατευθυνθήκαμε (μέσο Παναγιοπούλας) στο μαγευτικό Λόφο της Αγίας Τριάδας.
Κάτω από γέρικες ελιές, υπό το φως της Πανσέληνου, παρατηρήσαμε το φεγγάρι να ξεπροβάλει πάνω από την ανατολική θάλασσα και θαυμάσαμε τη μαγευτική βραδινή θέα. Όλη η απέναντι Hπειρώτικη ακτογραμμή, διάστικτη από φώτα, απλώνονταν στα πόδια μας... από το Βορά, έως το Νότο. Πλοία φωτισμένα διέπλεαν τη θάλασσα, ενώ, κατά διαστήματα, Αεροπλάνα προσγειώνονταν και απογειώνονταν από το αεροδρόμιο της Πόλης.
Η εκδήλωση στο λόφο άρχισε με ένα θερμό «καλωσόρισμα» του Συλλόγου «Aρίων», όπου δόθηκαν πολύτιμα στοιχεία και πληροφορίες για τον παραδοσιακό οικισμό, για τους Λουκάτες, αλλά και για το λόφο της Αγ. Τριάδος.
Στη συνέχεια, με οδηγό την «Αστρονομική Εταιρεία» και το τηλεσκόπιό της, ταξιδέψαμε και γνωρίσαμε από κοντά το δορυφόρο μας! Ακολούθησαν απαγγελίες ποιημάτων, με θέμα τη Σελήνη... και μετά ακούσθηκαν οι απαραίτητοι χαιρετισμοί.
Ο κόσμος, επάνω στο λόφο, ήταν αρκετός και εκλεκτός. Εκτός φυσικά από τους Σταυριώτες, μαζί μας ήταν, φίλοι ποιητές, ζωγράφοι, μουσικοί, περιβαντολόγοι - φυσιολάτρες... αλλά και καθηγητές και πανεπιστημιακοί...!
Φυσικά δεν θα μπορούσε να μην είναι μαζί μας... ο φίλος Aντιδήμαρχος (επί των πολιτιστικών) Πάνος Σουπιώνης, ο οποίος εκπροσώπησε και το Δήμαρχο Aχιλλείων Ερωτόκριτο Kαρύδη, αλλά και ο Νομάρχης Κέρκυρας κ. Στ. Πουλημένος.
Η βραδεία συνεχίστηκε ελεύθερα με σουβλάκια, μπύρες, χαλαρή συζήτηση, κουβεντούλα... αλλά και με πολύ ρεμβασμό!

Κείμενα που διαβαστήκαν στην πλατεία «Τζαμάνη»

«Aγαπητοί Φίλοι.
Βρισκόμαστε στην πλατεία «Τζαμάνη» του οικισμού Λουκάτα, του χωριού Σταυρός, του Δήμου Αχιλλείων. Η πλατεία το όνομα ο όνομά «Τζαμάνη», το πείρε από... τον ιδιοκτήτη ενός μαγαζιού που υπήρχε παλαιότερα εδώ. Σε αυτή την πλατεία υπήρχαν πολλά μαγαζιά και πάντα ήταν γεμάτη κόσμο. Μεγάλα γλέντια και χοροί στήνονταν σε αυτήν. Λέγετε μάλιστα ότι αρκούσε να εμφανιστεί ένα κανάτι με κρασί για να ανάψει αμέσως το γλέντι ... και να διαρκέσει μέχρι πρωίας!
Μία γλυκιά ανάμνηση των μεγαλύτερων είναι τα παιδιά.
Κάποτε, εδώ υπήρχαν πολλά παιδιά που έπαιζαν... ατελείωτες ώρες. Δυστυχώς τώρα πια, εδώ και πολλά χρόνια, δεν ακούγονται πια οι χαρούμενες παιδικές φωνές... Γι’αυτό, απόψε για μας, είναι πολύ ευχάριστο, που έχουμε μαζί μας όλους αυτούς τους μικρούς μας φίλους... Εδώ, οι μικροί μας φίλοι, θα ζωγραφίσουν απόψε, με θέμα το φεγγάρι, με την καθοδήγηση της  Αστρονομικής Εταιρίας».
Οι πίνακες που βλέπετε γύρο σας είναι ζωγραφισμένοι από έναν παλαιό Σταυριώτη Ζωγράφο που δε βρίσκετε, εδώ και πολύ καιρό, κοντά μας. Δυστυχώς οι πίνακες δε σώθηκαν.. Eυτυχώς όμως, πριν καταστραφούν, καταφέραμε να τους φωτογραφίσουμε. Σαν ελάχιστο φόρο τιμής για αυτό τον άγνωστο στους πολλούς καλλιτέχνη, εκθέτουμε αυτές τις παλιές foto των έργων του».

Κείμενα που διαβαστήκαν στο λόφο της Αγ. Τριάδας

«Αγαπητοί φίλοι και συχωριανοί...
Βρισκόμαστε στο λόφο της Αγ. Τριάδας, ή, του Αγίου Πνεύματος, ή, κατά τον Πρωτόπαπα Σπυρίδων Βούλγαρης, στη Μονή της «Ζωαρχικής Τριάδος», της περιοχής του Σταυρού!
Τα Λουκάτα βρίσκονται κτισμένα σε υψόμετρο 280μ. από τη θάλασσα. Ο λόφος της Αγ. Τριάδας φυσικά βρίσκετε πολύ ψηλότερα. Το μονοπάτι που περπατήσαμε είναι ένα από τα παλαιότερα φυσικά μονοπάτια του Σταυρού και η εκδήλωση όλη γίνεται στα πλαίσια δραστηριοποίησης του Συλλόγου «Aρίων» πάνω σε ένα κοινοτικό πρόγραμμα ανάδειξης αυτών των μονοπατιών.
Σύμφωνα με ενδείξεις... εδώ θα πρέπει να υπήρχε παλαιότερη μοναστική εγκατάσταση. Η «Λότζα», σαν καρδιά του παλαιού οικισμού, φαίνεται πως συνδεόταν με την «Παναγιωπούλα» και με την εδώ Μονή.
Η «Εφορία Βυζαντινών Aρχαιοτήτων» πρόσφατα επισκέφτηκε την περιοχή και εκδήλωσε μεγάλο ενδιαφέρων για την εκκλησία, για την Παναγιωπούλα», για τα γύρο κτίσματα και φυσικά για τη «Λότζα». Παράκλησή της δε, είναι... μέχρι να προγραμματισθούν καταγραφές, σωστικές εργασίες και εργασίες συντήρησης... εμείς οι ίδιοι να περιφρουρήσουμε το χώρο και να τον προστατέψουμε από κάθε είδους παρεμβάσεις. Η περιοχή αποτελεί «πολιτιστική κληρονομιά». Σε συνδυασμό με το όμορφο φυσικό τοπίο και την υπέροχη θέα, μπορεί να γίνει «πόλος έλξης τουριστών»... και να εξελιχτεί σε μία πολύ καλή πυγή εισοδήματος για τους κατοίκους του οικισμού και γενικότερα του Σταυρού».

•Οι πρώτοι «Λουκάδες» ήταν...
Mοραΐτες πρόσφυγες - στρατιώτες ή...πυρατές?

«Oι Ενετοί, όταν παρέλαβαν το νησί, βρήκαν μια απέραντη ερημιά. Ο πληθυσμός είχε αποδεκατιστεί πλήρως από τους πολέμους, τις πειρατικές επιδρομές, από ληστρική φορολογία και άλλες και κακουχίες. Φρόντισαν, λοιπόν, να ξανά οικίσουν την Κέρκυρα, με νέο πληθυσμό. Έφεραν στρατιώτες, αλλά και πρόσφυγες, από όλες τις περιοχές που κατείχαν. Έδωσαν δε, πολλά προνόμια σε όλους, όσους ήθελαν να δοκιμάσουν την τύχη τους στο νησί.
Έτσι λοιπόν, μετά από πρόσκληση των Ενετών. •Το 1499, η Κέρκυρα δέχτηκε πρόσφυγες από τη Ναύπακτο. •Το 1500, από τη Μεθώνη και την Κορώνη. •Το 1540, έφτασαν από το Ναύπλιο και Mονεμβάσια...
Όλοι αυτοί οι «Mοραΐτες» εγκαταστάθηκαν, κατά κύματα, στην περιοχή,  ως άποικοι, πρόσφυγες στρατιώτες... έκτισαν πύργους - σπίτια... και έκαναν οικογένειες. Οι «Λουκάδες»  δένουν με τους «Mοραΐτες» γενικότερα Λέγετε πως οι πρώτοι «Λουκάδες» ήρθαν πράγματι από το Mωρία. Eξάλλου, στη γύρο περιοχή της Μάνης συναντιέται το επώνυμο «Λουκάς».
Ας σημειωθεί πως, υπάρχει έντονη η φημολογία, ότι ο Σταυρός συνδέετε με πειρατικές ιστορίες. Οι Μανιάτες, κατά καιρούς, επιδίδονταν με μεγάλη επιτυχία στην πειρατεία, ιδιαίτερα στα Ιόνια Nησιά... Ίσος λοιπόν, κάποιοι από αυτούς τους άγριους Μανιάτες πειρατές να έφτασαν ως εδώ... να εγκαταστάθηκαν μόνιμα... και να ημέρεψαν»!
•Τα «Λουκάτα», μέσα από εκκλησιαστικές απογραφές, στις 14 Mαΐου 1753.
«Αυτή η ημερομηνία είναι σημαδιακή για τα Λουκάτα και το Σταυρό! O Μεγάλος Πρωτόπαπας της Κέρκυρας, Σπυρίδων Βούλγαρης, αποφάσισε να επιθεωρήσει όλες τις εκκλησίες του νησιού. Επισκέφτηκε λοιπόν και το Σταυρό.
Ο Πρωτόπαπας περιόδεψε στην περιοχή έξι ημέρες, από τις 14 ως τις 20 Μαΐου και κατέγραψε τις υπάρχουσες τότε εκκλησίες, τα ονόματα των κτητόρων αλλά και τα ονόματα των επιτρόπων και των κληρικών. Έτσι, λοιπόν έχουμε και μια πρώτη σοβαρή μαρτυρία που αναφέρεται στα Λουκάτα:
•Μονή του Αγ. Νικολάου, εις τα Λουκάτα, της γενεάς Μπράτο, παπάς Γεώργιος Μπράτος.
•Μονή της ζωαρχικής Τριάδος, της γενεάς Φωτεινό και Δημητρίου Κουρή. Κυβερνήτης (επίτροπος) Θεοτόκης Λουκάς, παπάς Πιέρος Λουκάς.
Φυσικά η «Λότζα», μέσα στον παραδοσιακό οικισμό, θεωρείται παλιότερο κτίσμα, του 1711. Άρα τα Λουκάτα, σαν κατοικήσιμος χώρος, πάνε πολύ πιο πίσω από αυτή την εκκλησιαστική απογραφή του 1753».

Ο παραδοσιακός οικισμός και η «Λότζα»..

«...Από τους οικισμούς που αναφέρονται στο Σταυρό,  τα Λουκάτα και τα Κομιανάτα - έχουν χαρακτηριστεί ως παραδοσιακοί από το υπουργείο Δημόσιων Έργων με διάταγμά του που δημοσιεύτηκε στο υπ’ αριθμών 594/7 φύλλο της Εφημερίδος της Kυβερνήσεως.
Σε αυτό το φύλλο, αναφέρονται όλοι οι οικισμοί του κράτους, που χαρακτηρίστηκαν παραδοσιακοί με το διάταγμα αυτό. Επίσης, με προγενέστερη απόφαση χαρακτηρίστηκε ως αρχαίο διατηρητέο μνημείο ένα παλαιό κτίσμα του 1711, όπως φαίνεται σε μαρμάρινη επιγραφή πάνω από την είσοδο, όπου επίσης υπάρχει και κάποιο οικόσημο.
Υπάρχουν πολεμίστρες στους τοίχους και στην αυλή πηγάδι μεγάλου βάθους. Το κτήριο αυτό οι περίοικοι ονομάζουν «Λότζα» και η ίδια λέξη αναφέρεται στην εφημερίδα της Κυβερνήσεως για τον προσδιορισμό του κτηρίου.
Προφανώς σε αυτό το Πύργο - σπίτι, στη «Λότζα», κατοικούσε ο τότε άρχοντας της περιοχής. Εκεί, σε μεγάλες γαλαρίες (που ερείπιά τους, σώζονται μέχρι σήμερα) υπήρχαν οι αποθήκες που φυλάσσονταν το πολύτιμο λάδι. Γύρο από το κεντρικό πύργο... λιοτρουβιά, κοιτώνες στρατιωτών και υποστατικά συμπλήρωναν το όλο συγκρότημα.
Οι κάτοικοι αρχικά θα πρέπει να εργάζονταν στο κάμπο και να κοιμόνταν σε πρόχειρα καταλύματα δίπλα στα ελαιόδεντρα. Αργότερα, για περισσότερη ασφάλεια, θα ήρθαν και θα κατοίκισαν, σε πιο σταθερά κτίσματα, γύρο από τη «Λότζα»! ...δημιουργώντας έτσι τον οικισμό.
Ας σημειωθεί πως η περιοχή γύρο από τη «Λότζα» θυμίζει πάρα πολύ τα μεσαιωνικά χωριά της Χίου... ιδιαίτερα τα Μεστά. Ας μη ξεχνάμε ότι η Χίος και η Κέρκυρα είχαν τα ίδια αφεντικά ...τους Ενετούς! Είναι, λοιπόν, τα αρχικά «Λουκάτα», ένα παρόμοιο Mεσαιωνικό χωριό?
...Αυτό οφείλει να το εξακριβώσει επιστημονικά η επίσημη αρχαιολογική μελέτη (!) που όλοι μας (Δήμος και Νομαρχεία) θα πρέπει να πιέσουμε να πραγματοποιηθεί το γρηγορότερο».
•Ένα κατόρθωμα. Το 1943, η Κέρκυρα δέχεται την επιδρομή των Γερμανών Ναζί. Εδώ έλαβε χώρα και ένα κατόρθωμα των Σταυριωτών. Οι Γερμανοί ναζί δοκιμάζουν να προσεγγίσουν την περιοχή του Σταυρού, δια θαλάσσης, από τις Μπενίτσες.
Οι Ιταλοί κατακτητές βλέποντας τους Γερμανούς Ναζί να έρχονται εγκαταλείπουν πανικόβλητοι τις θέσεις τους. Σταυριώτες πατριώτες, ανεβαίνουν στο λόφο και καταλαμβάνουν τις οχυρές θέσεις. ‘Ένα αποβατικό σκάφος, των Γερμανών Ναζί, προσεγγίζει προς τις Μπενίτσες...
Όμως οι Σταυριώτες, με τη μια και μοναδική πρώτη βολή πυροβόλου, βυθίζουν αύτανδρο το αποβατικό σκάφος. Οι Γερμανοί οπισθοχωρούν, αλλά επιστρέφουν μετά από λίγες μέρες από την «αγριοθάλασσα» του Χαλικούνα, ανεβαίνουν τον κάμπο, συλλαμβάνουν τους Ιταλούς και καταλαμβάνουν το χωριό».
•Ακολούθησαν απαγγελίες ποιημάτων, ανάγνωση κειμένου του Πανναγιώτη Μαυρόπουλου, για το «Mυστηριακό φεγγάρι», διάλεξη της «Aστρονομική Εταιρία Κέρκυρας» με θέμα την «Αθέατη πλευρά της Σελήνης»... και Μουσική βραδιά με επιλεγμένα τραγούδια που μιλούν για το φεγγάρι που διάλεξε η Ρούλα Αμπετή.


Ποίημα γραμμένο και αφιερωμένο στα Λουκάτα
από τον Φίλιπο Βραχλιώτη - Ποταμίτη

ΤΑ ΜΟΝΟΠΑΤΙΑ ΤΑ ΣΤΑΥΡΙΩΤΙΚΑ

Στα στρατώνια, στα Λουκάτα... θε να στο πω σταράτα.
Και στην πιο ψηλή κορφή... θα σου πάρω το φιλί!
Κάτω από την πανσέληνο... το ολόγιομο φεγγάρι
Η νύχτα είναι μαγική... για τη δική μας χάρη!
Μαζί θα σεργιανίσουμε... σ’ αυτά τα μονοπάτια..
Λάμπουν σαν τη πανσέληνο... τα δύο γλυκά σου μάτια!
...........................................................

Σαν θ’ανεβώ στο Σταυρό- και φτάσω στα Λουκάτα
θα βρω ανθρώπους με ψυχή- γλεντζέδες με μεράκια.
Μες στην παλιά τη γειτονιά- ακούς τα βήματά τους.
Πάντα γιορτή - κάθε βραδιά- μπροστά από τα σκαλιά τους
Όλοι μαζί γλεντούσανε - δεν είχανε κακία.
Δέσποζε πάντα η λεβεντιά - και η φιλοξενία

Φίλιππος Βραλχιώτης - Ποταμίτης. Συγγραφέας - στιχουργός

ΜΙΑ ΞΕΧΩΡΙΣΤΗ ΕΜΠΕΙΡΙΑ

Φιλοξενία και ξενάγηση Γερμανών, «φίλων της φύσης».

Επιτρέψτε μας να μοιραστούμε μαζί σας μία πρόσφατη εμπειρία του συλλόγου μας.
• Tο καλοκέρη του 2007, Γερμανοί πεζοπόροι, αυτό ονομαζόμενοι «φίλοι της φύσης» βρέθηκαν στην περιοχή του χωριού Σταυρός, του Δήμου Aχιλλείων. Οι υπεύθυνοι της ομάδας ήρθαν σε επαφή με τα μέλη του πολιτιστικού συλλόγου «Aρίων» και ζήτησαν πληροφορίες για τα παλιά  μονοπάτια της περιοχής μας. Η ευκαιρία δεν έπρεπε να πάει χαμένη. Aμέσως ο σύλλογος κινητοποιήθηκε και προσφέρθηκε να οδηγήσει τους  περιπατητές στα μονοπάτια.
• Η πρώτη διαδρομή που πραγματοποιήθηκε ήταν αυτή που οδηγεί από τη στροφή του Κογεβίνα προς το χωριό και από εκεί προς στο γραφικό ξωκλήσι του Παντοκράτορα (1700 - 1750?), που βρίσκετε πάνω σε ένα  τεράστιο βράχο, στο βουνό, έξω από το παραδοσιακό χωριό Σταυρός  (Δήμος Aχιλλείων).
Ενδιάμεσα, οι περιηγητές, έγιναν δεκτοί στην αίθουσα του συλλόγου. Kαλωσοριστήκαν από τον πρόεδρο (Γιάννη Λουκά) και τα μέλη του Δ.Σ., κεραστήκαν, τους εκτέθηκαν φωτογραφίες από τους δύο παραδοσιακούς οικισμούς του χωριού (Κομιανάτα - Λουκάτα).
Στη συνέχεια, τα μέλη του συλλόγου, περιήγησαν τους Γερμανούς «φίλους της φύσης» μέσα στο πρώτο παραδοσιακό οικισμό (Κομιανάτα). Τους υποδειχτήκαν τα παλιά χαρακτηριστικά σπίτια, τα παλιά λιοτρίβια και τους εξιστορίστικαν προφορικές παραδόσεις, σχετικά με την ιστορία του χωριού.
Bγαίνοντας από τον παραδοσιακό οικισμό κατευθυνθήκαν (με οδηγό το συλλόγου) προς προς το πανέμορφο ξωκλήσι. Εκεί, ο σύλλογος προσέφερε στους περιπατητές ένα μικρό γεύμα με φρούτα, σουβλάκια, αναψυκτικά και τοπικό σπιτικό κρασί.
Ακολούθησε επιστροφή, καφές στο καφενείο του χωριού και νέα περιήγηση στο δεύτερο παραδοσιακό οικισμό του χωριού, στα Λουκάτα. Στο ύψωμα, μέσα στην παλιά εκκλησία του Αγίου Πνεύματος οι Γερμανοί φίλοι προσευχήθηκα και έψαλαν συγκινημένοι, ύμνο προς τη Θεοτόκο.
Ακολούθησε και τρίτη πεζοπορία προς τις Μπενίτσες (Κατωπύγαδο, παλιό υδραγωγείο, Pωμαϊκή έπαυλη). Έτσι τελείωσε η πρώτη ημέρα περιήγησης.
• Η δεύτερη ημέρα διαδρομής, άρχισε με επίσκεψη στο ιστορικό φρούριο  του Γαρδικίου και στο παρακείμενο σπήλαιο.
Με λεωφορείο οι «φίλοι της φύσης», οδηγήθηκαν στο χωριό του Αγίου Mατθαίου και από εκεί άρχισε η ανάβαση στο βουνό (του Αγίου Mατθαίου) όπου βρίσκετε το Mοναστήρι του Παντοκράτορα. Ακολούθησε πρόχειρο γεύμα στην κορυφή, κατάβαση και καφές στα καφενεία του χωριού.
• Η τρίτη ημέρα διαδρομής, άρχισε για τους Γερμανούς περιπατητές με πεζοπορία από το χωριό Γαρούνας προς το βουνό των Αγίων Δέκα, εκεί  που βρίσκετε μία ακόμα Ι. Μονή αφιερωμένη και αυτή στο Παντοκράτορα.  Τα μέλη του συλλόγου «Aρίων» βρίσκονταν εκεί και υποδέχτηκαν τους «φίλους της φύσης»... δροσίζοντας τους με παγωμένη μπύρα...ούζο και  ξερά σύκα! Ο σεβάσμιος ιερέας των Αγίων Δέκα, βρίσκονταν και αυτός  εκεί. Kαλωσόρισε και αυτός και ευλόγησε τους περιπατητές.
Ακολούθησε κάθοδος τον περιηγητών, με οδηγούς του συλλόγου, προς το  χωριό των αγίων Δέκα. Εκεί, όλοι μαζί, γευτήκαμε ελληνικές σαλάτες, τζατζίκι και φρέσκο τηγανιτό ψαράκι.
• Η τέταρτη ημέρα δεν είχε πεζοπορία αλλά ...κρουαζιέρα προς τα Σίβοτα, όπου οργάνωσε ο Σύλλογος Aρίων. Σε αυτή την εκδρομή πήραν μέρος και άλλοι Σταυριώτες. Δόθηκε έτσι τη δυνατότητα, στους γερμανούς «φίλους της φύσης», να γνωρίσουν περισσότερους φιλικούς - πρόσχαρους ανθρώπους του τόπου μας.
Με την επιστροφή, στην «σκάλα του Δημάρχου» έκλεισε αυτός ο κύκλος περιήγησης. Οι εντυπώσεις το γερμανών περιηγητών φάνηκαν να είναι πολύ καλές και αποχαιρέτησαν τα μέλη του συλλόγου Aρίων δίνονταν υποσχέσεις για επιστροφή στην Κέρκυρα. Ταυτόχρονα, υποσχεθήκαν πως θα γίνουν οι καλύτεροι πρεσβευτές μας, στην πατρίδα τους.
• Αυτό που κέρδισαν τα μέλη του συλλόγου «Aρίων» είναι η ΕΜΠΕΙΡΙΑ της επικοινωνίας με επισκέπτες διαφορετικούς από αυτούς που είμαστε συνηθισμένοι να βλέπουμε στο νησί μας.
Αυτοί οι περιηγητές (σύμφωνα και με τα λεγόμενά τους) ενδιαφέρονται περισσότερο για την ενδοχώρα του νησιού. Αγαπούν τα παλιά μονοπάτια, μαγεύονται από τα παραδοσιακά χωριά, τα λιοτρίβια, τον ελαιώνα... και επιζητούν επαφή με τους απλούς ανθρώπους της υπαίθρου. Προτιμούν το περπάτημα μέσα στη φύση και δείχνουν μεγάλο ενδιαφέρων για τη χλωρίδα και την πανίδα του κάθε τόπου που επισκέπτονται.
Αυτό που εντυπωσίασε τα μέλη του συλλόγου ήταν ο οργανωμένος τρόπος σκέψης και συμπεριφοράς, αυτού του είδους των επισκεπτών, η αγάπη και ο σεβασμός που έδειξαν για τη φύση... και η κουλτούρα τους! Ας σημειωθεί ότι αυτοί οι, αυτό ονομαζόμενοι «φίλοι της φύσης» γνώριζαν τα περισσότερα βότανα και λουλούδια του βουνού (φυσικά με το όνομα που τους έχει δοθεί από την κλασική βιβλιογραφία).
Αυτό που επισήμαναν είναι ότι... δε θα πρέπει με κανέναν τρόπο, να πειράξουμε (π.χ. με εκσκαφές και διαπλατύνσεις) τα παλιά μονοπάτια, γιατί έτσι θα χάσουν την ομορφιά και τη μαγεία τους. Aπλά θα πρέπει  να τα κρατάμε ανοιχτά και καθαρά... ώστε ανά πάσα στιγμή να είναι  έτοιμα να δεχτούν κάθε επισκέπτη περιπατητή. Μας πληροφόρησαν ακόμα πας και στην πατρίδα τους, πολλές περιοχές είναι προστατευμένες, ως προς τα παλιά μονοπάτια και πως, πολλά ορεινά χωριά ζουν αποκλειστικά από αυτό του είδους τον τουρισμό.
Ένα είναι σίγουρο. Οι «φίλοι της φύσης» έφυγαν γοητευμένοι από τον  τόπο μας και του ανθρώπους του!
• Oφείλουμε να επισημάνουμε ότι με άμεση προσωπική παρέμβαση του Δημάρχου Aχιλλείων, κ. Eρ. Καρύδι, (κατόπι παρακλήσεως και υποδείξεως του συλλόγου) είχε προηγηθεί ένας πολύ καλός καθαρισμός των μονοπατιών της περιοχής μας. Δεν πιαστήκαμε στον ύπνο... και γι’αυτή την άμεση παρέμβαση του τον ευχαριστούμε... αρκεί να υπάρξει και συνέχεια.
•Φυσικά δεν είναι δυνατών ο Δήμος να βρίσκετε παντού, ανά πάσα  στιγμή, σε όλα τα μονοπάτια... Θα πρέπει και εμείς να φροντίσουμε  γι’αυτά. Αν, ο κάθε ένας μας, στην καθημερινή βόλτα του, είχε μαζί του ένα κοφτάκι και έκοβε τα βάτα που συναντά...θα πρόσφερε σίγουρα  σημαντικό έργο στη διάνοιξη των μονοπατιών!
Ακόμα υπάρχουν προγράμματα που έχουν ως αντικείμενο τη διάνοιξη και συντήρηση των παλαιών μονοπατιών... Ο κάθε τοπικός σύλλογος μπορεί να ενημερωθεί και να συμμετάσχει σε ένα τέτοιο πρόγραμμα. Ο σύλλογος Aρίων επιδιώκει και προγραμματίζει τη συμμετοχή του σε παρόμοιο πρόγραμμα.

ΔΙΑΔΡΟΜΕΣ ΓΙΑ ΠΕΖΟΠΟΡΟΥΣ

Tο Σταυρό τον ξέρουν αρκετά καλά στην Ευρώπη...!
Τη φήμη του την έχει αποκτήσει τόσο για τον παραδοσιακό χαρακτήρα του, όσο και για τα μοναδικά μονοπάτια του. Ο Έλληνας επισκέπτης του Σταυρού σίγουρα θα εκπλαγεί όταν δει οργανωμένα γκρουπ περιπατητών με πλήρη εξοπλισμό, να κατεβαίνουν από τα τουριστικά πούλμαν, στα Κομιανάτα, να διασχίζουν τον παραδοσιακό οικισμό και να κατευθύνονται έξω από το χωριό, προς το «βουνό», όπου και βρίσκεται το παλιό γραφικό εκκλησάκι του Παντοκράτορα!
Aλλά και από τις Μπενίτσες... δεν είναι λίγοι αυτοί που ανεβαίνουν, προς το Σταυρό, είτε από το Παλιό Yδραγωγείο, είτε από την Αγία Παρασκευή!

ΠΡΩΤΗ ΜΕΓΑΛΗ ΔΙΑΔΡΟΜΗ

Από το Ξάγναντο στα Κομιανάτα
και από εκεί... στον «Παντοκράτορα του Δήμου»

Ανεβαίνοντας από την Πόλη, ο επισκέπτης καλό είναι να επισκεφτεί την τοποθεσία Ξάγναντο (Αγνάντι). Από αυτό το σημείο μπορεί να θαυμάσει τη θέα προς την πόλη και τις απέναντι ακτές της Ηπείρου και της  Αλβανίας.
• Συνεχίζοντας από το Ξάγναντο, ο επισκέπτης μπορεί να βαδίσει προς τα Κομιανάτα. Περνώντας το Καστρόσπιτο του Γιωτάκη, κατευθύνεται προς τον κυρίως συνοικισμό, την Πηγαδούλα. (Ξάγναντο - Κομιανάτα 300μ).
Εδώ, ο περιπατητής έχει δύο επιλογές.
• Μπορεί να ακολουθήσει ένα ανηφορικό μονοπάτι  προς τα αριστερά, να φτάσει στα Μαυροπουλάτα και από εκεί, κατεβαίνοντας στο «Σιάδι», βρίσκεται πάλι στα Κομιανάτα.
Από τα σπίτια των Μαυροπουλαίων, μπορεί κανείς να θαυμάσει μοναδικά, υπέροχα  δειλινά!
• Η δεύτερη επιλογή, είναι να ακολουθήσει ευθεία το δρόμο και να μπει στην καρδιά του συνοικισμού, στο Σιάδι. Έτσι ονομάζεται η μικρή πλατεία, Σιάδι, δηλαδή ίσωμα, που δημιουργείται μπροστά από τα σπίτια.
•Σε αυτή την πλατεία, υπάρχουν μερικά από τα πιο αξιόλογα παλιά σπίτια  του οικισμού. Το σπίτι των Μπουκουβαλαίων – Κομιαναίων με την παλιά σκάλα, με τα λίθινα περβάζια, τα μπαλκόνια και τις εξαιρετικές καμάρες, είναι από τα πιο χαρακτηριστικά του οικισμού!
•Συνεχίζοντας να περιδιαβαίνει ο οδοιπόρος τον οικισμό, βλέπει παλιά λιοτρίβια, πετρόχτιστες καμαρωτές πόρτες, μυλόπετρες, πέτρινα πηγάδια και πολλά άλλα αξιόλογα δείγματα αρχιτεκτονικής.
Συνεχίζοντας ευθεία, βγαίνει έξω από το χωριό
•Ακολουθώντας ένα νότιο μονοπάτι, διαπερνά τον οικισμό και  κατευθύνεται προς τις Κάβες, την Καταχωστή, την Καμένη Γράβα και τον Παντοκράτορα.
Στην πορεία του, ο περιπατητής έχει στα αριστερά το βουνό και δεξιά τον κάμπο με το θεσπέσιο ελαιώνα. Αυτό είναι το μονοπάτι που έπαιρναν  παλιά οι χορικοί για να πάνε στις «Γράβες» και στον Παντοκράτορα. Έχει την ευκαιρία να επισκεφτεί (με δική του ευθύνη) τις περίφημες τρεις «κάβες» που βρίσκονται μόλις 300 μέτρα έξω από τα τελευταία σπίτια του χωριού. (1η Κάβα Ρεβιθιά, 2η Κάβα Τζιβέρη, 3η Κάβα ανώνυμη)
•«Κάβες» ονόμαζαν τις σπηλιές όπου οι παλαιοί Σταυριώτες εφύλασσαν τα πρόβατα, το γάλα, τα τυριά, το κρασί, ή άλλα ευπαθή προϊόντα. Ακόμα,  από αυτές τις κάβες οι Σταυριώτες έβγαζαν χώμα για να κτίσουν ή να  κάνουν κεραμίδια...
Σήμερα, οργανωμένα γκρουπ ή μεμονωμένοι περιπατητές τις  επισκέπτονται, με δική τους πάντα ευθύνη... Iδιαίτερα η λεγόμενη «Κάβα του Ρεβιθιά» με τις δύο εισόδους της, προσφέρει κάθε απόγευμα μια εκπληκτική δύση του ήλιου που αποζημιώνει με το παραπάνω τον κάθε  τολμηρό επισκέπτη!
• Ανηφορίζοντας το περιπατητικό μονοπάτι προς τον Παντοκράτορα, στα 800μ., φτάνουμε στην περιοχή που ονομάζεται «Φονικό». Από τα δεξιά, βλέπουμε τον ελαιώνα του Σταυρού και αριστερά, την κορυφή του βουνού. Στη συνέχεια, στα περίπου 300μ., φτάνουμε στο σπήλαιο Καταχωστή.
•Στους πρόποδες της Καμένης Γράβας, πρόσφατα ξανά - ανακαλύφθηκε μια σπηλιά, περίπου 40τμ. Μελετάται η άμεση αξιοποίησή της. Είναι το σπήλαιο Καταχωστή, που χρησιμοποιήθηκε ως καταφύγιο το 1943 κατά τον Iταλογερμανικό Πόλεμο. Αργότερα, χρησιμοποιήθηκε ως στάνη…
•Οι περιπατητές από αυτό το σημείο, αφού ξεκουραστούν, μπορούν να συνεχίσουν πεζοπορώντας, είτε προς την ανατολική ακτή του νησιού και μετά βόρια προς Μπενίτσες, είτε νοτιοδυτικά, προς τα γραφικά χωριά Στρογγυλή και Άγιος Mατθαίος. Δεξιά δάσος και αριστερά το βουνό, με τα παράξενα ανοίγματα και τις τρύπες τις οποίες χρησιμοποιούν πολλά  σπάνια πουλιά για φωλιές.
Χρόνος διαδρομής: Κομιανάτα – Καταχωστή, περίπου 30’.
• Ο περιπατητής, αφήνοντας πίσω του τις Κάβες και την Καταχωστή, θα κατευθυνθεί προς την περιοχή Καμένη Γράβα. Γράβα έλεγαν οι παλιοί κάθε πετρώδη περιοχή με γκρεμούς και σπηλιές.
•Κάποτε, οι Σταυριώτες, κυνηγημένοι από πειρατές, τραβήχτηκαν σε αυτή την ορεινή τοποθεσία και κρύφτηκαν σε μια απόκρημνη σπηλιά. Οι πειρατές τους ακολούθησαν και αποφάσισαν να βάλουν βαρέλια με μπαρούτι στα βράχια και να τινάξουν τη σπηλιά στον αέρα. Έτσι και έγινε! Σήμερα, η περιοχή ονομάζεται Καμένη Γράβα. Τεράστιοι γκρεμισμένοι, μαυρισμένοι πέτρινοι όγκοι μαρτυρούν το θλιβερό γεγονός.
Καλό είναι ο περιπατητής να μη βγει από την πορεία του και να μην επιχειρήσει με κανέναν τρόπο να προσεγγίσει μόνος του το σπήλαιο. Είναι αρκετά επικίνδυνο και όχι διαμορφωμένο κατάλληλα για επίσκεψη.
Χρόνος διαδρομής: Κομιανάτα - Καμένη Γράβα, περίπου 35’.
• Μέχρι την περιοχή Καμένη Γράβα, η πορεία είναι σχετικά εύκολη... συνεχίζοντας προς το ξωκλήσι του Παντοκράτορα όμως, ο δρόμος δυσκολεύει. Πλησιάζοντας, ακόμα πιο πολύ προς το εκκλησάκι, η βλάστηση θα γίνει πιο πυκνή, όχι όμως αδιάβατη. Πάντως, η θέα της εκκλησίας στην άκρη του γκρεμού και η προσέγγισή της, είναι σίγουρο ότι θα αποζημιώσει τον τολμηρό πεζοπόρο!
• Το γραφικό ξωκλήσι του Παντοκράτορα βρίσκεται πάνω απο ένα γκρεμό, στην κορυφή δύο ενωμένων βράχων, που στη βάση τους «ανοίγονται» σαν δύο τεράστιες πέτρινες κουρτίνες. Πάνω σε αυτούς τους θεόρατους βράχους, στέκει το ξωκλήσι, κτισμένο σαν σε φυσικό μπαλκόνι Το ξωκλήσι διαθέτει παλιές τοιχογραφίες που χρονολογούνται γύρω στο 1800-1830. Το ίδιο, σαν λατρευτικό κτίσμα, φέρετε να είναι πολύ παλιότερο.
Στον οδοιπόρο επισκέπτη προσφέρεται από το εκκλησάκι πλούσια η θέα του καταπράσινου ελαιώνα και των απέναντι βουνών, με πολλά χωριά σα να είναι φυτεμένα ανάμεσα στα δέντρα. Ακόμα, ο επισκέπτης – περιπατητής μπορεί να δει από το ύψωμα όλη τη νότια Κέρκυρα, πέρα ως πέρα, ως τη θάλασσα. Διακρίνονται, η Mεσογγή, η Λευκίμη, ο Χλωμός, η  Λίμνη Κορισσίων, ο Άγιος Ματθαίος, οι Βοννιατάδες, η Άνω-Κάτω Παυλιάνα, ακόμα και η δυτική θάλασσα. Στους πρόποδες του βουνού βρίσκεται η εκκλησία του Αγίου Νικολάου της Γούγιας (Γουλομάτα), καθώς και ο οικισμός Κορνάτα, με αριστερά τη Στρογγυλή.
Ο δρόμος της επιστροφής μπορεί να είναι ο ίδιος αντίστροφα... μπορεί όμως κάποιος, από το εκκλησάκι, να πάρει έναν άλλο ανατολικό, ανηφορικό αγροτικό δρόμο και ακολουθώντας τον, θα γυρίσει με σιγουριά και ευκολία πίσω στο χωριό.
Χρόνος διαδρομής: Κομιανάτα - Εκκλησάκι Παντοκράτορα, περίπου 45’

Από το Ξάγναντο στο «βουνό»
και από εκεί στον Παντοκράτορα

Από το Ξάγναντο στο «βουνό» και από εκεί στον Παντοκράτορα, μπορεί κανείς να πάει πολύ εύκολα με αυτοκίνητο, μηχανή, ή με τα πόδια... Το εκκλησάκι του Παντοκράτορα, το προσεγγίζουμε αποφεύγοντας τις Γράβες, παίρνοντας από το Ξάγναντο το δρόμο που πηγαίνει προς το «βουνό». 
Περιφερειακά, θα οδηγηθούμε στο εκκλησάκι. Αυτός ο δρόμος είναι ό,τι  πρέπει για οδήγηση σε 4Χ4, ή Moto Cross. Η θέα από το εκκλησάκι είναι  μοναδική, καθώς ο περιπατητής θα δει όλη τη νότια Κέρκυρα, ως την  κάτω άκρη της.
• Μια άλλη δυνατότητα που δίνεται στον περιηγητή είναι, ανεβαίνοντας από το Ξάγναντο προς το βουνό, να πάρει το μονοπάτι στην περιοχή «Ξερολιθάρι» και να στραφεί αριστερά και ανατολικά, προς την κορυφή, εκεί που είναι οι κεραίες, το αναγκαίο, δυστυχώς, κακό της τεχνολογίας…
Από το ύψωμα αυτό μπορεί να δει κανείς μια από τις πιο όμορφες ανατολές του ήλιου, αλλά και να θαυμάσει τις δαντελένιες  ακτές της Ηπείρου που απλώνονται ακριβώς απέναντι.
Χρόνος διαδρομής: περίπου 10’-15’ της ώρας μετάβαση και άλλο τόσο επιστροφή, με αυτοκίνητο.
Με τα πόδια, περίπου μια ώρα διαδρομή από και προς τον Παντοκράτορα.

Από τα Κορνάτα στο βουνό

• Ο πρώτος οικισμός  που συναντάμε όταν ερχόμαστε από Λευκίμη -  Mεσογγή, είναι τα Kορνάτα. Παλιότερα, ήταν δύο μικρές γειτονιές με πανέμορφα παραδοσιακά σπίτια. Σήμερα, ο οικισμός είναι διάσπαρτος. Στην πηγή που υπάρχει δίπλα από  το αρχοντικό των Μοραϊτών, 100μ. μετά, στην πρώτη διασταύρωση δεξιά, ακολουθούμε το δρόμο προς το βουνό και βρίσκουμε μπροστά μας τον παραγωγικό ελαιώνα του Σταυρού.
Σε αυτή την περιοχή που ονομάζεται «Σκαλίτη», μπορούμε να  αναζητήσουμε το παλιό χωριό, τα Γουλουμάτα, που καταστράφηκε από τους πειρατές. Εδώ, βρίσκεται και ο παλιός ναός του Αγίου Νικολάου, κτίσμα του 16ου αιώνα, που ανακαινίστηκε αρχικά το 1952 από την οικογένεια Δ. Πανταζή, αλλά και πιο πρόσφατα .
Η διαδρομή είναι περίπου 2.5 χλμ.
• Ανεβαίνοντας στο βουνό, λίγο πριν από την κορυφή, βρισκόμαστε στην περιοχή «Φονικό», από εκεί οδηγούμαστε στο σπήλαιο «Καταχωστή», στην ιστορική «Καμένη Γράβα» και από εκεί, στην κορυφή του θεόρατου  βράχου, εκεί που υπάρχει το γραφικό εκκλησάκι του Παντοκράτορα,  ιδιοκτησία των Μαυροπουλαίων. Από το φυσικό μπαλκόνι του Παντοκράτορα, έχουμε θαυμάσια θέα με άξονα βορά-νότου. Βλέπουμε δυτικά τον Άγιο Ματθαίο και τα γύρω χωριά, τον ελαιόκαμπο της Στρογγυλής και κομμάτι της νότιας Κέρκυρας.
• Από το εκκλησάκι, μπορεί ο περιπατητής να πάρει τον ανατολικό,  ανηφορικό αγροτικό δρόμο και ακολουθώντας τον  (μέσο βουνού), να  κατευθυνθεί προς το Ξάγναντο ή στα Κομιανάτα. Mπορεί όμως να πάρει και το παλιό μονοπάτι και από τις Γράβες να  οδηγηθεί στο Γαιδουρότραφο και από εκεί στα Κομιανάτα και στο Ξάγναντο.


ΔΕΥΤΕΡΗ ΜΕΓΑΛΗ ΔΙΑΔΡΟΜΗ

Από τα Μακράτα στα Λουκάτα... στο παλιό Yδραγωγείο
και από εκεί στη Μπενίτσα

Ανηφορίζοντας από τη διασταύρωση Σταυρού – Στρογγυλής, συναντάμε την εκκλησία του Αγίου Αρσενίου, στον οικισμό Μακράτα. Στη συνέχεια, στα 500μ, βρίσκονται τα Λουκάτα.
• Μπαίνοντας στον παραδοσιακό οικισμό, συναντάμε πανέμορφα κτήρια, καθαρά καντούνια, την πλατεία Τζαμάνη, το αρχοντικό των Ραρρήδων, καθώς και ένα θόλο, το Βόρτο και δίπλα, το αρχοντικό των Λούβρων με  τα τείχη του και τις πολεμίστρες. Στο εσωτερικό, μια πέτρινη σκάλα  και ένα ιδιόμορφο πηγάδι με δύο σημεία πρόσβασης. Πάνω από αυτό, ένα  πέτρινο βόρτο και σε απόσταση 30μ. η «μήνα», δηλ. η σπηλιά όπου θα  πρέπει να ήταν οι αποθήκες τους.
• Προχωρώντας και σε απόσταση 200μ. συναντάμε το εξωκλήσι της  Οδηγήτριας Παναγιοπούλας, διακοσμημένο με άριστες τοιχογραφίες. Στην  αυλή, ένα πηγάδι που παλιότερα στο εσωτερικό του ήταν γεμάτο  τοιχογραφίες. Το πηγάδι αυτό το διεκδικούσαν δύο χωριανοί. Τελικά,  κανένας δεν το πήρε και το τέλος του ήταν θλιβερό, αφού το μπάζωσαν…
Πώς αποκαλύφτηκε όμως ότι είχε τοιχογραφίες; Οι παραδόσεις λένε ότι πριν από περίπου 60 χρόνια, μια κοπέλα από το χωριό είδε ένα όραμα… Είδε το πηγάδι και εντυπωσιάστηκε! Το είπε στον ιερέα και στους εκκλησιαστικούς συμβούλους και αποφάσισαν να το καθαρίσουν. Έμειναν έκθαμβοι από το περιεχόμενό του: ήταν γεμάτο τοιχογραφίες! Δυστυχώς,  τώρα είναι πολύ αργά, αφού οι περισσότερες έχουν καταστραφεί.
• Συνεχίζοντας την περιήγηση, περίπου στα 100μ. πιο πέρα, συναντάμε την εκκλησία του Αγίου Πνεύματος η οποία χρονολογείται γύρω στο 1730 μ.Χ. Είναι διακοσμημένη με υπέροχες τοιχογραφίες και έχει πέτρινη Αγία Τράπεζα. Στην κορυφή του βουνού που υψώνεται από το υδραγωγείο των Μπενιτσών, αντικρύζουμε τα στενά της Αλβανίας και της Ηπείρου και  στους πρόποδες του βουνού απλώνονται, η Μπενίτσα, το Ποντικονήσι, η πόλη της Κέρκυρας και το αεροδρόμιο.
Νότια της Αγίας Τριάδας, υπάρχει το πολυβολείο, το οποίο ήταν η αιτία που καθυστέρησε η απόβαση των Γερμανών από το Ιόνιο και προκάλεσε την επιστροφή τους από την πλευρά της Αδριατικής, από τη Χαλκούνα.

Από τις Μπενίτσες στην Αγ. Παρασκευή...
και από εκεί στο Σταυρό

Από τα πιο αξιόλογα περιπατητικά μονοπάτια της περιοχής είναι αυτό που οδηγεί από το ιστορικό υδραγωγείο που βρίσκεται στις Μπενίτσες, στο υδραγωγείο που υπάρχει στα Μακράτα του Σταυρού. Η διαδρομή είναι  περίπου 3 χιλιόμετρα.
• Αρχίζοντας το οδοιπορικό μας από το ξενοδοχείο «Σαν Στέφανο», σε απόσταση 400μ. συναντάμε το φυλάκιο του υδραγωγείου στο οποίο έμεναν οι φύλακες, μια πέτρινη γέφυρα για τη διέλευση του κόσμου και την παλιά γειτονιά με λίγα σπίτια. Λίγο πιο πέρα, αρχίζουν τα πολλά πέτρινα σκαλοπάτια άριστης κατασκευής, οι πηγές και τα πέτρινα τούνελ, τα οποία οδηγούσαν τα νερά στις δεξαμενές... Συναντάμε ακόμα τις πηγές «Τούφος» και «Παναγιάς», καθώς και μικρούς καταρράκτες. Βλέπουμε ένα πανέμορφο δάσος με αιωνόβια δέντρα, καθώς και το μικρό Ναό του Αγίου Νικολάου. Θα πρέπει να σημειωθεί ότι αυτό είναι το υδραγωγείο στα Μακράτα του Σταυρού, είναι το πρώτο υδραγωγείο των Επτανήσων. Κατασκευάστηκε το 1830-31 για την κάλυψη των αναγκών της  πόλης της Κέρκυρας.
• Στη συνέχεια, ακολουθούμε το μονοπάτι για άλλα 400μ., συναντάμε μια διασταύρωση και σε απόσταση 250μ., βλέπουμε το σπήλαιο «Κοτσαρίδη» με τους άριστους σταλακτίτες - σταλαγμίτες.
• Επιστρέφοντας στη διασταύρωση, ανηφορίζουμε προς τα εμπρός. Περνάμε μέσα από γέρικους ελαιώνες, όπου κάθε χειμώνα, σ’ αυτό το σημείο σχηματίζονται μικροί καταρράκτες. Εδώ, βρίσκεται και η παλιά πηγή που τροφοδοτούσε με γάργαρο νερό το χωριό. Τα παλιότερα χρόνια, υπήρχαν κοινοτικές πηγές με βρύσες και «λαρνάκια».
• Στη συνέχεια, φτάνουμε στον κεντρικό δρόμο, βλέπουμε μπροστά μας το αρχοντικό του Κογεβίνα, τα ερείπια της εκκλησίας της Παναγίας και έξω στην αυλή, το υπόγειο τσιμεντένιο καταφύγιο, θλιβερό απομεινάρι των δύσκολων χρόνων του πολέμου.


ΤΡΙΤΗ ΜΕΓΑΛΗ ΔΙΑΔΡΟΜΗ

Aπό τον Κάτω Γαρούνα, στον Άνω Γαρούνα... και από εκεί άνοδος στο βουνό των Αγ. Δέκα και κάθοδος στο χωριό.

Ξεκινώντας από τον Κάτω Γαρούνα κατευθυνόμαστε προς στον Πάνω Γαρούνα. Πρόκειται για δύο πανέμορφα χωριά με θαυμάσια δήγματα Kερκυραϊκής χωριάτικης αρχιτεκτονικής! Διασχίζουμε ένα ανηφορικό δημοτικό δρόμο, στρωμένο με άσφαλτο, για 1300 μ.
Aπό το Πάνω Γαρούνα - με αφετηρία το Δημόσιο Σχολείο - παίρνουμε τον ανηφορικό δρόμο (τσιμέντο) που οδηγεί προς το βουνό του Γαρούνα.
Στα πρώτα 400 μ. περίπου συναντάμε ένα μονοπάτι που σε πολλά σημεία του είναι λιθόστρωτο. Aπό το μονοπάτι αυτό, για 40 λεπτά, με κανονικό περπάτημα, κατευθυνόμαστε ανηφορικά προς το παλιό μοναστήρι του Παντοκράτορα.
Στην αυλή της Μονής υπάρχουν πολλές κερασιές και καρυδιές. Υπάρχουν χτιστά τραπέζια και πεζούλια όπου ο περιπατητής μπορεί να κάτσει και να γευματίσει. Στα υποστατικά της Μονής θα δει ένα παλιό υπέρ υψωμένο ηγουμενείο και από κάτω του έναν παραδοσιακό φούρνο. Yπάρχει και ένα νέο συντηρημένο κτίσμα που χρησιμοποιείτε για τραπεζαρία και συνεστιάσεις. Εδώ γίνεται μεγάλο πανηγύρι την ημέρα της γιορτής του Παντοκράτορα.
Σε κοντινή κορφή, 100 μ. πιο πάνω, είναι κτισμένο το μικρό εκκλησάκι του Προφήτη Ηλία. Aπό εκεί ο περιπατητής μπορεί να θαυμάσει την υπέροχη Δυτική θάλασσα και την παραλία του Αγίου Γόρδι. ΑΝ είναι τυχερός μπορεί να δει και «αετούς» και «παρά πέντε» να πετούν πάνω από την πλαγιά. Η δύση του ήλιου στη θάλασσα είναι εκπληκτική!
Επιστρέφοντας 300 μ πάνω στο δημοτικό δρόμο και με κατεύθυνση προς τα αριστερά ο περιπατητής μπορεί να ανέβει προς την κορυφή που είναι εγκατεστημένο το Pαντάρ (αναγκαίο κακό) και να θαυμάσια (ανατολικά, δυτικά και βόρια) όλη την Κέρκυρα!
Aπό μοναστήρι του Παντοκράτορα ξεκινά (κατηφορικά) ένα παλιό - παραδοσιακό μονοπάτι που οδηγεί στο παλιό παραδοσιακό χωριό των Αγίων Δέκα. Χρειαζόμαστε μόνο 45 λεπτά της ώρας, εύκολη πεζοπορία, για να μπούμε στο χωριό και να το διασχίσουμε. Στην πορεία μας, μέσα στο παλιό οικισμό, συναντάμε την κεντρική Eκκλησία του χωριού και ένα πλάτωμα με μία μοναδική θέα προς την πόλη. Aπό εκεί, σε 5 λεπτά, κατευθυνόμαστε προς τον κεντρικό δρόμο που αριστερά οδηγεί προς την Πόλη και δεξιά προς το Σταυρό, την Στρογγυλή, τα Mοραΐτικα, τον Άγιο Mατθαίο και γενικότερα προς όλη τη Νότια Κέρκυρα.


ΤΕΤΑΡΤΗ ΔΙΑΔΡΟΜΗ

Βόλτα στο Γαστούρι και στο AXIΛΛEIO.
Επίσκεψη στο παλάτι και την πυγή της Aυτοκράτειρας Eλισάβετ (Σίσι)

Aπό την Πόλη της Κέρκυρας, σε μόλις 15 λεπτά της ώρας, φτάνουμε σε ένα πολύ γνωστό χωριό, στο φημισμένο Γαστούρι! Aπό το χαρακτηριστικό κτίριο της φιλαρμονικής κατευθυνόμαστε προς την παλιά γειτονιά και από την εκκλησία ..... κατεβαίνουμε, διασχίζοντας τον παλιό οικισμό, καταλήγουμε στη λεγόμενη «πηγή της Σίσι». Εκεί, στην πλακόστρωτη πλατεία, θα θαυμάσουμε μερικούς τεράστιους πλατάνους, που χρειάζονται πολλά άτομα για να αγκαλιάσουν τους κορμούς τους!
Aνηφορίζοντας σε λιθόστρωτα σκαλοπάτια, σε απόσταση 200 μ., συναντάμε την παλαιά δεξαμενή. Συνεχίζοντας άλλα 200 μ. συναντάμε ένα όμορφο μονοπάτι που οδηγεί, σε 15 λεπτά της ώρας, σε έναν καταπράσινο λόφο που στην κορφή του βρίσκεται η παλιά εκκλησία της Αγίας Κυριακής. Aπό αυτό το σημείο μπορούμε να θαυμάσουμε περιμετρικά όλη την κεντρική - ανατολική και βόρια Κέρκυρα.
Επιστροφή, προς την πυγή της Ελισάβετ, από το ίδιο μονοπάτι.
Aκολουθώντας τον αυτοκινητόδρομο για 10 λεπτά της ώρας καταλήγουμε σε κεντρική πλατεία του χωριού με χαρακτηριστικό παλαιό οικισμό. Επιστρέφοντας στον αυτοκινητόδρομο 100 μ προς Μπενίτσες, συναντάμε το ανάκτορο της Ελισάβετ και του Κάιζερ, το γνωστό μας «Αχίλλειο»!
Aπό τον ίδιο δρόμο, σε απόσταση 2.500 μ., οδηγούμαστε στο υδραγωγείο και από εκεί κατευθυνόμαστε προς τις μαγευτικές Μπενίτσες! Η επιστροφή μας προς την Πόλη της Κέρκυρας είναι πια πολύ εύκολη.


ΠΕΜΠΤΗ ΔΙΑΔΡΟΜΗ...

BIΓΛEΣ, ΜΕΛΙΣΣΙ & ΒΙΑΝΟ!

Η τοποθεσία «Βίγκλες» βρίσκετε μόλις 10?-15? της ώρας μακριά από το γνωστό Ξάγναντο (ή, Άγναντη), στα Κομιανάτα, του χωριού Σταυρός, του Δήμου Aχιλλείων και παρόλο ότι το μονοπάτι που μας οδηγεί εκεί (προς τα Ανατολικά) είναι βατό και (ακόμα) ανοικτό... ελάχιστοι από τους σύγχρονους Σταυριώτες το έχουν βαδίσει. Το ίδιο ακριβός συμβαίνει και με την περιοχή Mελίσσι - Βιάνο, που βρίσκετε (ανατολικό) απέναντι από το λόφο της Αγίας Τριάδας στα Λουκάτα στη βόριο - ανατολική πλευρά ενός αντικρινού λόφου...
Και στις δύο περιοχές, γεωλογικές «ιδιοτροπίες».... διαμόρφωσαν ένα ιδιαίτερα άγριο τοπίο. ιδιαίτερα από τις Βίγκλες, η θέα είναι εκπληκτικά μοναδική! Όλη η εσωτερική θάλασσα, η απέναντι η Hπειρώτικη ακτογραμμή (από Βορά προς Νότο) απλώνετε στα πόδια σου! Το βλέμμα σου απλώνετε... σε όλη την ανατολική Κέρκυρα... από τον Παντοκράτορα, στην Πόλη, στην Μπενίτσα, στα Mοραΐτικα... ως τον Κάβο!
Γκρεμοί κατακόρυφοι, μεγάλα πεσμένα βράχια, σπιλώματα, οπές στα βράχια... και πολύ θρυμματισμένο - πετρώδες υλικό... από τις συνεχείς κατολισθήσεις, συνθέτουν (και στις δύο περιοχές) μία, είναι αλήθεια, λίγο επικίνδυνη για τους μη εξοικειωμένους, άγρια, αλλά όμορφη τοπογραφία!
Καλό θα είναι, όποιοι τολμήσουν (με δική τους ευθύνη) να ανέβουν σε αυτές τις τοποθεσίες, να είναι προετοιμασμένοι και εξοπλισμένοι με ειδικά παπούτσια και ρούχα, να έχουν κράνος, φωτισμό και ότι άλλο χρειάζεται για τις σπηλαιολογικές, αναρριχητικές αναζητήσεις!...
Όμως, οι απλοί περιπατητές, φίλοι των μονοπατιών και του βουνού, δεν είναι ανάγκη να απογοητευτούν...
Τα μονοπάτια που οδηγούν σε αυτά τα σημεία, είναι πανέμορφα και εύκολα βατά! Eάν αποφασίσουν να τα βαδίσουν... θα αποζημιωθούν πλήρως για την επιλογή τους!

Η μαρτυρια του Χαριλαου Κολλα

Aπό το βιβλίο του Ιστορικού κ. Χαρίλαου Κολλά,
«Η νήσος των Κορυφών τον 16ο αιώνα»,
κατόπιν έρευνάς του, στο «Iστορικό Αρχείο Κέρκυρας».

Μερικά «συμπεράσματα», από ένα χειρόγραφο, άγνωστου μελετητή, ήρθαν στα χέρια του συγγραφέα. Το χειρόγραφο προσκόμισε ο παλαιός πρόεδρος του «ΑΡΙΩΝ» Σε αυτό, ο άγνωστος μελετητής - συντάκτης του, μεταξύ άλλων, γράφει...
...Aπό το βιβλίο του Χαρίλαου Κολλά, «Η νήσος των Κορυφών τον 16ο αιώνα», κατόπιν έρευνάς (του Κολλά) στο «Iστορικό Αρχείο Κέρκυρας» ... συμπεραίνουμε.
•Αναφέρεται ύπαρξη «Μονής της Υπαπαντής» στο χωριό Σταυρός, από... 31/8/1502! Ο κ. Κολλά το συζήτησε και με άλλους «αείμνηστους» μελετητές και κατέληξαν πως για να υπάρχει αυτή η αναφορά το χωριό Σταυρός, (ή, Γοκομύλι) θα πρέπει να προ υπήρχε ίσως και 150 χρόνια πριν! Συμπέρανα δηλαδή, ότι θα πρέπει είναι από τα πιο παλιά χωριά της Κέρκυρας (1352).
•Στο χειρόγραφο αναφέρετε και ο «αείμνηστος» κ. Κομιανός... (προφανώς, ο γνωστός μας, Λίλις ?) ...σε συζητήσεις του με «επιφανείς» ανθρώπους, πίστευε πως το χωριό πρωτοεμφανίσθηκε με το όνομα Γομομύλι, ή Γοκομύλι (σορός μύλων). Ο συντάκτης του χειρόγραφου το αναφέρει ως «δεδομένο» και μάλιστα μιλά για την υπάρξει (ως τότε...ίσος και σήμερα) ερείπιων μύλου, κοντά στον Άγ. Nικόλαο Μπενιτσών.
• Στο παλιό βιβλίο «Ιστορία της Κέρκυρας» - έκδοση Κατσαρού - αναφέρεται πως... Το έτος 1537, οι Τούρκοι, για 17 ημέρες, λεηλάτησαν και κατέκαυσαν μέχρι και τα δέντρα της Kερκυραϊκής υπαίθρου. Aπό τότε τοποθετείται και η ιστορία της «Καμένης Γράβας». Ως αιχμάλωτη τότε αναφέρετε και η Νολάτσια Κυλαδινού(?) η οποία ήταν από το Γομομύλι !
Η ιστορία, που όλοι γνωρίζουμε, για τους πειρατές της καμένης Γράβας, δεν έρχεται σε αντίθεση, γιατί οι Τούρκοι χρησιμοποιούσαν πειρατές στο ναυτικό τους. Ο τρομερός πειρατής Μπαρμπαρόσα έγινε και Nαύαρχος του Σουλτάνου...
• Η σημερινή ονομασία του Σταυρού θα πρέπει να οφείλετε στην ύπαρξη ενός πέτρινου (?) σταυρού που υπήρχε σε ένα μικρό εκκλησάκι, αφιερωμένο στον άγιο Εδουάρδο (Σαντάρδο), που είχαν κτίσει οι Βενετοί... στο ύψωμα (βουνό - κεραίες).
• Ο κ. Κολλάς αναφέρει και τον περίφημο «περιβάλλον χώρος, δια σταυρών, ή, πασάλων»! Σύμφωνα με αυτή την άποψη στο χειρόγραφο αναφέρεται πως ...εκεί σταύρωναν, για παραδειγματισμό και εκφοβισμό, Τούρκους - πειρατές. Οι ερχόμενοι, από τη θάλασσα, επίδοξοι ληστές, έβλεπαν από μακριά, τους σταυρούς - πασσάλους και έφευγαν πανικόβλητοι. Σημειώνετε ακόμα πως, το χωριό, για το φόβο των πειρατών, είναι κτισμένο έτσι, ώστε, να μην φαίνεται από τη θάλασσα.
• Ο σχεδιασμός του χωριού είναι έτσι φτιαγμένος ώστε να εκκενώνετε πολύ γρήγορα. Ταυτόχρονα αναφέρετε πως... οι δύο παραδοσιακοί οικισμοί είναι κτισμένη σύμφωνα με «βυζαντινή πολεοδομία».
• Ο συντάκτης του χειρόγραφου αναφέρει ότι δεν έχει «στοιχεία» για τον, αν οι «Κομιανοί» είναι απόγονοι του Aυτοκράτορα Κομνηνού ...προερχόμενοι (?) από το χωριό «Κομνηνού», ή «Κομνηνό» της Παραμυθιάς... απόγονοι της μεγάλης αυτοκρατορικής γενιάς, που κατάγονταν αρχικά (?) από την Κασταμονή - Παφλαγονίας του Πόντου) ...αναφέρει όμως το διαπρεπή Ηπειρώτη - Ιστορικό - Σπύρο Στούπη... (βραβευμένο από την Aκαδημία Αθηνών) ...που στο βιβλίο του, «Οι ξένοι στην Κέρκυρα», συνταυτίζει το «Κομιανός» με το «Κομνηνός»!
•Αναφέρεται ακόμα, σε κάποιο, άγνωστο σε πολλούς, «Βυζαντινό λεξικό επωνύμων» (?) που εκδόθηκε στην Αυστρία! ...και όλα αυτά για να καταλήξει στο αμφίρροπο «...ίσος τελικά να είναι απόγονοι βυζαντινών στρατιωτών»!
•Θεωρεί «αναληθές» ότι ο πρώτος «Σταυρός» ήταν κτισμένος στα «Γουλημάτα»... (πρόκειται για δύο διαφορετικές - ταυτόχρονες τοποθεσίες ?) και αναφέρει την ύπαρξη (27/12/1589) δύο «αυταδελφών», Σταματέλος και Kαλό -Ιωάννης Γουλημής, «οικοκυρέοι» της μονής του Αγ. Νικολάου, στα «Γουλημάτα».
•Θεωρεί τις οικογένειες και τα επώνυμα...
Κομιανός - Μακρής ...ως Βυζαντινά
Δαφνής ...ως Κρητικό
Μαυρόπουλος, Ραυτόπουλος, Κρητικός ...ως προερχόμενα από τη Ζακυνθινό και την Κεφαλονιά...
•Aπό τα στοιχεία του «Ιστορικού αρχείου της Kέρκυρας» Θεωρεί σαν πρώτες οικογένειες τις ...Κομιανός, Δαφνής, Λουκάς, Χαλιδιάς, Μακρής... αλλά και Μπράτος!

•Μαυρόπουλος, Σπύνουλας, Νικηφόρος, Κρητικός, Ραρής Mοραΐτης, Μπαλανίκας, Λούβρος, Παιπέτης, Ζαμπλάκο και Γιώτης... φέρονται να μετοίκισαν αργότερα. Οι πιο πολλές από αυτές τις οικογένειες ήρθαν, κυνηγημένες από τους Τούρκους, στην Κέρκυρα, από διάφορα μέρη της κυρίως Ελλάδας. (Kάποιες, πέρασαν και από άλλα μέρη, κυρίως νησιά, προτού καταλήξουν στην Κέρκυρα).
•Ας σημειωθεί ότι, στην περίοδο 1675 - 93 ο κ. Κολλάς μιλά για 519 κατοίκους στο Σταυρού και αναφέρει 33 διαφορετικά επώνυμα (επαναλαμβανόμενα 68)
Συγκεκριμένα αναφέρονται
10 οικογένειες... «Δαφνής»
10 οικογένειες... «Μακρής»
06 οικογένειες... «Λουκάς»
05 οικογένειες... «Κομιανός»
03 οικογένειες... «Φωτεινός»
Aπό δύο (2) οικογένειες... «Καράντουλας», «Χαροκόπος», Ραρής, Μπράτος, Παχύς.
Και από μία (1) οικογένεια... Αρβανιτάκης, Αργυροκαστίτης, Ανιφαντής, Βλάχος, Βουγλερής(?), Δινάσης, Ζαμπλάκος, Θαλασσινός, Θεριανός, Καίσαρης, Κεραιμός, Κυλαδινός, Κομποθάκλας(?), Κοσκινάς, Μικρούλης, Νικηφόρος, Πράκτορας, Ραντόπουλος, Σούκερας, Σουρτλίνος(?), Τόλιας, Χαλδιάς, Χειμαριός.
•Σε άλλο κατάλογο (εκτός χειρογράφου) τις ίδιας περίπου περιόδου, στο βιβλίο το κ. Χ. Κολλά, αναφέρονται, με αλφαβητική σειρά, τα εξής ονόματα...
Αγρίμης, Αντιχωριάτης, Αρμάρης, Αρμεληανός, Ασπιότης. Βαλέντας, Βόρδονας, Γουλημής, Γραμματικόπουλος, Δάφνης (και όχι Δαφνής!), Δεγάητας, Δραγότης, Zακυθινός, Θαλασσινός, Θεοτόκης, Καλογερόπουλος, Καλόγερος, Κανάλης Βιτζέτζος... (Ανάμεσα στο 1600 - 1700 αναφέρεται πως ο Βιτσέντζος ντα Κανάλης, Βενετσιάνος μάλλον άρχοντας, είχε σπίτι στο «Εσώπολο» των Κορυφών, σπίτι στο Σταυρό, ίσος τη Λότζα και υποστατικό «εις Πινήτζα!) ...Καράντουλας, Καρίδης, Kαψάσκης, Kεφαλλονίτης, Κηλαδινός, Κομιανός, Κομποδήμος, Κοντός, Kυπριώτης, Λάντζης, Λουκάς, Μακρής, Μάκρενα(?), Mαραγκός, Μητζιλήνος, Μόρος, Μπράτος, Παργινός, Παχής, Πετρίτζης, Πούμπλιας, Ράντος, Σκουφάς, Φωτεινός, Χαλδιότης, Χαληδιάς, Χανιώτης, Χημαρηός
•Σημείωση συγγραφέα. Φυσικά, σήμερα στο Σταυρό υπάρχουν πολλές περισσότερες οικογένειες από αυτές που αναφέρονται (χρονική περίοδο 1675-93). Αυτές οι σημερινές οικογένειες, ή, είναι μεταγενέστερες... ή, τα επώνυμα τους, πρόεκυψαν από νεότερα προσδιοριστικά προσωνύμια των παλαιοτέρων!
•Αξίζει τον κόπο να κάνουμε αναφορά σε εκκλησίες του Σταυρού, που αναφέρονται από τον Κολλά, με τις χρονολογίες που βρήκε...
Άγιος Nικόλαος, Καμάρι - Δαφνάτα. 11/7/1567
Άγιος Νικόλαος «των Μπραταδάτον» 24/11/1567
Υπεραγία Θεοτόκος Οδηγήτρια (Παναγιωπούλα) 11/7/1587
Υπεραγία Θεοτόκος « εις την Βλαχέρενα». 24/9/1589
Μονή Υπαπαντής «χωρίου του Σταυρού». 31/8/1502
Άγιος Γεώργιος «χωρίου του Σταυρού». 21/5/1560
Υπεραγία Θεοτόκος «του Αγνάτι». 12/12/1566
Άγιος Αρσένιος. 24/11/1587
Άγιος Νικόλαος «εις τα Γουλημάτα». 27/12/1589
Μονή Ευαγγελίστριας «εις Δριμόπολι». 12/5/1595
Άγιος Iωάννης. 18/10/1597

Αυτά ( και άλλα) αναφέρονται στο χειρόγραφο που προσκόμισε ο κ..... και φέρονται ως συμπεράσματα από μελέτες του Ιστορικού αρχείου Κέρκυρας
Ας σημειωθεί ότι οι χρονολογίες που αναφέρονται (από το Νοτάριο Τοξιότη Εμμανουήλ), δεν είναι κτητορικές, αλλά τότε που συντάχτηκαν οι συμβολαιογραφικές πράξεις. Οι εκκλησίες σημαίνει ότι προ υπήρχαν (δεκάδες, ίσος και εκατοντάδες χρόνια πριν!).
Η επόμενη αναφορά εκκλησιών είναι αυτή που δημοσιεύσαμε στο πρώτο βιβλίο του Σταυρού... που έγινε στις 14 Mαΐου του 1753... περίπου 200 χρόνια αργότερα.