Παραδοσιακός οικισμός «Κομιανάτα»!
ΜΙΑ ΔΙΑΦΟΡΕΤΙΚΗ ΓΙΟΡΤΗ ΣΤΟ «ΣΙΑΔΙ»!
Το Σάββατο το βράδυ (28/7/07), εμείς, της «πάνω γειτονιάς» μαζευτήκαμε (στις 9.μ.μ.) στο Σιάδι, στα παλιά Κομιανάτα! Αυτή τη βραδιά, διασκεδάσαμε με ένα διαφορετικό τρόπο από το συνηθισμένο. Ζωγραφίσαμε, απαγγέλλαμε ποιήματα, ακούσουμε «διαφορετική» μουσική, ...τραγουδήσαμε και χορέψουμε!
Επιλέγοντας μια «άλλη μουσική»!
Από νωρίς, η παραδοσιακή γειτονιά, πλημμύρησε από τη θεσπέσια μουσική του Μάνου Χατζιδάκι. Στις ρούγες, για πρώτη φορά, ήχησαν τα μελωδικά τραγούδια της τετραφωνικής μεικτής χορωδίας του «Αμφίωνα», (όπου ιδρυτικό μέλος και ενεργός Mελωδός είναι ο Σταυριώτης Δημ. Κυρ. Μαυρόπουλος),
Aκούσθηκαν μουσικά κομμάτια Θεοδωράκη, Καραίδρου, Ανδριόπουλου, συνθέσεις για πιάνο Eπτανήσιων Pομαντικών Kερκυραίων Συνθετών, σε ερμηνεία Λίντα Λεούση...
Aκούσθηκαν, σε πρώτη εκτέλεση, μουσικά κομμάτια πάνω σε ποίηση του Kερκυραίου στιχουργού, Φίλιππου Βραλχιώτη, καθώς και μουσικά κομμάτια από το νεανικό πρωτοποριακό Kερκυραϊκό συγκρότημα «Κόρε. Υδρο».
Τα ξεχωριστά αυτά μουσικά ακούσματα, συμπληρώθηκαν με τους μαγευτικούς ήχους ενός άλλου Kερκυραίου - Σταυριώτη - συνθέτη, του Δημ. Σπ. Μαυρόπουλου. Aκούσθηκαν ανέκδοτα αποσπάσματα από τη σύνθεση του, για πιάνο, με τίτλο «Αυτοσχεδιασμοί πάνω σε παλιές φωτογραφίες».
Τα παιδιά ζωγραφίζουν κάτω από το... Tίλιο!
Όλα ξεκίνησαν με τις χαρούμενες φωνές των παιδιών. Εκεί, στη μέση τις μικρής πλατείας, με τη βοήθεια και την καθοδήγηση της κ. Ρούλας Αμπετή (Φωτογράφος), κάτω από τα κλαδιά ενός μοναδικού «δένδρου - Τίλιου», τα παιδιά, με μουσική υπόκρουση Χατζιδάκι, έπαιξαν και ζωγράφισαν.
Μια πρωτοποριακή ξενάγηση.
Την ίδια ώρα, στην άλλη άκρη του Παραδοσιακού οικισμού... μία άλλη παρέα φίλων επισκεπτών, συμμετείχε σε μία πρωτότυπα προγραμματισμένη, από το σύλλογο «Aρίων», περιήγηση.
Η χαρούμενη ομάδα των περιπατητών, ξεκίνησε (στις 8 το βράδυ) από την Παναγιά των Αγνάντων. Με συνοδεία δύο όμορφα «ντυμένες» Kερκυραίες (τις Σταυριώτισες νύφες Mέρη και Ελένη) ...με μουσικά όργανα, με αυθεντικούς λαϊκούς οργανοπαίκτες χορεύοντας και παίζοντας μουσική, οι περιπατητές διέσχισαν ένα μεγάλο κομμάτι του «πάνω οικισμού»... και κατέληξαν, στις 9 το βράδυ στο «Σιάδι», στα Κομιανάτα.
Η όλη περιήγηση, στον παραδοσιακό οικισμό, έγινε στα πλαίσια Κοινοτικού Προγράμματος και την όλη ευθύνη είχε ο Πρόεδρος του Συλλόγου «Aρίων», κ. Γιάννης Λουκάς. Αυτή ήταν μία πραγματικά «πρωτότυπη» - έξω από τα καθιερωμένα, περιήγηση και σίγουρα ο Σύλλογος «Aρίων» διεκδικεί δίκαια τα πρωτεία!
Ιστορία, Ποίηση και ...πρόγονοι.
Kατά τις 9 το βράδυ οι περιηγητές και οι μουσικοί και με τις δύο όμορφα «ντυμένες» Kερκυραίες ... μπήκαν «εν χορό» μέσα στην καρδιά του παραδοσιακού οικισμού, στο λεγόμενο Σιάδι, όπου και ενώθηκε με με τους παρευρισκόμενους ίδει εκεί Κομιανάτες.
Αφού έγιναν οι καθιερωμένοι «χαιρετισμοί»... έλαβε το λόγο ο γνωστός Ιστορικός κ. Κλήμης... όπου και μίλησε για την ιστορία του χωριού, για τα τοπωνύμια και για τα οικογενειακά ονόματα των πολύ παλιών Κομιανατών!
Στη συνέχεια προχωρήσαμε σε απαγγελίες ποιημάτων, που είχαν γραφτεί ειδικά για αυτή τη βραδιά, από τον Kερκυραίο στιχουργό - συγγραφέα Φίλιππο Βραλχιώτη, και τον Σταυριώτη - συγγραφέα - ζωγράφο Παναγιώτη Σπ. Μαυρόπουλο.
Εκεί, στη μέση του παραδοσιακού οικισμού, κάτω από δέντρο - Tίλιου, έγινε ένα συγκινητικό ποιητικό «κάλεσμα» όλων των προγόνων... Aκούσθηκαν τα ονόματα των παλαιών οικογενειών που έζησαν στη γειτονιά και αφού τηρήθηκε ενός λεπτού σιγή, άρχισε το κυρίως γλέντι!
Γλέντι πραγματικά παραδοσιακό.
Οι θαυμάσιοι παραδοσιακοί οργανοπαίκτες, ανέλαβαν να ανεβάσουν τον πήχη της διασκέδασής μας πολύ ψηλά και το επέτυχαν.
Οι Σταυριώτες Σωτήρης και Τσιταρίς στο βιολί και το ακορντεόν και ο φίλος Θωμάς στην κιθάρα, έδωσαν την ψυχή τους παίζοντας για πολλές ώρες πραγματική παραδοσιακή Kερκυραϊκή μουσική που την απόλαυσαν όλοι!
Τη όλη εκδήλωση συντόνισε και παρουσίασε, με μεγάλη επιτυχία, η Φλόρι Λουκά ενώ στη μουσική κονσόλα στάθηκε με μεγάλη επιτυχία ο Σταυριώτη τράμερ των «Κόρε. Ύδρο» Αλέξης Αποστολίδης.
Κείμενα που διαβαστήκαν στα Κομιανάτα
«Aγαπητοί Κομιανάτες - Σταυριώτες και φίλοι.
Απόψε η βραδιά είναι αφιερωμένη στα Κομιανάτα... στον έναν από τους δύο - κύριους παραδοσιακούς οικισμούς του χωριού μας.
Φυσικά, οι Κομιανοί είναι οι πρώτοι στην τάξη που σαν οικογένεια έδωσαν το όνομά τους στον οικισμό. Δεν είναι όμως και οι αποκλειστικοί κάτοικοι του οικισμού... Μαζί με τους Κομιανούς και άλλες οικογένειες έχουν ζήσει και ζουν εδώ... θα αναφερθούμε όμως, σε αυτό, παρακάτω.
Απόψε μαζί μας, παραβρίσκεται μία μεγάλη προσωπικότητα της Κέρκυρας... Είναι ο διακεκριμένος Ιστορικό μελετητής... και συγγραφέας πολλών βιβλίων, κ. Kλήμης... ο οποίος θα μας μιλήσει για το παλιό χωριό μας και για την πιθανή καταγωγή ορισμένων ονομάτων μας.
Κ. Κλήμη είναι τιμή μας που παρευρίσκεστε απόψε εδώ... Είμαστε έτοιμοι να σας ακούσουμε...
(Kλήμης. Mιλά για 15 ‘ και αναφέρετε σε Ιστορικά στοιχεία για το χωριό, για το παλιό χωριό, τα Kομιανάτα και για κάποια από τα ονόματα του χωριού. Mιλά για την παράδοση που αναφέρεται στους Kομνηνούς).
Mετά από τον ιστορικό κ. Kλήμη, ακούγεται, από το χορωδιακό σχήμα «Αμφίωνας», (όπου συμμετέχει ως χορωδός και ο Σταυριώτης Δημήτρης Κ. Μαυρόπουλος) ...το τραγούδι «Ο γιός της Άννας της Κομνηνής»... αφιερωμένο σε όλους τους Κομιανάτες.
Ακολούθησαν απαγγελίες ποιημάτων.
Ποίημα γραμμένο και αφιερωμένο στους προπάτορες μας
από τον Παναγιώτη Μαυρόπουλο - Σταυριώτη
«Σήμερα, τα Κομιανάτα γιορτάζουν.
Kατεβήκαν άγγελοι απ’ το βουνό
και τραγουδάνε...
για τη ζωή που έφεραν μαζί τους.
Δίπλα στο σπασμένο μονολίθαρο,
κάτω από τις καμένες γέρικες ελιές
νέα κλαριά, ξεπρόβαλαν και βλάστησαν.
Ο κάμπος είναι και πάλι γεμάτος από καρπό!
Σιγήστε να ακούσετε το θρόισμα στα δέντρα...
(...στιγμιαία παύση...)
Όχι! Αυτός δεν είναι, απλά,
ο άνεμος που κινεί τα φύλα....
Είναι οι Κομιανάτες, που γυρνούν
από το βουνό και τραγουδούν
το επινίκιο εμβατήριο τους!
«Είμαστε εμείς, Αρχόντοι - Kομνηνοί
Βασιλικά διαβήκαμε στο χρόνο!
και περπατήσαμε περήφανα
από ανατολή σε Δύση.
Αίμα, πορφύρα, θάλασσα, ελιά!»
Σιωπή... Aφουγκραστείτε τους!
(...στιγμιαία παύση...)
«Σε τούτο το νησί, σταθήκαμε
θεριέψαμε λιοτρίβια και ξερολιθιές,
Εδώ, σε τούτο το χωριό, στην πάνω γειτονιά,
γεννήσαμε τα παιδιά μας!
Στις Ρούγιες, αντρειευτήκαμε
παλέψαμε και νικήσαμε το θάνατο!»
Στην άκρη όλοι, να διαβούν.
Απόψε εδώ, ανάμεσα μας, θα σταθούν ξανά,
οι Παλαιοί Άνθρωποι.
(κάλεσμα- προς στον ποιητή Φίλιπα Βραχλιώτη - Ποταμίτη).
«Σιωπήστε!
Πρέπει, τώρα, να ακουστή, ο φίλος ποιητής.
Παναγιώτης Μαυρόπουλος - Σταυριώτης. Συγγραφέας - Ζωγράφος
Ποίημα γραμμένο και αφιερωμένο στα Κομιανάτα
από τον συγγραφέα-στιχουργό Φίλιπο Βραχλιώτη - Ποταμίτη
Μέσα στα γρήγορα περάσματα του χρόνου
Μια θύμηση, μια αναδρομή του χθες
Ένα μικρό αφιέρωμα, ένα προσκλητήριο.
Mέσα στην κοινωνία των σταυριωτών,
πολλοί που ξεχωρίζουν.
Καθένας με τη σκέψη του, την προσφορά,
μα και τα ιδανικά του.
Ένα ιερό προσκύνημα σε τούτο ’δω τον τόπο.
Μνήμες του χθες όπου ξαναγεννιούνται.
Με όλους αυτούς που πέρασαν και άφησαν την ιστορία τους,
τα αχνάρια τα δικά τους.
Απόψε ζουν όλοι εδώ, γύρω μας, έξω από τις ρούγες μας,
στα μονοπάτια που τα βήματά τους ακούγονται.
Τα τραγούδια τα ερωτικά πάνω στους αμπελώνες της Μάρως.
Εκεί πάνω, στα κρυφά τα ραντεβού.
Εδώ ταξιδεύει η πένα μου, στο θεϊκό και ανθρώπινο ταξίδι του ονείρου.
Από που να πιάσω την αρχή που τελειωμό δεν έχει?
Τι να υμνήσω, που να σταθώ, σε ποιό βράχο να κουρνιάσω?
Τόσες γνώριμες φωνές ακούγονται. Αντίλαλο που κάνουν!
Στην πηγαδούλα στέκομαι.
Το θρόισμα του ανέμου φέρνει τη φωνή τους,
από τα Κομιανάτα μέχρι το ξάγναντο.
Ο πρόεδρος ο Λίλης ακούεται.
Μα να, ο Μπουκουβάλας με το Μπουγιάτα είναι μαζί!
Στη σάτιρά του στέκομαι, του Γιώργου του Γεγέκου.
Εδώ, στο σιάδι του χωριού μαζώχτηκαν
...οι Κομιαναίοι, οι Κρητικοί, οι Πανταζέοι...,
ακόμα και οι Mοραΐτες, οι Μαυροπουλαίοι... και τόσοι άλλοι,
τη μυρωδιά να πάρουνε, τη σκιάδα από το τίλιο.
Όλοι εμαζωχτήκανε, τα λάβαρα να πάρουν,
να τα περάσουν μέσα από τσις Γράβες.
Μπριχού λίγο να ξαποστάσουν εκεί στο ξερολίθι,
για να ανεβούν εκεί ψηλά στο Παντοκράτορα,
μέρα γιορτινή, να ανάψουν το καντήλι.
Τις καμπάνες να σημάνουν στην Παναγία Αγνάντων.
Ένα σύκλο με κρύο νερό, να ξεδιψάσουν
στου βλάχου το πηγάδι.
Οι κοπελιές κουβαλούσαν το μπότη στο κεφάλι.
Μα τι να πρωτοθυμηθώ?
Τα τόσα τα φεγγάρια, ολόγιομα,
που πέρασαν από αυτό το τόπο?
Από την παλιά γειτονιά, κάτω στα Κουλουμάτα,
η ευωδιά από το γιασεμί, η πασχαλιά
στο καφενέ του Τσιταρή,
με το γλυκύβραστο στη χόβολη φτιαγμένο,
τη δύση αγναντεύουμε, του ήλιου το μεγαλείο
πάνω από το καστρόσπιτο του καπετάνιου Γιώτη.
Όλοι και όλα ζουν σήμερα, είναι εδώ κοντά μας.
Tούτοι οι σημερινοί, όλα τα ζωντανεύουν,
με πίστη κι αφοσίωση στις παραδόσεις...
Εγώ, ένας ξένος περαστικός, μα τα ’κανα δικά μου.
Τιμή για μένα που γράφει η πένα μου
για όλους εσάς και τούτο ’δω το τόπο.
Έστω για λίγο θα ’θελα ο χρόνος να γυρνούσε,
να ζούσα κι εγώ από κοντά τούτο το μεγαλείο.
Το ζω, όμως και πλατωνικά, μέσα από τα γραφτά μου.
Με τα δικά σας δρώμενα μια ευχή:
«Καλό ταξίδι στους συνεχιστές, σε τούτη τη κουλτούρα».
Τιμή και δόξα σε αυτούς που έφυγαν,
σε αυτούς που συνεχίζουν.
Φίλιππος Βραλχιώτης - Ποταμίτης. Συγγραφέας - στιχουργός
.
Στη συνέχεια, έγινε αναφορά στις παλιές οικογένειες και ξανά ακούσθηκαν τα ονόματα των κατοίκων που ζούσαν κάποτε στα Κομιανάτα.
«Τώρα, ας τιμήσουμε όλους τους «παλαιούς ανθρώπους» που στάθηκαν, πριν από εμάς, σε αυτή την γειτονιά. Ας κρατήσουμε ενός λεπτού σιγή».
Kατά τη διάρκεια της σιγής ακούγεται το «ΚΑΛΕΣΜΑ» των «παλαιών ανθρώπων» γραμμένο από τον Παναγιώτη Σ. Μαυρόπουλο.
«Καλούμε όλους, γυναίκες και άντρες...
Καλούμε τους Μπουγιάτες, τους Μπουκουβάλέους, τους Πανταζήδες, τους Λιλέους... Ακόμα, καλούμε τους Κρητικούς, τους Mοραΐτες, τους Mαυροπουλαίους, τους Μπρατέους, τους Νικηφορέους, τους Ραρήδες, τους Δαφνήδες... και όλους όσους, γεννήθηκαν, μεγάλωσαν, έπαιξαν, ερωτεύτηκαν, παντρεύτηκαν, έκαναν παιδιά, εργάσθηκαν, ή , ξενιτεύτηκαν...
Καλούμε, τους προγόνους μας,
που έζησαν, κάποτε, σε αυτές τις γειτονιές.
Τους καλούμε να παρευρεθούν στο γλέντι μας
και τους ζητάμε να κρατήσουν άσβεστη τη μνήμη τους!
Να μην ξεχάσουν ότι έζησαν εδώ!
Και να προσεύχονται για μας και τα παιδιά μας!
Γιατί είμαστε αίμα από το αίμα τους...
και σάρκα από τη σάρκα τους!
Παναγιώτης Μαυρόπουλος - Σταυριώτης. Συγγραφέας - Ζωγράφος
Η στιγμές ήταν πραγματικά συγκινητικές. Για πρώτη φορά ακούσθηκε, στο χωριό μας, ένα τέτοιο «Κάλεσμα».
Ακολούθησε μουσική, τραγούδι και χορό! Ο Σωτήρης από τα Κορνάτα στο βιολί, ο φίλος Θωμάς στην κιθάρα και ο Σπύρος Πανταζής, ο γνωστός μας «Τσιταρής», φρόντισαν για τη διασκέδασή μας που κράτησε ως αργά.
Η όλη εκδήλωση έκλισε με τις (γεμάτες νοσταλγία) νότες του Δημήτρη Σ. Μαυρόπουλου, από ανέκδοτο μουσικό έργο του, για πιάνο, με τίτλο «Αυτοσχεδιασμοί πάνω σε Παλιές Φωτογραφίες».
Τετάρτη 14 Νοεμβρίου 2007
ΟΛΟΓΙΟΜΟ ΦΕΓΓΑΡΙ στα Λουκατα
Πρώτη Πολιτιστική Eκδήλωση στον Παραδοσιακό οικισμό «Λουκάτα».
«ΟΛΟΓΙΟΜΟ ΦΕΓΓΑΡΙ»
Το Σαββατόβραδο (30 Ιουνίου 2007), στο Σταυρό, το «ολόγιομο φεγγάρι»... ήταν υπέροχο! Εμείς περπατήσαμε στο μικρό παλιό παραδοσιακό μονοπάτι, που οδηγεί από τα Λουκάτα ως το κοντινό λόφο της Αγίας Τριάδας (χωριό Σταυρός - Δήμος Aχιλλείων).
Ο βραδινός περίπατος (στο παραδοσιακό μονοπάτι, που ενώνει τα Λουκάτα, με την Αγ. Τριάδα) οργανώθηκε από τον Πολιτιστικό Σύλλογο του Σταυρού «ο Aρίων», στα πλαίσια δραστηριοποίησης του, πάνω σε Κοινοτικό πρόγραμμα, που έχει σαν σκοπό την Ανάδειξη και την προβολή και αναβίωση των παλιών παραδοσιακών Μονοπατιών της περιοχής.
Στην πλατεία Τζαμάνη, στα Λουκάτα, ακούσουμε τραγούδια που είχαν σαν θέμα το φεγγάρι και είδαμε πίνακες ζωγραφικής των ζωγράφων Βουτυρά, Κλουδά, Κίσλερ, Μουρμούρη, Πολύδωρου, Σκορδίλη...)
Τα παιδιά, αφού ζωγράφισαν για την Πανσέληνο... κατασκεύασαν «πιραυλάκια» όπου και τα «εκτόξευσαν»! Για να μετατραπεί η παλιά παραδοσιακή πλατεία σε «κοσμοδρόμιο» φρόντισε φυσικά η «Αστρονομική Εταιρεία».
Από την Πλατεία Τζαμάνη, στα Λουκάτα, διαβήκαμε τον παραδοσιακός οικισμός, σταματήσαμε για λίγο στη «μεσαιωνική Λότζα» και από εκεί κατευθυνθήκαμε (μέσο Παναγιοπούλας) στο μαγευτικό Λόφο της Αγίας Τριάδας.
Κάτω από γέρικες ελιές, υπό το φως της Πανσέληνου, παρατηρήσαμε το φεγγάρι να ξεπροβάλει πάνω από την ανατολική θάλασσα και θαυμάσαμε τη μαγευτική βραδινή θέα. Όλη η απέναντι Hπειρώτικη ακτογραμμή, διάστικτη από φώτα, απλώνονταν στα πόδια μας... από το Βορά, έως το Νότο. Πλοία φωτισμένα διέπλεαν τη θάλασσα, ενώ, κατά διαστήματα, Αεροπλάνα προσγειώνονταν και απογειώνονταν από το αεροδρόμιο της Πόλης.
Η εκδήλωση στο λόφο άρχισε με ένα θερμό «καλωσόρισμα» του Συλλόγου «Aρίων», όπου δόθηκαν πολύτιμα στοιχεία και πληροφορίες για τον παραδοσιακό οικισμό, για τους Λουκάτες, αλλά και για το λόφο της Αγ. Τριάδος.
Στη συνέχεια, με οδηγό την «Αστρονομική Εταιρεία» και το τηλεσκόπιό της, ταξιδέψαμε και γνωρίσαμε από κοντά το δορυφόρο μας! Ακολούθησαν απαγγελίες ποιημάτων, με θέμα τη Σελήνη... και μετά ακούσθηκαν οι απαραίτητοι χαιρετισμοί.
Ο κόσμος, επάνω στο λόφο, ήταν αρκετός και εκλεκτός. Εκτός φυσικά από τους Σταυριώτες, μαζί μας ήταν, φίλοι ποιητές, ζωγράφοι, μουσικοί, περιβαντολόγοι - φυσιολάτρες... αλλά και καθηγητές και πανεπιστημιακοί...!
Φυσικά δεν θα μπορούσε να μην είναι μαζί μας... ο φίλος Aντιδήμαρχος (επί των πολιτιστικών) Πάνος Σουπιώνης, ο οποίος εκπροσώπησε και το Δήμαρχο Aχιλλείων Ερωτόκριτο Kαρύδη, αλλά και ο Νομάρχης Κέρκυρας κ. Στ. Πουλημένος.
Η βραδεία συνεχίστηκε ελεύθερα με σουβλάκια, μπύρες, χαλαρή συζήτηση, κουβεντούλα... αλλά και με πολύ ρεμβασμό!
Κείμενα που διαβαστήκαν στην πλατεία «Τζαμάνη»
«Aγαπητοί Φίλοι.
Βρισκόμαστε στην πλατεία «Τζαμάνη» του οικισμού Λουκάτα, του χωριού Σταυρός, του Δήμου Αχιλλείων. Η πλατεία το όνομα ο όνομά «Τζαμάνη», το πείρε από... τον ιδιοκτήτη ενός μαγαζιού που υπήρχε παλαιότερα εδώ. Σε αυτή την πλατεία υπήρχαν πολλά μαγαζιά και πάντα ήταν γεμάτη κόσμο. Μεγάλα γλέντια και χοροί στήνονταν σε αυτήν. Λέγετε μάλιστα ότι αρκούσε να εμφανιστεί ένα κανάτι με κρασί για να ανάψει αμέσως το γλέντι ... και να διαρκέσει μέχρι πρωίας!
Μία γλυκιά ανάμνηση των μεγαλύτερων είναι τα παιδιά.
Κάποτε, εδώ υπήρχαν πολλά παιδιά που έπαιζαν... ατελείωτες ώρες. Δυστυχώς τώρα πια, εδώ και πολλά χρόνια, δεν ακούγονται πια οι χαρούμενες παιδικές φωνές... Γι’αυτό, απόψε για μας, είναι πολύ ευχάριστο, που έχουμε μαζί μας όλους αυτούς τους μικρούς μας φίλους... Εδώ, οι μικροί μας φίλοι, θα ζωγραφίσουν απόψε, με θέμα το φεγγάρι, με την καθοδήγηση της Αστρονομικής Εταιρίας».
Οι πίνακες που βλέπετε γύρο σας είναι ζωγραφισμένοι από έναν παλαιό Σταυριώτη Ζωγράφο που δε βρίσκετε, εδώ και πολύ καιρό, κοντά μας. Δυστυχώς οι πίνακες δε σώθηκαν.. Eυτυχώς όμως, πριν καταστραφούν, καταφέραμε να τους φωτογραφίσουμε. Σαν ελάχιστο φόρο τιμής για αυτό τον άγνωστο στους πολλούς καλλιτέχνη, εκθέτουμε αυτές τις παλιές foto των έργων του».
Κείμενα που διαβαστήκαν στο λόφο της Αγ. Τριάδας
«Αγαπητοί φίλοι και συχωριανοί...
Βρισκόμαστε στο λόφο της Αγ. Τριάδας, ή, του Αγίου Πνεύματος, ή, κατά τον Πρωτόπαπα Σπυρίδων Βούλγαρης, στη Μονή της «Ζωαρχικής Τριάδος», της περιοχής του Σταυρού!
Τα Λουκάτα βρίσκονται κτισμένα σε υψόμετρο 280μ. από τη θάλασσα. Ο λόφος της Αγ. Τριάδας φυσικά βρίσκετε πολύ ψηλότερα. Το μονοπάτι που περπατήσαμε είναι ένα από τα παλαιότερα φυσικά μονοπάτια του Σταυρού και η εκδήλωση όλη γίνεται στα πλαίσια δραστηριοποίησης του Συλλόγου «Aρίων» πάνω σε ένα κοινοτικό πρόγραμμα ανάδειξης αυτών των μονοπατιών.
Σύμφωνα με ενδείξεις... εδώ θα πρέπει να υπήρχε παλαιότερη μοναστική εγκατάσταση. Η «Λότζα», σαν καρδιά του παλαιού οικισμού, φαίνεται πως συνδεόταν με την «Παναγιωπούλα» και με την εδώ Μονή.
Η «Εφορία Βυζαντινών Aρχαιοτήτων» πρόσφατα επισκέφτηκε την περιοχή και εκδήλωσε μεγάλο ενδιαφέρων για την εκκλησία, για την Παναγιωπούλα», για τα γύρο κτίσματα και φυσικά για τη «Λότζα». Παράκλησή της δε, είναι... μέχρι να προγραμματισθούν καταγραφές, σωστικές εργασίες και εργασίες συντήρησης... εμείς οι ίδιοι να περιφρουρήσουμε το χώρο και να τον προστατέψουμε από κάθε είδους παρεμβάσεις. Η περιοχή αποτελεί «πολιτιστική κληρονομιά». Σε συνδυασμό με το όμορφο φυσικό τοπίο και την υπέροχη θέα, μπορεί να γίνει «πόλος έλξης τουριστών»... και να εξελιχτεί σε μία πολύ καλή πυγή εισοδήματος για τους κατοίκους του οικισμού και γενικότερα του Σταυρού».
•Οι πρώτοι «Λουκάδες» ήταν...
Mοραΐτες πρόσφυγες - στρατιώτες ή...πυρατές?
«Oι Ενετοί, όταν παρέλαβαν το νησί, βρήκαν μια απέραντη ερημιά. Ο πληθυσμός είχε αποδεκατιστεί πλήρως από τους πολέμους, τις πειρατικές επιδρομές, από ληστρική φορολογία και άλλες και κακουχίες. Φρόντισαν, λοιπόν, να ξανά οικίσουν την Κέρκυρα, με νέο πληθυσμό. Έφεραν στρατιώτες, αλλά και πρόσφυγες, από όλες τις περιοχές που κατείχαν. Έδωσαν δε, πολλά προνόμια σε όλους, όσους ήθελαν να δοκιμάσουν την τύχη τους στο νησί.
Έτσι λοιπόν, μετά από πρόσκληση των Ενετών. •Το 1499, η Κέρκυρα δέχτηκε πρόσφυγες από τη Ναύπακτο. •Το 1500, από τη Μεθώνη και την Κορώνη. •Το 1540, έφτασαν από το Ναύπλιο και Mονεμβάσια...
Όλοι αυτοί οι «Mοραΐτες» εγκαταστάθηκαν, κατά κύματα, στην περιοχή, ως άποικοι, πρόσφυγες στρατιώτες... έκτισαν πύργους - σπίτια... και έκαναν οικογένειες. Οι «Λουκάδες» δένουν με τους «Mοραΐτες» γενικότερα Λέγετε πως οι πρώτοι «Λουκάδες» ήρθαν πράγματι από το Mωρία. Eξάλλου, στη γύρο περιοχή της Μάνης συναντιέται το επώνυμο «Λουκάς».
Ας σημειωθεί πως, υπάρχει έντονη η φημολογία, ότι ο Σταυρός συνδέετε με πειρατικές ιστορίες. Οι Μανιάτες, κατά καιρούς, επιδίδονταν με μεγάλη επιτυχία στην πειρατεία, ιδιαίτερα στα Ιόνια Nησιά... Ίσος λοιπόν, κάποιοι από αυτούς τους άγριους Μανιάτες πειρατές να έφτασαν ως εδώ... να εγκαταστάθηκαν μόνιμα... και να ημέρεψαν»!
•Τα «Λουκάτα», μέσα από εκκλησιαστικές απογραφές, στις 14 Mαΐου 1753.
«Αυτή η ημερομηνία είναι σημαδιακή για τα Λουκάτα και το Σταυρό! O Μεγάλος Πρωτόπαπας της Κέρκυρας, Σπυρίδων Βούλγαρης, αποφάσισε να επιθεωρήσει όλες τις εκκλησίες του νησιού. Επισκέφτηκε λοιπόν και το Σταυρό.
Ο Πρωτόπαπας περιόδεψε στην περιοχή έξι ημέρες, από τις 14 ως τις 20 Μαΐου και κατέγραψε τις υπάρχουσες τότε εκκλησίες, τα ονόματα των κτητόρων αλλά και τα ονόματα των επιτρόπων και των κληρικών. Έτσι, λοιπόν έχουμε και μια πρώτη σοβαρή μαρτυρία που αναφέρεται στα Λουκάτα:
•Μονή του Αγ. Νικολάου, εις τα Λουκάτα, της γενεάς Μπράτο, παπάς Γεώργιος Μπράτος.
•Μονή της ζωαρχικής Τριάδος, της γενεάς Φωτεινό και Δημητρίου Κουρή. Κυβερνήτης (επίτροπος) Θεοτόκης Λουκάς, παπάς Πιέρος Λουκάς.
Φυσικά η «Λότζα», μέσα στον παραδοσιακό οικισμό, θεωρείται παλιότερο κτίσμα, του 1711. Άρα τα Λουκάτα, σαν κατοικήσιμος χώρος, πάνε πολύ πιο πίσω από αυτή την εκκλησιαστική απογραφή του 1753».
Ο παραδοσιακός οικισμός και η «Λότζα»..
«...Από τους οικισμούς που αναφέρονται στο Σταυρό, τα Λουκάτα και τα Κομιανάτα - έχουν χαρακτηριστεί ως παραδοσιακοί από το υπουργείο Δημόσιων Έργων με διάταγμά του που δημοσιεύτηκε στο υπ’ αριθμών 594/7 φύλλο της Εφημερίδος της Kυβερνήσεως.
Σε αυτό το φύλλο, αναφέρονται όλοι οι οικισμοί του κράτους, που χαρακτηρίστηκαν παραδοσιακοί με το διάταγμα αυτό. Επίσης, με προγενέστερη απόφαση χαρακτηρίστηκε ως αρχαίο διατηρητέο μνημείο ένα παλαιό κτίσμα του 1711, όπως φαίνεται σε μαρμάρινη επιγραφή πάνω από την είσοδο, όπου επίσης υπάρχει και κάποιο οικόσημο.
Υπάρχουν πολεμίστρες στους τοίχους και στην αυλή πηγάδι μεγάλου βάθους. Το κτήριο αυτό οι περίοικοι ονομάζουν «Λότζα» και η ίδια λέξη αναφέρεται στην εφημερίδα της Κυβερνήσεως για τον προσδιορισμό του κτηρίου.
Προφανώς σε αυτό το Πύργο - σπίτι, στη «Λότζα», κατοικούσε ο τότε άρχοντας της περιοχής. Εκεί, σε μεγάλες γαλαρίες (που ερείπιά τους, σώζονται μέχρι σήμερα) υπήρχαν οι αποθήκες που φυλάσσονταν το πολύτιμο λάδι. Γύρο από το κεντρικό πύργο... λιοτρουβιά, κοιτώνες στρατιωτών και υποστατικά συμπλήρωναν το όλο συγκρότημα.
Οι κάτοικοι αρχικά θα πρέπει να εργάζονταν στο κάμπο και να κοιμόνταν σε πρόχειρα καταλύματα δίπλα στα ελαιόδεντρα. Αργότερα, για περισσότερη ασφάλεια, θα ήρθαν και θα κατοίκισαν, σε πιο σταθερά κτίσματα, γύρο από τη «Λότζα»! ...δημιουργώντας έτσι τον οικισμό.
Ας σημειωθεί πως η περιοχή γύρο από τη «Λότζα» θυμίζει πάρα πολύ τα μεσαιωνικά χωριά της Χίου... ιδιαίτερα τα Μεστά. Ας μη ξεχνάμε ότι η Χίος και η Κέρκυρα είχαν τα ίδια αφεντικά ...τους Ενετούς! Είναι, λοιπόν, τα αρχικά «Λουκάτα», ένα παρόμοιο Mεσαιωνικό χωριό?
...Αυτό οφείλει να το εξακριβώσει επιστημονικά η επίσημη αρχαιολογική μελέτη (!) που όλοι μας (Δήμος και Νομαρχεία) θα πρέπει να πιέσουμε να πραγματοποιηθεί το γρηγορότερο».
•Ένα κατόρθωμα. Το 1943, η Κέρκυρα δέχεται την επιδρομή των Γερμανών Ναζί. Εδώ έλαβε χώρα και ένα κατόρθωμα των Σταυριωτών. Οι Γερμανοί ναζί δοκιμάζουν να προσεγγίσουν την περιοχή του Σταυρού, δια θαλάσσης, από τις Μπενίτσες.
Οι Ιταλοί κατακτητές βλέποντας τους Γερμανούς Ναζί να έρχονται εγκαταλείπουν πανικόβλητοι τις θέσεις τους. Σταυριώτες πατριώτες, ανεβαίνουν στο λόφο και καταλαμβάνουν τις οχυρές θέσεις. ‘Ένα αποβατικό σκάφος, των Γερμανών Ναζί, προσεγγίζει προς τις Μπενίτσες...
Όμως οι Σταυριώτες, με τη μια και μοναδική πρώτη βολή πυροβόλου, βυθίζουν αύτανδρο το αποβατικό σκάφος. Οι Γερμανοί οπισθοχωρούν, αλλά επιστρέφουν μετά από λίγες μέρες από την «αγριοθάλασσα» του Χαλικούνα, ανεβαίνουν τον κάμπο, συλλαμβάνουν τους Ιταλούς και καταλαμβάνουν το χωριό».
•Ακολούθησαν απαγγελίες ποιημάτων, ανάγνωση κειμένου του Πανναγιώτη Μαυρόπουλου, για το «Mυστηριακό φεγγάρι», διάλεξη της «Aστρονομική Εταιρία Κέρκυρας» με θέμα την «Αθέατη πλευρά της Σελήνης»... και Μουσική βραδιά με επιλεγμένα τραγούδια που μιλούν για το φεγγάρι που διάλεξε η Ρούλα Αμπετή.
Ποίημα γραμμένο και αφιερωμένο στα Λουκάτα
από τον Φίλιπο Βραχλιώτη - Ποταμίτη
ΤΑ ΜΟΝΟΠΑΤΙΑ ΤΑ ΣΤΑΥΡΙΩΤΙΚΑ
Στα στρατώνια, στα Λουκάτα... θε να στο πω σταράτα.
Και στην πιο ψηλή κορφή... θα σου πάρω το φιλί!
Κάτω από την πανσέληνο... το ολόγιομο φεγγάρι
Η νύχτα είναι μαγική... για τη δική μας χάρη!
Μαζί θα σεργιανίσουμε... σ’ αυτά τα μονοπάτια..
Λάμπουν σαν τη πανσέληνο... τα δύο γλυκά σου μάτια!
...........................................................
Σαν θ’ανεβώ στο Σταυρό- και φτάσω στα Λουκάτα
θα βρω ανθρώπους με ψυχή- γλεντζέδες με μεράκια.
Μες στην παλιά τη γειτονιά- ακούς τα βήματά τους.
Πάντα γιορτή - κάθε βραδιά- μπροστά από τα σκαλιά τους
Όλοι μαζί γλεντούσανε - δεν είχανε κακία.
Δέσποζε πάντα η λεβεντιά - και η φιλοξενία
Φίλιππος Βραλχιώτης - Ποταμίτης. Συγγραφέας - στιχουργός
«ΟΛΟΓΙΟΜΟ ΦΕΓΓΑΡΙ»
Το Σαββατόβραδο (30 Ιουνίου 2007), στο Σταυρό, το «ολόγιομο φεγγάρι»... ήταν υπέροχο! Εμείς περπατήσαμε στο μικρό παλιό παραδοσιακό μονοπάτι, που οδηγεί από τα Λουκάτα ως το κοντινό λόφο της Αγίας Τριάδας (χωριό Σταυρός - Δήμος Aχιλλείων).
Ο βραδινός περίπατος (στο παραδοσιακό μονοπάτι, που ενώνει τα Λουκάτα, με την Αγ. Τριάδα) οργανώθηκε από τον Πολιτιστικό Σύλλογο του Σταυρού «ο Aρίων», στα πλαίσια δραστηριοποίησης του, πάνω σε Κοινοτικό πρόγραμμα, που έχει σαν σκοπό την Ανάδειξη και την προβολή και αναβίωση των παλιών παραδοσιακών Μονοπατιών της περιοχής.
Στην πλατεία Τζαμάνη, στα Λουκάτα, ακούσουμε τραγούδια που είχαν σαν θέμα το φεγγάρι και είδαμε πίνακες ζωγραφικής των ζωγράφων Βουτυρά, Κλουδά, Κίσλερ, Μουρμούρη, Πολύδωρου, Σκορδίλη...)
Τα παιδιά, αφού ζωγράφισαν για την Πανσέληνο... κατασκεύασαν «πιραυλάκια» όπου και τα «εκτόξευσαν»! Για να μετατραπεί η παλιά παραδοσιακή πλατεία σε «κοσμοδρόμιο» φρόντισε φυσικά η «Αστρονομική Εταιρεία».
Από την Πλατεία Τζαμάνη, στα Λουκάτα, διαβήκαμε τον παραδοσιακός οικισμός, σταματήσαμε για λίγο στη «μεσαιωνική Λότζα» και από εκεί κατευθυνθήκαμε (μέσο Παναγιοπούλας) στο μαγευτικό Λόφο της Αγίας Τριάδας.
Κάτω από γέρικες ελιές, υπό το φως της Πανσέληνου, παρατηρήσαμε το φεγγάρι να ξεπροβάλει πάνω από την ανατολική θάλασσα και θαυμάσαμε τη μαγευτική βραδινή θέα. Όλη η απέναντι Hπειρώτικη ακτογραμμή, διάστικτη από φώτα, απλώνονταν στα πόδια μας... από το Βορά, έως το Νότο. Πλοία φωτισμένα διέπλεαν τη θάλασσα, ενώ, κατά διαστήματα, Αεροπλάνα προσγειώνονταν και απογειώνονταν από το αεροδρόμιο της Πόλης.
Η εκδήλωση στο λόφο άρχισε με ένα θερμό «καλωσόρισμα» του Συλλόγου «Aρίων», όπου δόθηκαν πολύτιμα στοιχεία και πληροφορίες για τον παραδοσιακό οικισμό, για τους Λουκάτες, αλλά και για το λόφο της Αγ. Τριάδος.
Στη συνέχεια, με οδηγό την «Αστρονομική Εταιρεία» και το τηλεσκόπιό της, ταξιδέψαμε και γνωρίσαμε από κοντά το δορυφόρο μας! Ακολούθησαν απαγγελίες ποιημάτων, με θέμα τη Σελήνη... και μετά ακούσθηκαν οι απαραίτητοι χαιρετισμοί.
Ο κόσμος, επάνω στο λόφο, ήταν αρκετός και εκλεκτός. Εκτός φυσικά από τους Σταυριώτες, μαζί μας ήταν, φίλοι ποιητές, ζωγράφοι, μουσικοί, περιβαντολόγοι - φυσιολάτρες... αλλά και καθηγητές και πανεπιστημιακοί...!
Φυσικά δεν θα μπορούσε να μην είναι μαζί μας... ο φίλος Aντιδήμαρχος (επί των πολιτιστικών) Πάνος Σουπιώνης, ο οποίος εκπροσώπησε και το Δήμαρχο Aχιλλείων Ερωτόκριτο Kαρύδη, αλλά και ο Νομάρχης Κέρκυρας κ. Στ. Πουλημένος.
Η βραδεία συνεχίστηκε ελεύθερα με σουβλάκια, μπύρες, χαλαρή συζήτηση, κουβεντούλα... αλλά και με πολύ ρεμβασμό!
Κείμενα που διαβαστήκαν στην πλατεία «Τζαμάνη»
«Aγαπητοί Φίλοι.
Βρισκόμαστε στην πλατεία «Τζαμάνη» του οικισμού Λουκάτα, του χωριού Σταυρός, του Δήμου Αχιλλείων. Η πλατεία το όνομα ο όνομά «Τζαμάνη», το πείρε από... τον ιδιοκτήτη ενός μαγαζιού που υπήρχε παλαιότερα εδώ. Σε αυτή την πλατεία υπήρχαν πολλά μαγαζιά και πάντα ήταν γεμάτη κόσμο. Μεγάλα γλέντια και χοροί στήνονταν σε αυτήν. Λέγετε μάλιστα ότι αρκούσε να εμφανιστεί ένα κανάτι με κρασί για να ανάψει αμέσως το γλέντι ... και να διαρκέσει μέχρι πρωίας!
Μία γλυκιά ανάμνηση των μεγαλύτερων είναι τα παιδιά.
Κάποτε, εδώ υπήρχαν πολλά παιδιά που έπαιζαν... ατελείωτες ώρες. Δυστυχώς τώρα πια, εδώ και πολλά χρόνια, δεν ακούγονται πια οι χαρούμενες παιδικές φωνές... Γι’αυτό, απόψε για μας, είναι πολύ ευχάριστο, που έχουμε μαζί μας όλους αυτούς τους μικρούς μας φίλους... Εδώ, οι μικροί μας φίλοι, θα ζωγραφίσουν απόψε, με θέμα το φεγγάρι, με την καθοδήγηση της Αστρονομικής Εταιρίας».
Οι πίνακες που βλέπετε γύρο σας είναι ζωγραφισμένοι από έναν παλαιό Σταυριώτη Ζωγράφο που δε βρίσκετε, εδώ και πολύ καιρό, κοντά μας. Δυστυχώς οι πίνακες δε σώθηκαν.. Eυτυχώς όμως, πριν καταστραφούν, καταφέραμε να τους φωτογραφίσουμε. Σαν ελάχιστο φόρο τιμής για αυτό τον άγνωστο στους πολλούς καλλιτέχνη, εκθέτουμε αυτές τις παλιές foto των έργων του».
Κείμενα που διαβαστήκαν στο λόφο της Αγ. Τριάδας
«Αγαπητοί φίλοι και συχωριανοί...
Βρισκόμαστε στο λόφο της Αγ. Τριάδας, ή, του Αγίου Πνεύματος, ή, κατά τον Πρωτόπαπα Σπυρίδων Βούλγαρης, στη Μονή της «Ζωαρχικής Τριάδος», της περιοχής του Σταυρού!
Τα Λουκάτα βρίσκονται κτισμένα σε υψόμετρο 280μ. από τη θάλασσα. Ο λόφος της Αγ. Τριάδας φυσικά βρίσκετε πολύ ψηλότερα. Το μονοπάτι που περπατήσαμε είναι ένα από τα παλαιότερα φυσικά μονοπάτια του Σταυρού και η εκδήλωση όλη γίνεται στα πλαίσια δραστηριοποίησης του Συλλόγου «Aρίων» πάνω σε ένα κοινοτικό πρόγραμμα ανάδειξης αυτών των μονοπατιών.
Σύμφωνα με ενδείξεις... εδώ θα πρέπει να υπήρχε παλαιότερη μοναστική εγκατάσταση. Η «Λότζα», σαν καρδιά του παλαιού οικισμού, φαίνεται πως συνδεόταν με την «Παναγιωπούλα» και με την εδώ Μονή.
Η «Εφορία Βυζαντινών Aρχαιοτήτων» πρόσφατα επισκέφτηκε την περιοχή και εκδήλωσε μεγάλο ενδιαφέρων για την εκκλησία, για την Παναγιωπούλα», για τα γύρο κτίσματα και φυσικά για τη «Λότζα». Παράκλησή της δε, είναι... μέχρι να προγραμματισθούν καταγραφές, σωστικές εργασίες και εργασίες συντήρησης... εμείς οι ίδιοι να περιφρουρήσουμε το χώρο και να τον προστατέψουμε από κάθε είδους παρεμβάσεις. Η περιοχή αποτελεί «πολιτιστική κληρονομιά». Σε συνδυασμό με το όμορφο φυσικό τοπίο και την υπέροχη θέα, μπορεί να γίνει «πόλος έλξης τουριστών»... και να εξελιχτεί σε μία πολύ καλή πυγή εισοδήματος για τους κατοίκους του οικισμού και γενικότερα του Σταυρού».
•Οι πρώτοι «Λουκάδες» ήταν...
Mοραΐτες πρόσφυγες - στρατιώτες ή...πυρατές?
«Oι Ενετοί, όταν παρέλαβαν το νησί, βρήκαν μια απέραντη ερημιά. Ο πληθυσμός είχε αποδεκατιστεί πλήρως από τους πολέμους, τις πειρατικές επιδρομές, από ληστρική φορολογία και άλλες και κακουχίες. Φρόντισαν, λοιπόν, να ξανά οικίσουν την Κέρκυρα, με νέο πληθυσμό. Έφεραν στρατιώτες, αλλά και πρόσφυγες, από όλες τις περιοχές που κατείχαν. Έδωσαν δε, πολλά προνόμια σε όλους, όσους ήθελαν να δοκιμάσουν την τύχη τους στο νησί.
Έτσι λοιπόν, μετά από πρόσκληση των Ενετών. •Το 1499, η Κέρκυρα δέχτηκε πρόσφυγες από τη Ναύπακτο. •Το 1500, από τη Μεθώνη και την Κορώνη. •Το 1540, έφτασαν από το Ναύπλιο και Mονεμβάσια...
Όλοι αυτοί οι «Mοραΐτες» εγκαταστάθηκαν, κατά κύματα, στην περιοχή, ως άποικοι, πρόσφυγες στρατιώτες... έκτισαν πύργους - σπίτια... και έκαναν οικογένειες. Οι «Λουκάδες» δένουν με τους «Mοραΐτες» γενικότερα Λέγετε πως οι πρώτοι «Λουκάδες» ήρθαν πράγματι από το Mωρία. Eξάλλου, στη γύρο περιοχή της Μάνης συναντιέται το επώνυμο «Λουκάς».
Ας σημειωθεί πως, υπάρχει έντονη η φημολογία, ότι ο Σταυρός συνδέετε με πειρατικές ιστορίες. Οι Μανιάτες, κατά καιρούς, επιδίδονταν με μεγάλη επιτυχία στην πειρατεία, ιδιαίτερα στα Ιόνια Nησιά... Ίσος λοιπόν, κάποιοι από αυτούς τους άγριους Μανιάτες πειρατές να έφτασαν ως εδώ... να εγκαταστάθηκαν μόνιμα... και να ημέρεψαν»!
•Τα «Λουκάτα», μέσα από εκκλησιαστικές απογραφές, στις 14 Mαΐου 1753.
«Αυτή η ημερομηνία είναι σημαδιακή για τα Λουκάτα και το Σταυρό! O Μεγάλος Πρωτόπαπας της Κέρκυρας, Σπυρίδων Βούλγαρης, αποφάσισε να επιθεωρήσει όλες τις εκκλησίες του νησιού. Επισκέφτηκε λοιπόν και το Σταυρό.
Ο Πρωτόπαπας περιόδεψε στην περιοχή έξι ημέρες, από τις 14 ως τις 20 Μαΐου και κατέγραψε τις υπάρχουσες τότε εκκλησίες, τα ονόματα των κτητόρων αλλά και τα ονόματα των επιτρόπων και των κληρικών. Έτσι, λοιπόν έχουμε και μια πρώτη σοβαρή μαρτυρία που αναφέρεται στα Λουκάτα:
•Μονή του Αγ. Νικολάου, εις τα Λουκάτα, της γενεάς Μπράτο, παπάς Γεώργιος Μπράτος.
•Μονή της ζωαρχικής Τριάδος, της γενεάς Φωτεινό και Δημητρίου Κουρή. Κυβερνήτης (επίτροπος) Θεοτόκης Λουκάς, παπάς Πιέρος Λουκάς.
Φυσικά η «Λότζα», μέσα στον παραδοσιακό οικισμό, θεωρείται παλιότερο κτίσμα, του 1711. Άρα τα Λουκάτα, σαν κατοικήσιμος χώρος, πάνε πολύ πιο πίσω από αυτή την εκκλησιαστική απογραφή του 1753».
Ο παραδοσιακός οικισμός και η «Λότζα»..
«...Από τους οικισμούς που αναφέρονται στο Σταυρό, τα Λουκάτα και τα Κομιανάτα - έχουν χαρακτηριστεί ως παραδοσιακοί από το υπουργείο Δημόσιων Έργων με διάταγμά του που δημοσιεύτηκε στο υπ’ αριθμών 594/7 φύλλο της Εφημερίδος της Kυβερνήσεως.
Σε αυτό το φύλλο, αναφέρονται όλοι οι οικισμοί του κράτους, που χαρακτηρίστηκαν παραδοσιακοί με το διάταγμα αυτό. Επίσης, με προγενέστερη απόφαση χαρακτηρίστηκε ως αρχαίο διατηρητέο μνημείο ένα παλαιό κτίσμα του 1711, όπως φαίνεται σε μαρμάρινη επιγραφή πάνω από την είσοδο, όπου επίσης υπάρχει και κάποιο οικόσημο.
Υπάρχουν πολεμίστρες στους τοίχους και στην αυλή πηγάδι μεγάλου βάθους. Το κτήριο αυτό οι περίοικοι ονομάζουν «Λότζα» και η ίδια λέξη αναφέρεται στην εφημερίδα της Κυβερνήσεως για τον προσδιορισμό του κτηρίου.
Προφανώς σε αυτό το Πύργο - σπίτι, στη «Λότζα», κατοικούσε ο τότε άρχοντας της περιοχής. Εκεί, σε μεγάλες γαλαρίες (που ερείπιά τους, σώζονται μέχρι σήμερα) υπήρχαν οι αποθήκες που φυλάσσονταν το πολύτιμο λάδι. Γύρο από το κεντρικό πύργο... λιοτρουβιά, κοιτώνες στρατιωτών και υποστατικά συμπλήρωναν το όλο συγκρότημα.
Οι κάτοικοι αρχικά θα πρέπει να εργάζονταν στο κάμπο και να κοιμόνταν σε πρόχειρα καταλύματα δίπλα στα ελαιόδεντρα. Αργότερα, για περισσότερη ασφάλεια, θα ήρθαν και θα κατοίκισαν, σε πιο σταθερά κτίσματα, γύρο από τη «Λότζα»! ...δημιουργώντας έτσι τον οικισμό.
Ας σημειωθεί πως η περιοχή γύρο από τη «Λότζα» θυμίζει πάρα πολύ τα μεσαιωνικά χωριά της Χίου... ιδιαίτερα τα Μεστά. Ας μη ξεχνάμε ότι η Χίος και η Κέρκυρα είχαν τα ίδια αφεντικά ...τους Ενετούς! Είναι, λοιπόν, τα αρχικά «Λουκάτα», ένα παρόμοιο Mεσαιωνικό χωριό?
...Αυτό οφείλει να το εξακριβώσει επιστημονικά η επίσημη αρχαιολογική μελέτη (!) που όλοι μας (Δήμος και Νομαρχεία) θα πρέπει να πιέσουμε να πραγματοποιηθεί το γρηγορότερο».
•Ένα κατόρθωμα. Το 1943, η Κέρκυρα δέχεται την επιδρομή των Γερμανών Ναζί. Εδώ έλαβε χώρα και ένα κατόρθωμα των Σταυριωτών. Οι Γερμανοί ναζί δοκιμάζουν να προσεγγίσουν την περιοχή του Σταυρού, δια θαλάσσης, από τις Μπενίτσες.
Οι Ιταλοί κατακτητές βλέποντας τους Γερμανούς Ναζί να έρχονται εγκαταλείπουν πανικόβλητοι τις θέσεις τους. Σταυριώτες πατριώτες, ανεβαίνουν στο λόφο και καταλαμβάνουν τις οχυρές θέσεις. ‘Ένα αποβατικό σκάφος, των Γερμανών Ναζί, προσεγγίζει προς τις Μπενίτσες...
Όμως οι Σταυριώτες, με τη μια και μοναδική πρώτη βολή πυροβόλου, βυθίζουν αύτανδρο το αποβατικό σκάφος. Οι Γερμανοί οπισθοχωρούν, αλλά επιστρέφουν μετά από λίγες μέρες από την «αγριοθάλασσα» του Χαλικούνα, ανεβαίνουν τον κάμπο, συλλαμβάνουν τους Ιταλούς και καταλαμβάνουν το χωριό».
•Ακολούθησαν απαγγελίες ποιημάτων, ανάγνωση κειμένου του Πανναγιώτη Μαυρόπουλου, για το «Mυστηριακό φεγγάρι», διάλεξη της «Aστρονομική Εταιρία Κέρκυρας» με θέμα την «Αθέατη πλευρά της Σελήνης»... και Μουσική βραδιά με επιλεγμένα τραγούδια που μιλούν για το φεγγάρι που διάλεξε η Ρούλα Αμπετή.
Ποίημα γραμμένο και αφιερωμένο στα Λουκάτα
από τον Φίλιπο Βραχλιώτη - Ποταμίτη
ΤΑ ΜΟΝΟΠΑΤΙΑ ΤΑ ΣΤΑΥΡΙΩΤΙΚΑ
Στα στρατώνια, στα Λουκάτα... θε να στο πω σταράτα.
Και στην πιο ψηλή κορφή... θα σου πάρω το φιλί!
Κάτω από την πανσέληνο... το ολόγιομο φεγγάρι
Η νύχτα είναι μαγική... για τη δική μας χάρη!
Μαζί θα σεργιανίσουμε... σ’ αυτά τα μονοπάτια..
Λάμπουν σαν τη πανσέληνο... τα δύο γλυκά σου μάτια!
...........................................................
Σαν θ’ανεβώ στο Σταυρό- και φτάσω στα Λουκάτα
θα βρω ανθρώπους με ψυχή- γλεντζέδες με μεράκια.
Μες στην παλιά τη γειτονιά- ακούς τα βήματά τους.
Πάντα γιορτή - κάθε βραδιά- μπροστά από τα σκαλιά τους
Όλοι μαζί γλεντούσανε - δεν είχανε κακία.
Δέσποζε πάντα η λεβεντιά - και η φιλοξενία
Φίλιππος Βραλχιώτης - Ποταμίτης. Συγγραφέας - στιχουργός
ΜΙΑ ΞΕΧΩΡΙΣΤΗ ΕΜΠΕΙΡΙΑ
Φιλοξενία και ξενάγηση Γερμανών, «φίλων της φύσης».
Επιτρέψτε μας να μοιραστούμε μαζί σας μία πρόσφατη εμπειρία του συλλόγου μας.
• Tο καλοκέρη του 2007, Γερμανοί πεζοπόροι, αυτό ονομαζόμενοι «φίλοι της φύσης» βρέθηκαν στην περιοχή του χωριού Σταυρός, του Δήμου Aχιλλείων. Οι υπεύθυνοι της ομάδας ήρθαν σε επαφή με τα μέλη του πολιτιστικού συλλόγου «Aρίων» και ζήτησαν πληροφορίες για τα παλιά μονοπάτια της περιοχής μας. Η ευκαιρία δεν έπρεπε να πάει χαμένη. Aμέσως ο σύλλογος κινητοποιήθηκε και προσφέρθηκε να οδηγήσει τους περιπατητές στα μονοπάτια.
• Η πρώτη διαδρομή που πραγματοποιήθηκε ήταν αυτή που οδηγεί από τη στροφή του Κογεβίνα προς το χωριό και από εκεί προς στο γραφικό ξωκλήσι του Παντοκράτορα (1700 - 1750?), που βρίσκετε πάνω σε ένα τεράστιο βράχο, στο βουνό, έξω από το παραδοσιακό χωριό Σταυρός (Δήμος Aχιλλείων).
Ενδιάμεσα, οι περιηγητές, έγιναν δεκτοί στην αίθουσα του συλλόγου. Kαλωσοριστήκαν από τον πρόεδρο (Γιάννη Λουκά) και τα μέλη του Δ.Σ., κεραστήκαν, τους εκτέθηκαν φωτογραφίες από τους δύο παραδοσιακούς οικισμούς του χωριού (Κομιανάτα - Λουκάτα).
Στη συνέχεια, τα μέλη του συλλόγου, περιήγησαν τους Γερμανούς «φίλους της φύσης» μέσα στο πρώτο παραδοσιακό οικισμό (Κομιανάτα). Τους υποδειχτήκαν τα παλιά χαρακτηριστικά σπίτια, τα παλιά λιοτρίβια και τους εξιστορίστικαν προφορικές παραδόσεις, σχετικά με την ιστορία του χωριού.
Bγαίνοντας από τον παραδοσιακό οικισμό κατευθυνθήκαν (με οδηγό το συλλόγου) προς προς το πανέμορφο ξωκλήσι. Εκεί, ο σύλλογος προσέφερε στους περιπατητές ένα μικρό γεύμα με φρούτα, σουβλάκια, αναψυκτικά και τοπικό σπιτικό κρασί.
Ακολούθησε επιστροφή, καφές στο καφενείο του χωριού και νέα περιήγηση στο δεύτερο παραδοσιακό οικισμό του χωριού, στα Λουκάτα. Στο ύψωμα, μέσα στην παλιά εκκλησία του Αγίου Πνεύματος οι Γερμανοί φίλοι προσευχήθηκα και έψαλαν συγκινημένοι, ύμνο προς τη Θεοτόκο.
Ακολούθησε και τρίτη πεζοπορία προς τις Μπενίτσες (Κατωπύγαδο, παλιό υδραγωγείο, Pωμαϊκή έπαυλη). Έτσι τελείωσε η πρώτη ημέρα περιήγησης.
• Η δεύτερη ημέρα διαδρομής, άρχισε με επίσκεψη στο ιστορικό φρούριο του Γαρδικίου και στο παρακείμενο σπήλαιο.
Με λεωφορείο οι «φίλοι της φύσης», οδηγήθηκαν στο χωριό του Αγίου Mατθαίου και από εκεί άρχισε η ανάβαση στο βουνό (του Αγίου Mατθαίου) όπου βρίσκετε το Mοναστήρι του Παντοκράτορα. Ακολούθησε πρόχειρο γεύμα στην κορυφή, κατάβαση και καφές στα καφενεία του χωριού.
• Η τρίτη ημέρα διαδρομής, άρχισε για τους Γερμανούς περιπατητές με πεζοπορία από το χωριό Γαρούνας προς το βουνό των Αγίων Δέκα, εκεί που βρίσκετε μία ακόμα Ι. Μονή αφιερωμένη και αυτή στο Παντοκράτορα. Τα μέλη του συλλόγου «Aρίων» βρίσκονταν εκεί και υποδέχτηκαν τους «φίλους της φύσης»... δροσίζοντας τους με παγωμένη μπύρα...ούζο και ξερά σύκα! Ο σεβάσμιος ιερέας των Αγίων Δέκα, βρίσκονταν και αυτός εκεί. Kαλωσόρισε και αυτός και ευλόγησε τους περιπατητές.
Ακολούθησε κάθοδος τον περιηγητών, με οδηγούς του συλλόγου, προς το χωριό των αγίων Δέκα. Εκεί, όλοι μαζί, γευτήκαμε ελληνικές σαλάτες, τζατζίκι και φρέσκο τηγανιτό ψαράκι.
• Η τέταρτη ημέρα δεν είχε πεζοπορία αλλά ...κρουαζιέρα προς τα Σίβοτα, όπου οργάνωσε ο Σύλλογος Aρίων. Σε αυτή την εκδρομή πήραν μέρος και άλλοι Σταυριώτες. Δόθηκε έτσι τη δυνατότητα, στους γερμανούς «φίλους της φύσης», να γνωρίσουν περισσότερους φιλικούς - πρόσχαρους ανθρώπους του τόπου μας.
Με την επιστροφή, στην «σκάλα του Δημάρχου» έκλεισε αυτός ο κύκλος περιήγησης. Οι εντυπώσεις το γερμανών περιηγητών φάνηκαν να είναι πολύ καλές και αποχαιρέτησαν τα μέλη του συλλόγου Aρίων δίνονταν υποσχέσεις για επιστροφή στην Κέρκυρα. Ταυτόχρονα, υποσχεθήκαν πως θα γίνουν οι καλύτεροι πρεσβευτές μας, στην πατρίδα τους.
• Αυτό που κέρδισαν τα μέλη του συλλόγου «Aρίων» είναι η ΕΜΠΕΙΡΙΑ της επικοινωνίας με επισκέπτες διαφορετικούς από αυτούς που είμαστε συνηθισμένοι να βλέπουμε στο νησί μας.
Αυτοί οι περιηγητές (σύμφωνα και με τα λεγόμενά τους) ενδιαφέρονται περισσότερο για την ενδοχώρα του νησιού. Αγαπούν τα παλιά μονοπάτια, μαγεύονται από τα παραδοσιακά χωριά, τα λιοτρίβια, τον ελαιώνα... και επιζητούν επαφή με τους απλούς ανθρώπους της υπαίθρου. Προτιμούν το περπάτημα μέσα στη φύση και δείχνουν μεγάλο ενδιαφέρων για τη χλωρίδα και την πανίδα του κάθε τόπου που επισκέπτονται.
Αυτό που εντυπωσίασε τα μέλη του συλλόγου ήταν ο οργανωμένος τρόπος σκέψης και συμπεριφοράς, αυτού του είδους των επισκεπτών, η αγάπη και ο σεβασμός που έδειξαν για τη φύση... και η κουλτούρα τους! Ας σημειωθεί ότι αυτοί οι, αυτό ονομαζόμενοι «φίλοι της φύσης» γνώριζαν τα περισσότερα βότανα και λουλούδια του βουνού (φυσικά με το όνομα που τους έχει δοθεί από την κλασική βιβλιογραφία).
Αυτό που επισήμαναν είναι ότι... δε θα πρέπει με κανέναν τρόπο, να πειράξουμε (π.χ. με εκσκαφές και διαπλατύνσεις) τα παλιά μονοπάτια, γιατί έτσι θα χάσουν την ομορφιά και τη μαγεία τους. Aπλά θα πρέπει να τα κρατάμε ανοιχτά και καθαρά... ώστε ανά πάσα στιγμή να είναι έτοιμα να δεχτούν κάθε επισκέπτη περιπατητή. Μας πληροφόρησαν ακόμα πας και στην πατρίδα τους, πολλές περιοχές είναι προστατευμένες, ως προς τα παλιά μονοπάτια και πως, πολλά ορεινά χωριά ζουν αποκλειστικά από αυτό του είδους τον τουρισμό.
Ένα είναι σίγουρο. Οι «φίλοι της φύσης» έφυγαν γοητευμένοι από τον τόπο μας και του ανθρώπους του!
• Oφείλουμε να επισημάνουμε ότι με άμεση προσωπική παρέμβαση του Δημάρχου Aχιλλείων, κ. Eρ. Καρύδι, (κατόπι παρακλήσεως και υποδείξεως του συλλόγου) είχε προηγηθεί ένας πολύ καλός καθαρισμός των μονοπατιών της περιοχής μας. Δεν πιαστήκαμε στον ύπνο... και γι’αυτή την άμεση παρέμβαση του τον ευχαριστούμε... αρκεί να υπάρξει και συνέχεια.
•Φυσικά δεν είναι δυνατών ο Δήμος να βρίσκετε παντού, ανά πάσα στιγμή, σε όλα τα μονοπάτια... Θα πρέπει και εμείς να φροντίσουμε γι’αυτά. Αν, ο κάθε ένας μας, στην καθημερινή βόλτα του, είχε μαζί του ένα κοφτάκι και έκοβε τα βάτα που συναντά...θα πρόσφερε σίγουρα σημαντικό έργο στη διάνοιξη των μονοπατιών!
Ακόμα υπάρχουν προγράμματα που έχουν ως αντικείμενο τη διάνοιξη και συντήρηση των παλαιών μονοπατιών... Ο κάθε τοπικός σύλλογος μπορεί να ενημερωθεί και να συμμετάσχει σε ένα τέτοιο πρόγραμμα. Ο σύλλογος Aρίων επιδιώκει και προγραμματίζει τη συμμετοχή του σε παρόμοιο πρόγραμμα.
Επιτρέψτε μας να μοιραστούμε μαζί σας μία πρόσφατη εμπειρία του συλλόγου μας.
• Tο καλοκέρη του 2007, Γερμανοί πεζοπόροι, αυτό ονομαζόμενοι «φίλοι της φύσης» βρέθηκαν στην περιοχή του χωριού Σταυρός, του Δήμου Aχιλλείων. Οι υπεύθυνοι της ομάδας ήρθαν σε επαφή με τα μέλη του πολιτιστικού συλλόγου «Aρίων» και ζήτησαν πληροφορίες για τα παλιά μονοπάτια της περιοχής μας. Η ευκαιρία δεν έπρεπε να πάει χαμένη. Aμέσως ο σύλλογος κινητοποιήθηκε και προσφέρθηκε να οδηγήσει τους περιπατητές στα μονοπάτια.
• Η πρώτη διαδρομή που πραγματοποιήθηκε ήταν αυτή που οδηγεί από τη στροφή του Κογεβίνα προς το χωριό και από εκεί προς στο γραφικό ξωκλήσι του Παντοκράτορα (1700 - 1750?), που βρίσκετε πάνω σε ένα τεράστιο βράχο, στο βουνό, έξω από το παραδοσιακό χωριό Σταυρός (Δήμος Aχιλλείων).
Ενδιάμεσα, οι περιηγητές, έγιναν δεκτοί στην αίθουσα του συλλόγου. Kαλωσοριστήκαν από τον πρόεδρο (Γιάννη Λουκά) και τα μέλη του Δ.Σ., κεραστήκαν, τους εκτέθηκαν φωτογραφίες από τους δύο παραδοσιακούς οικισμούς του χωριού (Κομιανάτα - Λουκάτα).
Στη συνέχεια, τα μέλη του συλλόγου, περιήγησαν τους Γερμανούς «φίλους της φύσης» μέσα στο πρώτο παραδοσιακό οικισμό (Κομιανάτα). Τους υποδειχτήκαν τα παλιά χαρακτηριστικά σπίτια, τα παλιά λιοτρίβια και τους εξιστορίστικαν προφορικές παραδόσεις, σχετικά με την ιστορία του χωριού.
Bγαίνοντας από τον παραδοσιακό οικισμό κατευθυνθήκαν (με οδηγό το συλλόγου) προς προς το πανέμορφο ξωκλήσι. Εκεί, ο σύλλογος προσέφερε στους περιπατητές ένα μικρό γεύμα με φρούτα, σουβλάκια, αναψυκτικά και τοπικό σπιτικό κρασί.
Ακολούθησε επιστροφή, καφές στο καφενείο του χωριού και νέα περιήγηση στο δεύτερο παραδοσιακό οικισμό του χωριού, στα Λουκάτα. Στο ύψωμα, μέσα στην παλιά εκκλησία του Αγίου Πνεύματος οι Γερμανοί φίλοι προσευχήθηκα και έψαλαν συγκινημένοι, ύμνο προς τη Θεοτόκο.
Ακολούθησε και τρίτη πεζοπορία προς τις Μπενίτσες (Κατωπύγαδο, παλιό υδραγωγείο, Pωμαϊκή έπαυλη). Έτσι τελείωσε η πρώτη ημέρα περιήγησης.
• Η δεύτερη ημέρα διαδρομής, άρχισε με επίσκεψη στο ιστορικό φρούριο του Γαρδικίου και στο παρακείμενο σπήλαιο.
Με λεωφορείο οι «φίλοι της φύσης», οδηγήθηκαν στο χωριό του Αγίου Mατθαίου και από εκεί άρχισε η ανάβαση στο βουνό (του Αγίου Mατθαίου) όπου βρίσκετε το Mοναστήρι του Παντοκράτορα. Ακολούθησε πρόχειρο γεύμα στην κορυφή, κατάβαση και καφές στα καφενεία του χωριού.
• Η τρίτη ημέρα διαδρομής, άρχισε για τους Γερμανούς περιπατητές με πεζοπορία από το χωριό Γαρούνας προς το βουνό των Αγίων Δέκα, εκεί που βρίσκετε μία ακόμα Ι. Μονή αφιερωμένη και αυτή στο Παντοκράτορα. Τα μέλη του συλλόγου «Aρίων» βρίσκονταν εκεί και υποδέχτηκαν τους «φίλους της φύσης»... δροσίζοντας τους με παγωμένη μπύρα...ούζο και ξερά σύκα! Ο σεβάσμιος ιερέας των Αγίων Δέκα, βρίσκονταν και αυτός εκεί. Kαλωσόρισε και αυτός και ευλόγησε τους περιπατητές.
Ακολούθησε κάθοδος τον περιηγητών, με οδηγούς του συλλόγου, προς το χωριό των αγίων Δέκα. Εκεί, όλοι μαζί, γευτήκαμε ελληνικές σαλάτες, τζατζίκι και φρέσκο τηγανιτό ψαράκι.
• Η τέταρτη ημέρα δεν είχε πεζοπορία αλλά ...κρουαζιέρα προς τα Σίβοτα, όπου οργάνωσε ο Σύλλογος Aρίων. Σε αυτή την εκδρομή πήραν μέρος και άλλοι Σταυριώτες. Δόθηκε έτσι τη δυνατότητα, στους γερμανούς «φίλους της φύσης», να γνωρίσουν περισσότερους φιλικούς - πρόσχαρους ανθρώπους του τόπου μας.
Με την επιστροφή, στην «σκάλα του Δημάρχου» έκλεισε αυτός ο κύκλος περιήγησης. Οι εντυπώσεις το γερμανών περιηγητών φάνηκαν να είναι πολύ καλές και αποχαιρέτησαν τα μέλη του συλλόγου Aρίων δίνονταν υποσχέσεις για επιστροφή στην Κέρκυρα. Ταυτόχρονα, υποσχεθήκαν πως θα γίνουν οι καλύτεροι πρεσβευτές μας, στην πατρίδα τους.
• Αυτό που κέρδισαν τα μέλη του συλλόγου «Aρίων» είναι η ΕΜΠΕΙΡΙΑ της επικοινωνίας με επισκέπτες διαφορετικούς από αυτούς που είμαστε συνηθισμένοι να βλέπουμε στο νησί μας.
Αυτοί οι περιηγητές (σύμφωνα και με τα λεγόμενά τους) ενδιαφέρονται περισσότερο για την ενδοχώρα του νησιού. Αγαπούν τα παλιά μονοπάτια, μαγεύονται από τα παραδοσιακά χωριά, τα λιοτρίβια, τον ελαιώνα... και επιζητούν επαφή με τους απλούς ανθρώπους της υπαίθρου. Προτιμούν το περπάτημα μέσα στη φύση και δείχνουν μεγάλο ενδιαφέρων για τη χλωρίδα και την πανίδα του κάθε τόπου που επισκέπτονται.
Αυτό που εντυπωσίασε τα μέλη του συλλόγου ήταν ο οργανωμένος τρόπος σκέψης και συμπεριφοράς, αυτού του είδους των επισκεπτών, η αγάπη και ο σεβασμός που έδειξαν για τη φύση... και η κουλτούρα τους! Ας σημειωθεί ότι αυτοί οι, αυτό ονομαζόμενοι «φίλοι της φύσης» γνώριζαν τα περισσότερα βότανα και λουλούδια του βουνού (φυσικά με το όνομα που τους έχει δοθεί από την κλασική βιβλιογραφία).
Αυτό που επισήμαναν είναι ότι... δε θα πρέπει με κανέναν τρόπο, να πειράξουμε (π.χ. με εκσκαφές και διαπλατύνσεις) τα παλιά μονοπάτια, γιατί έτσι θα χάσουν την ομορφιά και τη μαγεία τους. Aπλά θα πρέπει να τα κρατάμε ανοιχτά και καθαρά... ώστε ανά πάσα στιγμή να είναι έτοιμα να δεχτούν κάθε επισκέπτη περιπατητή. Μας πληροφόρησαν ακόμα πας και στην πατρίδα τους, πολλές περιοχές είναι προστατευμένες, ως προς τα παλιά μονοπάτια και πως, πολλά ορεινά χωριά ζουν αποκλειστικά από αυτό του είδους τον τουρισμό.
Ένα είναι σίγουρο. Οι «φίλοι της φύσης» έφυγαν γοητευμένοι από τον τόπο μας και του ανθρώπους του!
• Oφείλουμε να επισημάνουμε ότι με άμεση προσωπική παρέμβαση του Δημάρχου Aχιλλείων, κ. Eρ. Καρύδι, (κατόπι παρακλήσεως και υποδείξεως του συλλόγου) είχε προηγηθεί ένας πολύ καλός καθαρισμός των μονοπατιών της περιοχής μας. Δεν πιαστήκαμε στον ύπνο... και γι’αυτή την άμεση παρέμβαση του τον ευχαριστούμε... αρκεί να υπάρξει και συνέχεια.
•Φυσικά δεν είναι δυνατών ο Δήμος να βρίσκετε παντού, ανά πάσα στιγμή, σε όλα τα μονοπάτια... Θα πρέπει και εμείς να φροντίσουμε γι’αυτά. Αν, ο κάθε ένας μας, στην καθημερινή βόλτα του, είχε μαζί του ένα κοφτάκι και έκοβε τα βάτα που συναντά...θα πρόσφερε σίγουρα σημαντικό έργο στη διάνοιξη των μονοπατιών!
Ακόμα υπάρχουν προγράμματα που έχουν ως αντικείμενο τη διάνοιξη και συντήρηση των παλαιών μονοπατιών... Ο κάθε τοπικός σύλλογος μπορεί να ενημερωθεί και να συμμετάσχει σε ένα τέτοιο πρόγραμμα. Ο σύλλογος Aρίων επιδιώκει και προγραμματίζει τη συμμετοχή του σε παρόμοιο πρόγραμμα.
ΔΙΑΔΡΟΜΕΣ ΓΙΑ ΠΕΖΟΠΟΡΟΥΣ
Tο Σταυρό τον ξέρουν αρκετά καλά στην Ευρώπη...!
Τη φήμη του την έχει αποκτήσει τόσο για τον παραδοσιακό χαρακτήρα του, όσο και για τα μοναδικά μονοπάτια του. Ο Έλληνας επισκέπτης του Σταυρού σίγουρα θα εκπλαγεί όταν δει οργανωμένα γκρουπ περιπατητών με πλήρη εξοπλισμό, να κατεβαίνουν από τα τουριστικά πούλμαν, στα Κομιανάτα, να διασχίζουν τον παραδοσιακό οικισμό και να κατευθύνονται έξω από το χωριό, προς το «βουνό», όπου και βρίσκεται το παλιό γραφικό εκκλησάκι του Παντοκράτορα!
Aλλά και από τις Μπενίτσες... δεν είναι λίγοι αυτοί που ανεβαίνουν, προς το Σταυρό, είτε από το Παλιό Yδραγωγείο, είτε από την Αγία Παρασκευή!
ΠΡΩΤΗ ΜΕΓΑΛΗ ΔΙΑΔΡΟΜΗ
Από το Ξάγναντο στα Κομιανάτα
και από εκεί... στον «Παντοκράτορα του Δήμου»
Ανεβαίνοντας από την Πόλη, ο επισκέπτης καλό είναι να επισκεφτεί την τοποθεσία Ξάγναντο (Αγνάντι). Από αυτό το σημείο μπορεί να θαυμάσει τη θέα προς την πόλη και τις απέναντι ακτές της Ηπείρου και της Αλβανίας.
• Συνεχίζοντας από το Ξάγναντο, ο επισκέπτης μπορεί να βαδίσει προς τα Κομιανάτα. Περνώντας το Καστρόσπιτο του Γιωτάκη, κατευθύνεται προς τον κυρίως συνοικισμό, την Πηγαδούλα. (Ξάγναντο - Κομιανάτα 300μ).
Εδώ, ο περιπατητής έχει δύο επιλογές.
• Μπορεί να ακολουθήσει ένα ανηφορικό μονοπάτι προς τα αριστερά, να φτάσει στα Μαυροπουλάτα και από εκεί, κατεβαίνοντας στο «Σιάδι», βρίσκεται πάλι στα Κομιανάτα.
Από τα σπίτια των Μαυροπουλαίων, μπορεί κανείς να θαυμάσει μοναδικά, υπέροχα δειλινά!
• Η δεύτερη επιλογή, είναι να ακολουθήσει ευθεία το δρόμο και να μπει στην καρδιά του συνοικισμού, στο Σιάδι. Έτσι ονομάζεται η μικρή πλατεία, Σιάδι, δηλαδή ίσωμα, που δημιουργείται μπροστά από τα σπίτια.
•Σε αυτή την πλατεία, υπάρχουν μερικά από τα πιο αξιόλογα παλιά σπίτια του οικισμού. Το σπίτι των Μπουκουβαλαίων – Κομιαναίων με την παλιά σκάλα, με τα λίθινα περβάζια, τα μπαλκόνια και τις εξαιρετικές καμάρες, είναι από τα πιο χαρακτηριστικά του οικισμού!
•Συνεχίζοντας να περιδιαβαίνει ο οδοιπόρος τον οικισμό, βλέπει παλιά λιοτρίβια, πετρόχτιστες καμαρωτές πόρτες, μυλόπετρες, πέτρινα πηγάδια και πολλά άλλα αξιόλογα δείγματα αρχιτεκτονικής.
Συνεχίζοντας ευθεία, βγαίνει έξω από το χωριό
•Ακολουθώντας ένα νότιο μονοπάτι, διαπερνά τον οικισμό και κατευθύνεται προς τις Κάβες, την Καταχωστή, την Καμένη Γράβα και τον Παντοκράτορα.
Στην πορεία του, ο περιπατητής έχει στα αριστερά το βουνό και δεξιά τον κάμπο με το θεσπέσιο ελαιώνα. Αυτό είναι το μονοπάτι που έπαιρναν παλιά οι χορικοί για να πάνε στις «Γράβες» και στον Παντοκράτορα. Έχει την ευκαιρία να επισκεφτεί (με δική του ευθύνη) τις περίφημες τρεις «κάβες» που βρίσκονται μόλις 300 μέτρα έξω από τα τελευταία σπίτια του χωριού. (1η Κάβα Ρεβιθιά, 2η Κάβα Τζιβέρη, 3η Κάβα ανώνυμη)
•«Κάβες» ονόμαζαν τις σπηλιές όπου οι παλαιοί Σταυριώτες εφύλασσαν τα πρόβατα, το γάλα, τα τυριά, το κρασί, ή άλλα ευπαθή προϊόντα. Ακόμα, από αυτές τις κάβες οι Σταυριώτες έβγαζαν χώμα για να κτίσουν ή να κάνουν κεραμίδια...
Σήμερα, οργανωμένα γκρουπ ή μεμονωμένοι περιπατητές τις επισκέπτονται, με δική τους πάντα ευθύνη... Iδιαίτερα η λεγόμενη «Κάβα του Ρεβιθιά» με τις δύο εισόδους της, προσφέρει κάθε απόγευμα μια εκπληκτική δύση του ήλιου που αποζημιώνει με το παραπάνω τον κάθε τολμηρό επισκέπτη!
• Ανηφορίζοντας το περιπατητικό μονοπάτι προς τον Παντοκράτορα, στα 800μ., φτάνουμε στην περιοχή που ονομάζεται «Φονικό». Από τα δεξιά, βλέπουμε τον ελαιώνα του Σταυρού και αριστερά, την κορυφή του βουνού. Στη συνέχεια, στα περίπου 300μ., φτάνουμε στο σπήλαιο Καταχωστή.
•Στους πρόποδες της Καμένης Γράβας, πρόσφατα ξανά - ανακαλύφθηκε μια σπηλιά, περίπου 40τμ. Μελετάται η άμεση αξιοποίησή της. Είναι το σπήλαιο Καταχωστή, που χρησιμοποιήθηκε ως καταφύγιο το 1943 κατά τον Iταλογερμανικό Πόλεμο. Αργότερα, χρησιμοποιήθηκε ως στάνη…
•Οι περιπατητές από αυτό το σημείο, αφού ξεκουραστούν, μπορούν να συνεχίσουν πεζοπορώντας, είτε προς την ανατολική ακτή του νησιού και μετά βόρια προς Μπενίτσες, είτε νοτιοδυτικά, προς τα γραφικά χωριά Στρογγυλή και Άγιος Mατθαίος. Δεξιά δάσος και αριστερά το βουνό, με τα παράξενα ανοίγματα και τις τρύπες τις οποίες χρησιμοποιούν πολλά σπάνια πουλιά για φωλιές.
Χρόνος διαδρομής: Κομιανάτα – Καταχωστή, περίπου 30’.
• Ο περιπατητής, αφήνοντας πίσω του τις Κάβες και την Καταχωστή, θα κατευθυνθεί προς την περιοχή Καμένη Γράβα. Γράβα έλεγαν οι παλιοί κάθε πετρώδη περιοχή με γκρεμούς και σπηλιές.
•Κάποτε, οι Σταυριώτες, κυνηγημένοι από πειρατές, τραβήχτηκαν σε αυτή την ορεινή τοποθεσία και κρύφτηκαν σε μια απόκρημνη σπηλιά. Οι πειρατές τους ακολούθησαν και αποφάσισαν να βάλουν βαρέλια με μπαρούτι στα βράχια και να τινάξουν τη σπηλιά στον αέρα. Έτσι και έγινε! Σήμερα, η περιοχή ονομάζεται Καμένη Γράβα. Τεράστιοι γκρεμισμένοι, μαυρισμένοι πέτρινοι όγκοι μαρτυρούν το θλιβερό γεγονός.
Καλό είναι ο περιπατητής να μη βγει από την πορεία του και να μην επιχειρήσει με κανέναν τρόπο να προσεγγίσει μόνος του το σπήλαιο. Είναι αρκετά επικίνδυνο και όχι διαμορφωμένο κατάλληλα για επίσκεψη.
Χρόνος διαδρομής: Κομιανάτα - Καμένη Γράβα, περίπου 35’.
• Μέχρι την περιοχή Καμένη Γράβα, η πορεία είναι σχετικά εύκολη... συνεχίζοντας προς το ξωκλήσι του Παντοκράτορα όμως, ο δρόμος δυσκολεύει. Πλησιάζοντας, ακόμα πιο πολύ προς το εκκλησάκι, η βλάστηση θα γίνει πιο πυκνή, όχι όμως αδιάβατη. Πάντως, η θέα της εκκλησίας στην άκρη του γκρεμού και η προσέγγισή της, είναι σίγουρο ότι θα αποζημιώσει τον τολμηρό πεζοπόρο!
• Το γραφικό ξωκλήσι του Παντοκράτορα βρίσκεται πάνω απο ένα γκρεμό, στην κορυφή δύο ενωμένων βράχων, που στη βάση τους «ανοίγονται» σαν δύο τεράστιες πέτρινες κουρτίνες. Πάνω σε αυτούς τους θεόρατους βράχους, στέκει το ξωκλήσι, κτισμένο σαν σε φυσικό μπαλκόνι Το ξωκλήσι διαθέτει παλιές τοιχογραφίες που χρονολογούνται γύρω στο 1800-1830. Το ίδιο, σαν λατρευτικό κτίσμα, φέρετε να είναι πολύ παλιότερο.
Στον οδοιπόρο επισκέπτη προσφέρεται από το εκκλησάκι πλούσια η θέα του καταπράσινου ελαιώνα και των απέναντι βουνών, με πολλά χωριά σα να είναι φυτεμένα ανάμεσα στα δέντρα. Ακόμα, ο επισκέπτης – περιπατητής μπορεί να δει από το ύψωμα όλη τη νότια Κέρκυρα, πέρα ως πέρα, ως τη θάλασσα. Διακρίνονται, η Mεσογγή, η Λευκίμη, ο Χλωμός, η Λίμνη Κορισσίων, ο Άγιος Ματθαίος, οι Βοννιατάδες, η Άνω-Κάτω Παυλιάνα, ακόμα και η δυτική θάλασσα. Στους πρόποδες του βουνού βρίσκεται η εκκλησία του Αγίου Νικολάου της Γούγιας (Γουλομάτα), καθώς και ο οικισμός Κορνάτα, με αριστερά τη Στρογγυλή.
Ο δρόμος της επιστροφής μπορεί να είναι ο ίδιος αντίστροφα... μπορεί όμως κάποιος, από το εκκλησάκι, να πάρει έναν άλλο ανατολικό, ανηφορικό αγροτικό δρόμο και ακολουθώντας τον, θα γυρίσει με σιγουριά και ευκολία πίσω στο χωριό.
Χρόνος διαδρομής: Κομιανάτα - Εκκλησάκι Παντοκράτορα, περίπου 45’
Από το Ξάγναντο στο «βουνό»
και από εκεί στον Παντοκράτορα
Από το Ξάγναντο στο «βουνό» και από εκεί στον Παντοκράτορα, μπορεί κανείς να πάει πολύ εύκολα με αυτοκίνητο, μηχανή, ή με τα πόδια... Το εκκλησάκι του Παντοκράτορα, το προσεγγίζουμε αποφεύγοντας τις Γράβες, παίρνοντας από το Ξάγναντο το δρόμο που πηγαίνει προς το «βουνό».
Περιφερειακά, θα οδηγηθούμε στο εκκλησάκι. Αυτός ο δρόμος είναι ό,τι πρέπει για οδήγηση σε 4Χ4, ή Moto Cross. Η θέα από το εκκλησάκι είναι μοναδική, καθώς ο περιπατητής θα δει όλη τη νότια Κέρκυρα, ως την κάτω άκρη της.
• Μια άλλη δυνατότητα που δίνεται στον περιηγητή είναι, ανεβαίνοντας από το Ξάγναντο προς το βουνό, να πάρει το μονοπάτι στην περιοχή «Ξερολιθάρι» και να στραφεί αριστερά και ανατολικά, προς την κορυφή, εκεί που είναι οι κεραίες, το αναγκαίο, δυστυχώς, κακό της τεχνολογίας…
Από το ύψωμα αυτό μπορεί να δει κανείς μια από τις πιο όμορφες ανατολές του ήλιου, αλλά και να θαυμάσει τις δαντελένιες ακτές της Ηπείρου που απλώνονται ακριβώς απέναντι.
Χρόνος διαδρομής: περίπου 10’-15’ της ώρας μετάβαση και άλλο τόσο επιστροφή, με αυτοκίνητο.
Με τα πόδια, περίπου μια ώρα διαδρομή από και προς τον Παντοκράτορα.
Από τα Κορνάτα στο βουνό
• Ο πρώτος οικισμός που συναντάμε όταν ερχόμαστε από Λευκίμη - Mεσογγή, είναι τα Kορνάτα. Παλιότερα, ήταν δύο μικρές γειτονιές με πανέμορφα παραδοσιακά σπίτια. Σήμερα, ο οικισμός είναι διάσπαρτος. Στην πηγή που υπάρχει δίπλα από το αρχοντικό των Μοραϊτών, 100μ. μετά, στην πρώτη διασταύρωση δεξιά, ακολουθούμε το δρόμο προς το βουνό και βρίσκουμε μπροστά μας τον παραγωγικό ελαιώνα του Σταυρού.
Σε αυτή την περιοχή που ονομάζεται «Σκαλίτη», μπορούμε να αναζητήσουμε το παλιό χωριό, τα Γουλουμάτα, που καταστράφηκε από τους πειρατές. Εδώ, βρίσκεται και ο παλιός ναός του Αγίου Νικολάου, κτίσμα του 16ου αιώνα, που ανακαινίστηκε αρχικά το 1952 από την οικογένεια Δ. Πανταζή, αλλά και πιο πρόσφατα .
Η διαδρομή είναι περίπου 2.5 χλμ.
• Ανεβαίνοντας στο βουνό, λίγο πριν από την κορυφή, βρισκόμαστε στην περιοχή «Φονικό», από εκεί οδηγούμαστε στο σπήλαιο «Καταχωστή», στην ιστορική «Καμένη Γράβα» και από εκεί, στην κορυφή του θεόρατου βράχου, εκεί που υπάρχει το γραφικό εκκλησάκι του Παντοκράτορα, ιδιοκτησία των Μαυροπουλαίων. Από το φυσικό μπαλκόνι του Παντοκράτορα, έχουμε θαυμάσια θέα με άξονα βορά-νότου. Βλέπουμε δυτικά τον Άγιο Ματθαίο και τα γύρω χωριά, τον ελαιόκαμπο της Στρογγυλής και κομμάτι της νότιας Κέρκυρας.
• Από το εκκλησάκι, μπορεί ο περιπατητής να πάρει τον ανατολικό, ανηφορικό αγροτικό δρόμο και ακολουθώντας τον (μέσο βουνού), να κατευθυνθεί προς το Ξάγναντο ή στα Κομιανάτα. Mπορεί όμως να πάρει και το παλιό μονοπάτι και από τις Γράβες να οδηγηθεί στο Γαιδουρότραφο και από εκεί στα Κομιανάτα και στο Ξάγναντο.
ΔΕΥΤΕΡΗ ΜΕΓΑΛΗ ΔΙΑΔΡΟΜΗ
Από τα Μακράτα στα Λουκάτα... στο παλιό Yδραγωγείο
και από εκεί στη Μπενίτσα
Ανηφορίζοντας από τη διασταύρωση Σταυρού – Στρογγυλής, συναντάμε την εκκλησία του Αγίου Αρσενίου, στον οικισμό Μακράτα. Στη συνέχεια, στα 500μ, βρίσκονται τα Λουκάτα.
• Μπαίνοντας στον παραδοσιακό οικισμό, συναντάμε πανέμορφα κτήρια, καθαρά καντούνια, την πλατεία Τζαμάνη, το αρχοντικό των Ραρρήδων, καθώς και ένα θόλο, το Βόρτο και δίπλα, το αρχοντικό των Λούβρων με τα τείχη του και τις πολεμίστρες. Στο εσωτερικό, μια πέτρινη σκάλα και ένα ιδιόμορφο πηγάδι με δύο σημεία πρόσβασης. Πάνω από αυτό, ένα πέτρινο βόρτο και σε απόσταση 30μ. η «μήνα», δηλ. η σπηλιά όπου θα πρέπει να ήταν οι αποθήκες τους.
• Προχωρώντας και σε απόσταση 200μ. συναντάμε το εξωκλήσι της Οδηγήτριας Παναγιοπούλας, διακοσμημένο με άριστες τοιχογραφίες. Στην αυλή, ένα πηγάδι που παλιότερα στο εσωτερικό του ήταν γεμάτο τοιχογραφίες. Το πηγάδι αυτό το διεκδικούσαν δύο χωριανοί. Τελικά, κανένας δεν το πήρε και το τέλος του ήταν θλιβερό, αφού το μπάζωσαν…
Πώς αποκαλύφτηκε όμως ότι είχε τοιχογραφίες; Οι παραδόσεις λένε ότι πριν από περίπου 60 χρόνια, μια κοπέλα από το χωριό είδε ένα όραμα… Είδε το πηγάδι και εντυπωσιάστηκε! Το είπε στον ιερέα και στους εκκλησιαστικούς συμβούλους και αποφάσισαν να το καθαρίσουν. Έμειναν έκθαμβοι από το περιεχόμενό του: ήταν γεμάτο τοιχογραφίες! Δυστυχώς, τώρα είναι πολύ αργά, αφού οι περισσότερες έχουν καταστραφεί.
• Συνεχίζοντας την περιήγηση, περίπου στα 100μ. πιο πέρα, συναντάμε την εκκλησία του Αγίου Πνεύματος η οποία χρονολογείται γύρω στο 1730 μ.Χ. Είναι διακοσμημένη με υπέροχες τοιχογραφίες και έχει πέτρινη Αγία Τράπεζα. Στην κορυφή του βουνού που υψώνεται από το υδραγωγείο των Μπενιτσών, αντικρύζουμε τα στενά της Αλβανίας και της Ηπείρου και στους πρόποδες του βουνού απλώνονται, η Μπενίτσα, το Ποντικονήσι, η πόλη της Κέρκυρας και το αεροδρόμιο.
Νότια της Αγίας Τριάδας, υπάρχει το πολυβολείο, το οποίο ήταν η αιτία που καθυστέρησε η απόβαση των Γερμανών από το Ιόνιο και προκάλεσε την επιστροφή τους από την πλευρά της Αδριατικής, από τη Χαλκούνα.
Από τις Μπενίτσες στην Αγ. Παρασκευή...
και από εκεί στο Σταυρό
Από τα πιο αξιόλογα περιπατητικά μονοπάτια της περιοχής είναι αυτό που οδηγεί από το ιστορικό υδραγωγείο που βρίσκεται στις Μπενίτσες, στο υδραγωγείο που υπάρχει στα Μακράτα του Σταυρού. Η διαδρομή είναι περίπου 3 χιλιόμετρα.
• Αρχίζοντας το οδοιπορικό μας από το ξενοδοχείο «Σαν Στέφανο», σε απόσταση 400μ. συναντάμε το φυλάκιο του υδραγωγείου στο οποίο έμεναν οι φύλακες, μια πέτρινη γέφυρα για τη διέλευση του κόσμου και την παλιά γειτονιά με λίγα σπίτια. Λίγο πιο πέρα, αρχίζουν τα πολλά πέτρινα σκαλοπάτια άριστης κατασκευής, οι πηγές και τα πέτρινα τούνελ, τα οποία οδηγούσαν τα νερά στις δεξαμενές... Συναντάμε ακόμα τις πηγές «Τούφος» και «Παναγιάς», καθώς και μικρούς καταρράκτες. Βλέπουμε ένα πανέμορφο δάσος με αιωνόβια δέντρα, καθώς και το μικρό Ναό του Αγίου Νικολάου. Θα πρέπει να σημειωθεί ότι αυτό είναι το υδραγωγείο στα Μακράτα του Σταυρού, είναι το πρώτο υδραγωγείο των Επτανήσων. Κατασκευάστηκε το 1830-31 για την κάλυψη των αναγκών της πόλης της Κέρκυρας.
• Στη συνέχεια, ακολουθούμε το μονοπάτι για άλλα 400μ., συναντάμε μια διασταύρωση και σε απόσταση 250μ., βλέπουμε το σπήλαιο «Κοτσαρίδη» με τους άριστους σταλακτίτες - σταλαγμίτες.
• Επιστρέφοντας στη διασταύρωση, ανηφορίζουμε προς τα εμπρός. Περνάμε μέσα από γέρικους ελαιώνες, όπου κάθε χειμώνα, σ’ αυτό το σημείο σχηματίζονται μικροί καταρράκτες. Εδώ, βρίσκεται και η παλιά πηγή που τροφοδοτούσε με γάργαρο νερό το χωριό. Τα παλιότερα χρόνια, υπήρχαν κοινοτικές πηγές με βρύσες και «λαρνάκια».
• Στη συνέχεια, φτάνουμε στον κεντρικό δρόμο, βλέπουμε μπροστά μας το αρχοντικό του Κογεβίνα, τα ερείπια της εκκλησίας της Παναγίας και έξω στην αυλή, το υπόγειο τσιμεντένιο καταφύγιο, θλιβερό απομεινάρι των δύσκολων χρόνων του πολέμου.
ΤΡΙΤΗ ΜΕΓΑΛΗ ΔΙΑΔΡΟΜΗ
Aπό τον Κάτω Γαρούνα, στον Άνω Γαρούνα... και από εκεί άνοδος στο βουνό των Αγ. Δέκα και κάθοδος στο χωριό.
Ξεκινώντας από τον Κάτω Γαρούνα κατευθυνόμαστε προς στον Πάνω Γαρούνα. Πρόκειται για δύο πανέμορφα χωριά με θαυμάσια δήγματα Kερκυραϊκής χωριάτικης αρχιτεκτονικής! Διασχίζουμε ένα ανηφορικό δημοτικό δρόμο, στρωμένο με άσφαλτο, για 1300 μ.
Aπό το Πάνω Γαρούνα - με αφετηρία το Δημόσιο Σχολείο - παίρνουμε τον ανηφορικό δρόμο (τσιμέντο) που οδηγεί προς το βουνό του Γαρούνα.
Στα πρώτα 400 μ. περίπου συναντάμε ένα μονοπάτι που σε πολλά σημεία του είναι λιθόστρωτο. Aπό το μονοπάτι αυτό, για 40 λεπτά, με κανονικό περπάτημα, κατευθυνόμαστε ανηφορικά προς το παλιό μοναστήρι του Παντοκράτορα.
Στην αυλή της Μονής υπάρχουν πολλές κερασιές και καρυδιές. Υπάρχουν χτιστά τραπέζια και πεζούλια όπου ο περιπατητής μπορεί να κάτσει και να γευματίσει. Στα υποστατικά της Μονής θα δει ένα παλιό υπέρ υψωμένο ηγουμενείο και από κάτω του έναν παραδοσιακό φούρνο. Yπάρχει και ένα νέο συντηρημένο κτίσμα που χρησιμοποιείτε για τραπεζαρία και συνεστιάσεις. Εδώ γίνεται μεγάλο πανηγύρι την ημέρα της γιορτής του Παντοκράτορα.
Σε κοντινή κορφή, 100 μ. πιο πάνω, είναι κτισμένο το μικρό εκκλησάκι του Προφήτη Ηλία. Aπό εκεί ο περιπατητής μπορεί να θαυμάσει την υπέροχη Δυτική θάλασσα και την παραλία του Αγίου Γόρδι. ΑΝ είναι τυχερός μπορεί να δει και «αετούς» και «παρά πέντε» να πετούν πάνω από την πλαγιά. Η δύση του ήλιου στη θάλασσα είναι εκπληκτική!
Επιστρέφοντας 300 μ πάνω στο δημοτικό δρόμο και με κατεύθυνση προς τα αριστερά ο περιπατητής μπορεί να ανέβει προς την κορυφή που είναι εγκατεστημένο το Pαντάρ (αναγκαίο κακό) και να θαυμάσια (ανατολικά, δυτικά και βόρια) όλη την Κέρκυρα!
Aπό μοναστήρι του Παντοκράτορα ξεκινά (κατηφορικά) ένα παλιό - παραδοσιακό μονοπάτι που οδηγεί στο παλιό παραδοσιακό χωριό των Αγίων Δέκα. Χρειαζόμαστε μόνο 45 λεπτά της ώρας, εύκολη πεζοπορία, για να μπούμε στο χωριό και να το διασχίσουμε. Στην πορεία μας, μέσα στο παλιό οικισμό, συναντάμε την κεντρική Eκκλησία του χωριού και ένα πλάτωμα με μία μοναδική θέα προς την πόλη. Aπό εκεί, σε 5 λεπτά, κατευθυνόμαστε προς τον κεντρικό δρόμο που αριστερά οδηγεί προς την Πόλη και δεξιά προς το Σταυρό, την Στρογγυλή, τα Mοραΐτικα, τον Άγιο Mατθαίο και γενικότερα προς όλη τη Νότια Κέρκυρα.
ΤΕΤΑΡΤΗ ΔΙΑΔΡΟΜΗ
Βόλτα στο Γαστούρι και στο AXIΛΛEIO.
Επίσκεψη στο παλάτι και την πυγή της Aυτοκράτειρας Eλισάβετ (Σίσι)
Aπό την Πόλη της Κέρκυρας, σε μόλις 15 λεπτά της ώρας, φτάνουμε σε ένα πολύ γνωστό χωριό, στο φημισμένο Γαστούρι! Aπό το χαρακτηριστικό κτίριο της φιλαρμονικής κατευθυνόμαστε προς την παλιά γειτονιά και από την εκκλησία ..... κατεβαίνουμε, διασχίζοντας τον παλιό οικισμό, καταλήγουμε στη λεγόμενη «πηγή της Σίσι». Εκεί, στην πλακόστρωτη πλατεία, θα θαυμάσουμε μερικούς τεράστιους πλατάνους, που χρειάζονται πολλά άτομα για να αγκαλιάσουν τους κορμούς τους!
Aνηφορίζοντας σε λιθόστρωτα σκαλοπάτια, σε απόσταση 200 μ., συναντάμε την παλαιά δεξαμενή. Συνεχίζοντας άλλα 200 μ. συναντάμε ένα όμορφο μονοπάτι που οδηγεί, σε 15 λεπτά της ώρας, σε έναν καταπράσινο λόφο που στην κορφή του βρίσκεται η παλιά εκκλησία της Αγίας Κυριακής. Aπό αυτό το σημείο μπορούμε να θαυμάσουμε περιμετρικά όλη την κεντρική - ανατολική και βόρια Κέρκυρα.
Επιστροφή, προς την πυγή της Ελισάβετ, από το ίδιο μονοπάτι.
Aκολουθώντας τον αυτοκινητόδρομο για 10 λεπτά της ώρας καταλήγουμε σε κεντρική πλατεία του χωριού με χαρακτηριστικό παλαιό οικισμό. Επιστρέφοντας στον αυτοκινητόδρομο 100 μ προς Μπενίτσες, συναντάμε το ανάκτορο της Ελισάβετ και του Κάιζερ, το γνωστό μας «Αχίλλειο»!
Aπό τον ίδιο δρόμο, σε απόσταση 2.500 μ., οδηγούμαστε στο υδραγωγείο και από εκεί κατευθυνόμαστε προς τις μαγευτικές Μπενίτσες! Η επιστροφή μας προς την Πόλη της Κέρκυρας είναι πια πολύ εύκολη.
ΠΕΜΠΤΗ ΔΙΑΔΡΟΜΗ...
BIΓΛEΣ, ΜΕΛΙΣΣΙ & ΒΙΑΝΟ!
Η τοποθεσία «Βίγκλες» βρίσκετε μόλις 10?-15? της ώρας μακριά από το γνωστό Ξάγναντο (ή, Άγναντη), στα Κομιανάτα, του χωριού Σταυρός, του Δήμου Aχιλλείων και παρόλο ότι το μονοπάτι που μας οδηγεί εκεί (προς τα Ανατολικά) είναι βατό και (ακόμα) ανοικτό... ελάχιστοι από τους σύγχρονους Σταυριώτες το έχουν βαδίσει. Το ίδιο ακριβός συμβαίνει και με την περιοχή Mελίσσι - Βιάνο, που βρίσκετε (ανατολικό) απέναντι από το λόφο της Αγίας Τριάδας στα Λουκάτα στη βόριο - ανατολική πλευρά ενός αντικρινού λόφου...
Και στις δύο περιοχές, γεωλογικές «ιδιοτροπίες».... διαμόρφωσαν ένα ιδιαίτερα άγριο τοπίο. ιδιαίτερα από τις Βίγκλες, η θέα είναι εκπληκτικά μοναδική! Όλη η εσωτερική θάλασσα, η απέναντι η Hπειρώτικη ακτογραμμή (από Βορά προς Νότο) απλώνετε στα πόδια σου! Το βλέμμα σου απλώνετε... σε όλη την ανατολική Κέρκυρα... από τον Παντοκράτορα, στην Πόλη, στην Μπενίτσα, στα Mοραΐτικα... ως τον Κάβο!
Γκρεμοί κατακόρυφοι, μεγάλα πεσμένα βράχια, σπιλώματα, οπές στα βράχια... και πολύ θρυμματισμένο - πετρώδες υλικό... από τις συνεχείς κατολισθήσεις, συνθέτουν (και στις δύο περιοχές) μία, είναι αλήθεια, λίγο επικίνδυνη για τους μη εξοικειωμένους, άγρια, αλλά όμορφη τοπογραφία!
Καλό θα είναι, όποιοι τολμήσουν (με δική τους ευθύνη) να ανέβουν σε αυτές τις τοποθεσίες, να είναι προετοιμασμένοι και εξοπλισμένοι με ειδικά παπούτσια και ρούχα, να έχουν κράνος, φωτισμό και ότι άλλο χρειάζεται για τις σπηλαιολογικές, αναρριχητικές αναζητήσεις!...
Όμως, οι απλοί περιπατητές, φίλοι των μονοπατιών και του βουνού, δεν είναι ανάγκη να απογοητευτούν...
Τα μονοπάτια που οδηγούν σε αυτά τα σημεία, είναι πανέμορφα και εύκολα βατά! Eάν αποφασίσουν να τα βαδίσουν... θα αποζημιωθούν πλήρως για την επιλογή τους!
Τη φήμη του την έχει αποκτήσει τόσο για τον παραδοσιακό χαρακτήρα του, όσο και για τα μοναδικά μονοπάτια του. Ο Έλληνας επισκέπτης του Σταυρού σίγουρα θα εκπλαγεί όταν δει οργανωμένα γκρουπ περιπατητών με πλήρη εξοπλισμό, να κατεβαίνουν από τα τουριστικά πούλμαν, στα Κομιανάτα, να διασχίζουν τον παραδοσιακό οικισμό και να κατευθύνονται έξω από το χωριό, προς το «βουνό», όπου και βρίσκεται το παλιό γραφικό εκκλησάκι του Παντοκράτορα!
Aλλά και από τις Μπενίτσες... δεν είναι λίγοι αυτοί που ανεβαίνουν, προς το Σταυρό, είτε από το Παλιό Yδραγωγείο, είτε από την Αγία Παρασκευή!
ΠΡΩΤΗ ΜΕΓΑΛΗ ΔΙΑΔΡΟΜΗ
Από το Ξάγναντο στα Κομιανάτα
και από εκεί... στον «Παντοκράτορα του Δήμου»
Ανεβαίνοντας από την Πόλη, ο επισκέπτης καλό είναι να επισκεφτεί την τοποθεσία Ξάγναντο (Αγνάντι). Από αυτό το σημείο μπορεί να θαυμάσει τη θέα προς την πόλη και τις απέναντι ακτές της Ηπείρου και της Αλβανίας.
• Συνεχίζοντας από το Ξάγναντο, ο επισκέπτης μπορεί να βαδίσει προς τα Κομιανάτα. Περνώντας το Καστρόσπιτο του Γιωτάκη, κατευθύνεται προς τον κυρίως συνοικισμό, την Πηγαδούλα. (Ξάγναντο - Κομιανάτα 300μ).
Εδώ, ο περιπατητής έχει δύο επιλογές.
• Μπορεί να ακολουθήσει ένα ανηφορικό μονοπάτι προς τα αριστερά, να φτάσει στα Μαυροπουλάτα και από εκεί, κατεβαίνοντας στο «Σιάδι», βρίσκεται πάλι στα Κομιανάτα.
Από τα σπίτια των Μαυροπουλαίων, μπορεί κανείς να θαυμάσει μοναδικά, υπέροχα δειλινά!
• Η δεύτερη επιλογή, είναι να ακολουθήσει ευθεία το δρόμο και να μπει στην καρδιά του συνοικισμού, στο Σιάδι. Έτσι ονομάζεται η μικρή πλατεία, Σιάδι, δηλαδή ίσωμα, που δημιουργείται μπροστά από τα σπίτια.
•Σε αυτή την πλατεία, υπάρχουν μερικά από τα πιο αξιόλογα παλιά σπίτια του οικισμού. Το σπίτι των Μπουκουβαλαίων – Κομιαναίων με την παλιά σκάλα, με τα λίθινα περβάζια, τα μπαλκόνια και τις εξαιρετικές καμάρες, είναι από τα πιο χαρακτηριστικά του οικισμού!
•Συνεχίζοντας να περιδιαβαίνει ο οδοιπόρος τον οικισμό, βλέπει παλιά λιοτρίβια, πετρόχτιστες καμαρωτές πόρτες, μυλόπετρες, πέτρινα πηγάδια και πολλά άλλα αξιόλογα δείγματα αρχιτεκτονικής.
Συνεχίζοντας ευθεία, βγαίνει έξω από το χωριό
•Ακολουθώντας ένα νότιο μονοπάτι, διαπερνά τον οικισμό και κατευθύνεται προς τις Κάβες, την Καταχωστή, την Καμένη Γράβα και τον Παντοκράτορα.
Στην πορεία του, ο περιπατητής έχει στα αριστερά το βουνό και δεξιά τον κάμπο με το θεσπέσιο ελαιώνα. Αυτό είναι το μονοπάτι που έπαιρναν παλιά οι χορικοί για να πάνε στις «Γράβες» και στον Παντοκράτορα. Έχει την ευκαιρία να επισκεφτεί (με δική του ευθύνη) τις περίφημες τρεις «κάβες» που βρίσκονται μόλις 300 μέτρα έξω από τα τελευταία σπίτια του χωριού. (1η Κάβα Ρεβιθιά, 2η Κάβα Τζιβέρη, 3η Κάβα ανώνυμη)
•«Κάβες» ονόμαζαν τις σπηλιές όπου οι παλαιοί Σταυριώτες εφύλασσαν τα πρόβατα, το γάλα, τα τυριά, το κρασί, ή άλλα ευπαθή προϊόντα. Ακόμα, από αυτές τις κάβες οι Σταυριώτες έβγαζαν χώμα για να κτίσουν ή να κάνουν κεραμίδια...
Σήμερα, οργανωμένα γκρουπ ή μεμονωμένοι περιπατητές τις επισκέπτονται, με δική τους πάντα ευθύνη... Iδιαίτερα η λεγόμενη «Κάβα του Ρεβιθιά» με τις δύο εισόδους της, προσφέρει κάθε απόγευμα μια εκπληκτική δύση του ήλιου που αποζημιώνει με το παραπάνω τον κάθε τολμηρό επισκέπτη!
• Ανηφορίζοντας το περιπατητικό μονοπάτι προς τον Παντοκράτορα, στα 800μ., φτάνουμε στην περιοχή που ονομάζεται «Φονικό». Από τα δεξιά, βλέπουμε τον ελαιώνα του Σταυρού και αριστερά, την κορυφή του βουνού. Στη συνέχεια, στα περίπου 300μ., φτάνουμε στο σπήλαιο Καταχωστή.
•Στους πρόποδες της Καμένης Γράβας, πρόσφατα ξανά - ανακαλύφθηκε μια σπηλιά, περίπου 40τμ. Μελετάται η άμεση αξιοποίησή της. Είναι το σπήλαιο Καταχωστή, που χρησιμοποιήθηκε ως καταφύγιο το 1943 κατά τον Iταλογερμανικό Πόλεμο. Αργότερα, χρησιμοποιήθηκε ως στάνη…
•Οι περιπατητές από αυτό το σημείο, αφού ξεκουραστούν, μπορούν να συνεχίσουν πεζοπορώντας, είτε προς την ανατολική ακτή του νησιού και μετά βόρια προς Μπενίτσες, είτε νοτιοδυτικά, προς τα γραφικά χωριά Στρογγυλή και Άγιος Mατθαίος. Δεξιά δάσος και αριστερά το βουνό, με τα παράξενα ανοίγματα και τις τρύπες τις οποίες χρησιμοποιούν πολλά σπάνια πουλιά για φωλιές.
Χρόνος διαδρομής: Κομιανάτα – Καταχωστή, περίπου 30’.
• Ο περιπατητής, αφήνοντας πίσω του τις Κάβες και την Καταχωστή, θα κατευθυνθεί προς την περιοχή Καμένη Γράβα. Γράβα έλεγαν οι παλιοί κάθε πετρώδη περιοχή με γκρεμούς και σπηλιές.
•Κάποτε, οι Σταυριώτες, κυνηγημένοι από πειρατές, τραβήχτηκαν σε αυτή την ορεινή τοποθεσία και κρύφτηκαν σε μια απόκρημνη σπηλιά. Οι πειρατές τους ακολούθησαν και αποφάσισαν να βάλουν βαρέλια με μπαρούτι στα βράχια και να τινάξουν τη σπηλιά στον αέρα. Έτσι και έγινε! Σήμερα, η περιοχή ονομάζεται Καμένη Γράβα. Τεράστιοι γκρεμισμένοι, μαυρισμένοι πέτρινοι όγκοι μαρτυρούν το θλιβερό γεγονός.
Καλό είναι ο περιπατητής να μη βγει από την πορεία του και να μην επιχειρήσει με κανέναν τρόπο να προσεγγίσει μόνος του το σπήλαιο. Είναι αρκετά επικίνδυνο και όχι διαμορφωμένο κατάλληλα για επίσκεψη.
Χρόνος διαδρομής: Κομιανάτα - Καμένη Γράβα, περίπου 35’.
• Μέχρι την περιοχή Καμένη Γράβα, η πορεία είναι σχετικά εύκολη... συνεχίζοντας προς το ξωκλήσι του Παντοκράτορα όμως, ο δρόμος δυσκολεύει. Πλησιάζοντας, ακόμα πιο πολύ προς το εκκλησάκι, η βλάστηση θα γίνει πιο πυκνή, όχι όμως αδιάβατη. Πάντως, η θέα της εκκλησίας στην άκρη του γκρεμού και η προσέγγισή της, είναι σίγουρο ότι θα αποζημιώσει τον τολμηρό πεζοπόρο!
• Το γραφικό ξωκλήσι του Παντοκράτορα βρίσκεται πάνω απο ένα γκρεμό, στην κορυφή δύο ενωμένων βράχων, που στη βάση τους «ανοίγονται» σαν δύο τεράστιες πέτρινες κουρτίνες. Πάνω σε αυτούς τους θεόρατους βράχους, στέκει το ξωκλήσι, κτισμένο σαν σε φυσικό μπαλκόνι Το ξωκλήσι διαθέτει παλιές τοιχογραφίες που χρονολογούνται γύρω στο 1800-1830. Το ίδιο, σαν λατρευτικό κτίσμα, φέρετε να είναι πολύ παλιότερο.
Στον οδοιπόρο επισκέπτη προσφέρεται από το εκκλησάκι πλούσια η θέα του καταπράσινου ελαιώνα και των απέναντι βουνών, με πολλά χωριά σα να είναι φυτεμένα ανάμεσα στα δέντρα. Ακόμα, ο επισκέπτης – περιπατητής μπορεί να δει από το ύψωμα όλη τη νότια Κέρκυρα, πέρα ως πέρα, ως τη θάλασσα. Διακρίνονται, η Mεσογγή, η Λευκίμη, ο Χλωμός, η Λίμνη Κορισσίων, ο Άγιος Ματθαίος, οι Βοννιατάδες, η Άνω-Κάτω Παυλιάνα, ακόμα και η δυτική θάλασσα. Στους πρόποδες του βουνού βρίσκεται η εκκλησία του Αγίου Νικολάου της Γούγιας (Γουλομάτα), καθώς και ο οικισμός Κορνάτα, με αριστερά τη Στρογγυλή.
Ο δρόμος της επιστροφής μπορεί να είναι ο ίδιος αντίστροφα... μπορεί όμως κάποιος, από το εκκλησάκι, να πάρει έναν άλλο ανατολικό, ανηφορικό αγροτικό δρόμο και ακολουθώντας τον, θα γυρίσει με σιγουριά και ευκολία πίσω στο χωριό.
Χρόνος διαδρομής: Κομιανάτα - Εκκλησάκι Παντοκράτορα, περίπου 45’
Από το Ξάγναντο στο «βουνό»
και από εκεί στον Παντοκράτορα
Από το Ξάγναντο στο «βουνό» και από εκεί στον Παντοκράτορα, μπορεί κανείς να πάει πολύ εύκολα με αυτοκίνητο, μηχανή, ή με τα πόδια... Το εκκλησάκι του Παντοκράτορα, το προσεγγίζουμε αποφεύγοντας τις Γράβες, παίρνοντας από το Ξάγναντο το δρόμο που πηγαίνει προς το «βουνό».
Περιφερειακά, θα οδηγηθούμε στο εκκλησάκι. Αυτός ο δρόμος είναι ό,τι πρέπει για οδήγηση σε 4Χ4, ή Moto Cross. Η θέα από το εκκλησάκι είναι μοναδική, καθώς ο περιπατητής θα δει όλη τη νότια Κέρκυρα, ως την κάτω άκρη της.
• Μια άλλη δυνατότητα που δίνεται στον περιηγητή είναι, ανεβαίνοντας από το Ξάγναντο προς το βουνό, να πάρει το μονοπάτι στην περιοχή «Ξερολιθάρι» και να στραφεί αριστερά και ανατολικά, προς την κορυφή, εκεί που είναι οι κεραίες, το αναγκαίο, δυστυχώς, κακό της τεχνολογίας…
Από το ύψωμα αυτό μπορεί να δει κανείς μια από τις πιο όμορφες ανατολές του ήλιου, αλλά και να θαυμάσει τις δαντελένιες ακτές της Ηπείρου που απλώνονται ακριβώς απέναντι.
Χρόνος διαδρομής: περίπου 10’-15’ της ώρας μετάβαση και άλλο τόσο επιστροφή, με αυτοκίνητο.
Με τα πόδια, περίπου μια ώρα διαδρομή από και προς τον Παντοκράτορα.
Από τα Κορνάτα στο βουνό
• Ο πρώτος οικισμός που συναντάμε όταν ερχόμαστε από Λευκίμη - Mεσογγή, είναι τα Kορνάτα. Παλιότερα, ήταν δύο μικρές γειτονιές με πανέμορφα παραδοσιακά σπίτια. Σήμερα, ο οικισμός είναι διάσπαρτος. Στην πηγή που υπάρχει δίπλα από το αρχοντικό των Μοραϊτών, 100μ. μετά, στην πρώτη διασταύρωση δεξιά, ακολουθούμε το δρόμο προς το βουνό και βρίσκουμε μπροστά μας τον παραγωγικό ελαιώνα του Σταυρού.
Σε αυτή την περιοχή που ονομάζεται «Σκαλίτη», μπορούμε να αναζητήσουμε το παλιό χωριό, τα Γουλουμάτα, που καταστράφηκε από τους πειρατές. Εδώ, βρίσκεται και ο παλιός ναός του Αγίου Νικολάου, κτίσμα του 16ου αιώνα, που ανακαινίστηκε αρχικά το 1952 από την οικογένεια Δ. Πανταζή, αλλά και πιο πρόσφατα .
Η διαδρομή είναι περίπου 2.5 χλμ.
• Ανεβαίνοντας στο βουνό, λίγο πριν από την κορυφή, βρισκόμαστε στην περιοχή «Φονικό», από εκεί οδηγούμαστε στο σπήλαιο «Καταχωστή», στην ιστορική «Καμένη Γράβα» και από εκεί, στην κορυφή του θεόρατου βράχου, εκεί που υπάρχει το γραφικό εκκλησάκι του Παντοκράτορα, ιδιοκτησία των Μαυροπουλαίων. Από το φυσικό μπαλκόνι του Παντοκράτορα, έχουμε θαυμάσια θέα με άξονα βορά-νότου. Βλέπουμε δυτικά τον Άγιο Ματθαίο και τα γύρω χωριά, τον ελαιόκαμπο της Στρογγυλής και κομμάτι της νότιας Κέρκυρας.
• Από το εκκλησάκι, μπορεί ο περιπατητής να πάρει τον ανατολικό, ανηφορικό αγροτικό δρόμο και ακολουθώντας τον (μέσο βουνού), να κατευθυνθεί προς το Ξάγναντο ή στα Κομιανάτα. Mπορεί όμως να πάρει και το παλιό μονοπάτι και από τις Γράβες να οδηγηθεί στο Γαιδουρότραφο και από εκεί στα Κομιανάτα και στο Ξάγναντο.
ΔΕΥΤΕΡΗ ΜΕΓΑΛΗ ΔΙΑΔΡΟΜΗ
Από τα Μακράτα στα Λουκάτα... στο παλιό Yδραγωγείο
και από εκεί στη Μπενίτσα
Ανηφορίζοντας από τη διασταύρωση Σταυρού – Στρογγυλής, συναντάμε την εκκλησία του Αγίου Αρσενίου, στον οικισμό Μακράτα. Στη συνέχεια, στα 500μ, βρίσκονται τα Λουκάτα.
• Μπαίνοντας στον παραδοσιακό οικισμό, συναντάμε πανέμορφα κτήρια, καθαρά καντούνια, την πλατεία Τζαμάνη, το αρχοντικό των Ραρρήδων, καθώς και ένα θόλο, το Βόρτο και δίπλα, το αρχοντικό των Λούβρων με τα τείχη του και τις πολεμίστρες. Στο εσωτερικό, μια πέτρινη σκάλα και ένα ιδιόμορφο πηγάδι με δύο σημεία πρόσβασης. Πάνω από αυτό, ένα πέτρινο βόρτο και σε απόσταση 30μ. η «μήνα», δηλ. η σπηλιά όπου θα πρέπει να ήταν οι αποθήκες τους.
• Προχωρώντας και σε απόσταση 200μ. συναντάμε το εξωκλήσι της Οδηγήτριας Παναγιοπούλας, διακοσμημένο με άριστες τοιχογραφίες. Στην αυλή, ένα πηγάδι που παλιότερα στο εσωτερικό του ήταν γεμάτο τοιχογραφίες. Το πηγάδι αυτό το διεκδικούσαν δύο χωριανοί. Τελικά, κανένας δεν το πήρε και το τέλος του ήταν θλιβερό, αφού το μπάζωσαν…
Πώς αποκαλύφτηκε όμως ότι είχε τοιχογραφίες; Οι παραδόσεις λένε ότι πριν από περίπου 60 χρόνια, μια κοπέλα από το χωριό είδε ένα όραμα… Είδε το πηγάδι και εντυπωσιάστηκε! Το είπε στον ιερέα και στους εκκλησιαστικούς συμβούλους και αποφάσισαν να το καθαρίσουν. Έμειναν έκθαμβοι από το περιεχόμενό του: ήταν γεμάτο τοιχογραφίες! Δυστυχώς, τώρα είναι πολύ αργά, αφού οι περισσότερες έχουν καταστραφεί.
• Συνεχίζοντας την περιήγηση, περίπου στα 100μ. πιο πέρα, συναντάμε την εκκλησία του Αγίου Πνεύματος η οποία χρονολογείται γύρω στο 1730 μ.Χ. Είναι διακοσμημένη με υπέροχες τοιχογραφίες και έχει πέτρινη Αγία Τράπεζα. Στην κορυφή του βουνού που υψώνεται από το υδραγωγείο των Μπενιτσών, αντικρύζουμε τα στενά της Αλβανίας και της Ηπείρου και στους πρόποδες του βουνού απλώνονται, η Μπενίτσα, το Ποντικονήσι, η πόλη της Κέρκυρας και το αεροδρόμιο.
Νότια της Αγίας Τριάδας, υπάρχει το πολυβολείο, το οποίο ήταν η αιτία που καθυστέρησε η απόβαση των Γερμανών από το Ιόνιο και προκάλεσε την επιστροφή τους από την πλευρά της Αδριατικής, από τη Χαλκούνα.
Από τις Μπενίτσες στην Αγ. Παρασκευή...
και από εκεί στο Σταυρό
Από τα πιο αξιόλογα περιπατητικά μονοπάτια της περιοχής είναι αυτό που οδηγεί από το ιστορικό υδραγωγείο που βρίσκεται στις Μπενίτσες, στο υδραγωγείο που υπάρχει στα Μακράτα του Σταυρού. Η διαδρομή είναι περίπου 3 χιλιόμετρα.
• Αρχίζοντας το οδοιπορικό μας από το ξενοδοχείο «Σαν Στέφανο», σε απόσταση 400μ. συναντάμε το φυλάκιο του υδραγωγείου στο οποίο έμεναν οι φύλακες, μια πέτρινη γέφυρα για τη διέλευση του κόσμου και την παλιά γειτονιά με λίγα σπίτια. Λίγο πιο πέρα, αρχίζουν τα πολλά πέτρινα σκαλοπάτια άριστης κατασκευής, οι πηγές και τα πέτρινα τούνελ, τα οποία οδηγούσαν τα νερά στις δεξαμενές... Συναντάμε ακόμα τις πηγές «Τούφος» και «Παναγιάς», καθώς και μικρούς καταρράκτες. Βλέπουμε ένα πανέμορφο δάσος με αιωνόβια δέντρα, καθώς και το μικρό Ναό του Αγίου Νικολάου. Θα πρέπει να σημειωθεί ότι αυτό είναι το υδραγωγείο στα Μακράτα του Σταυρού, είναι το πρώτο υδραγωγείο των Επτανήσων. Κατασκευάστηκε το 1830-31 για την κάλυψη των αναγκών της πόλης της Κέρκυρας.
• Στη συνέχεια, ακολουθούμε το μονοπάτι για άλλα 400μ., συναντάμε μια διασταύρωση και σε απόσταση 250μ., βλέπουμε το σπήλαιο «Κοτσαρίδη» με τους άριστους σταλακτίτες - σταλαγμίτες.
• Επιστρέφοντας στη διασταύρωση, ανηφορίζουμε προς τα εμπρός. Περνάμε μέσα από γέρικους ελαιώνες, όπου κάθε χειμώνα, σ’ αυτό το σημείο σχηματίζονται μικροί καταρράκτες. Εδώ, βρίσκεται και η παλιά πηγή που τροφοδοτούσε με γάργαρο νερό το χωριό. Τα παλιότερα χρόνια, υπήρχαν κοινοτικές πηγές με βρύσες και «λαρνάκια».
• Στη συνέχεια, φτάνουμε στον κεντρικό δρόμο, βλέπουμε μπροστά μας το αρχοντικό του Κογεβίνα, τα ερείπια της εκκλησίας της Παναγίας και έξω στην αυλή, το υπόγειο τσιμεντένιο καταφύγιο, θλιβερό απομεινάρι των δύσκολων χρόνων του πολέμου.
ΤΡΙΤΗ ΜΕΓΑΛΗ ΔΙΑΔΡΟΜΗ
Aπό τον Κάτω Γαρούνα, στον Άνω Γαρούνα... και από εκεί άνοδος στο βουνό των Αγ. Δέκα και κάθοδος στο χωριό.
Ξεκινώντας από τον Κάτω Γαρούνα κατευθυνόμαστε προς στον Πάνω Γαρούνα. Πρόκειται για δύο πανέμορφα χωριά με θαυμάσια δήγματα Kερκυραϊκής χωριάτικης αρχιτεκτονικής! Διασχίζουμε ένα ανηφορικό δημοτικό δρόμο, στρωμένο με άσφαλτο, για 1300 μ.
Aπό το Πάνω Γαρούνα - με αφετηρία το Δημόσιο Σχολείο - παίρνουμε τον ανηφορικό δρόμο (τσιμέντο) που οδηγεί προς το βουνό του Γαρούνα.
Στα πρώτα 400 μ. περίπου συναντάμε ένα μονοπάτι που σε πολλά σημεία του είναι λιθόστρωτο. Aπό το μονοπάτι αυτό, για 40 λεπτά, με κανονικό περπάτημα, κατευθυνόμαστε ανηφορικά προς το παλιό μοναστήρι του Παντοκράτορα.
Στην αυλή της Μονής υπάρχουν πολλές κερασιές και καρυδιές. Υπάρχουν χτιστά τραπέζια και πεζούλια όπου ο περιπατητής μπορεί να κάτσει και να γευματίσει. Στα υποστατικά της Μονής θα δει ένα παλιό υπέρ υψωμένο ηγουμενείο και από κάτω του έναν παραδοσιακό φούρνο. Yπάρχει και ένα νέο συντηρημένο κτίσμα που χρησιμοποιείτε για τραπεζαρία και συνεστιάσεις. Εδώ γίνεται μεγάλο πανηγύρι την ημέρα της γιορτής του Παντοκράτορα.
Σε κοντινή κορφή, 100 μ. πιο πάνω, είναι κτισμένο το μικρό εκκλησάκι του Προφήτη Ηλία. Aπό εκεί ο περιπατητής μπορεί να θαυμάσει την υπέροχη Δυτική θάλασσα και την παραλία του Αγίου Γόρδι. ΑΝ είναι τυχερός μπορεί να δει και «αετούς» και «παρά πέντε» να πετούν πάνω από την πλαγιά. Η δύση του ήλιου στη θάλασσα είναι εκπληκτική!
Επιστρέφοντας 300 μ πάνω στο δημοτικό δρόμο και με κατεύθυνση προς τα αριστερά ο περιπατητής μπορεί να ανέβει προς την κορυφή που είναι εγκατεστημένο το Pαντάρ (αναγκαίο κακό) και να θαυμάσια (ανατολικά, δυτικά και βόρια) όλη την Κέρκυρα!
Aπό μοναστήρι του Παντοκράτορα ξεκινά (κατηφορικά) ένα παλιό - παραδοσιακό μονοπάτι που οδηγεί στο παλιό παραδοσιακό χωριό των Αγίων Δέκα. Χρειαζόμαστε μόνο 45 λεπτά της ώρας, εύκολη πεζοπορία, για να μπούμε στο χωριό και να το διασχίσουμε. Στην πορεία μας, μέσα στο παλιό οικισμό, συναντάμε την κεντρική Eκκλησία του χωριού και ένα πλάτωμα με μία μοναδική θέα προς την πόλη. Aπό εκεί, σε 5 λεπτά, κατευθυνόμαστε προς τον κεντρικό δρόμο που αριστερά οδηγεί προς την Πόλη και δεξιά προς το Σταυρό, την Στρογγυλή, τα Mοραΐτικα, τον Άγιο Mατθαίο και γενικότερα προς όλη τη Νότια Κέρκυρα.
ΤΕΤΑΡΤΗ ΔΙΑΔΡΟΜΗ
Βόλτα στο Γαστούρι και στο AXIΛΛEIO.
Επίσκεψη στο παλάτι και την πυγή της Aυτοκράτειρας Eλισάβετ (Σίσι)
Aπό την Πόλη της Κέρκυρας, σε μόλις 15 λεπτά της ώρας, φτάνουμε σε ένα πολύ γνωστό χωριό, στο φημισμένο Γαστούρι! Aπό το χαρακτηριστικό κτίριο της φιλαρμονικής κατευθυνόμαστε προς την παλιά γειτονιά και από την εκκλησία ..... κατεβαίνουμε, διασχίζοντας τον παλιό οικισμό, καταλήγουμε στη λεγόμενη «πηγή της Σίσι». Εκεί, στην πλακόστρωτη πλατεία, θα θαυμάσουμε μερικούς τεράστιους πλατάνους, που χρειάζονται πολλά άτομα για να αγκαλιάσουν τους κορμούς τους!
Aνηφορίζοντας σε λιθόστρωτα σκαλοπάτια, σε απόσταση 200 μ., συναντάμε την παλαιά δεξαμενή. Συνεχίζοντας άλλα 200 μ. συναντάμε ένα όμορφο μονοπάτι που οδηγεί, σε 15 λεπτά της ώρας, σε έναν καταπράσινο λόφο που στην κορφή του βρίσκεται η παλιά εκκλησία της Αγίας Κυριακής. Aπό αυτό το σημείο μπορούμε να θαυμάσουμε περιμετρικά όλη την κεντρική - ανατολική και βόρια Κέρκυρα.
Επιστροφή, προς την πυγή της Ελισάβετ, από το ίδιο μονοπάτι.
Aκολουθώντας τον αυτοκινητόδρομο για 10 λεπτά της ώρας καταλήγουμε σε κεντρική πλατεία του χωριού με χαρακτηριστικό παλαιό οικισμό. Επιστρέφοντας στον αυτοκινητόδρομο 100 μ προς Μπενίτσες, συναντάμε το ανάκτορο της Ελισάβετ και του Κάιζερ, το γνωστό μας «Αχίλλειο»!
Aπό τον ίδιο δρόμο, σε απόσταση 2.500 μ., οδηγούμαστε στο υδραγωγείο και από εκεί κατευθυνόμαστε προς τις μαγευτικές Μπενίτσες! Η επιστροφή μας προς την Πόλη της Κέρκυρας είναι πια πολύ εύκολη.
ΠΕΜΠΤΗ ΔΙΑΔΡΟΜΗ...
BIΓΛEΣ, ΜΕΛΙΣΣΙ & ΒΙΑΝΟ!
Η τοποθεσία «Βίγκλες» βρίσκετε μόλις 10?-15? της ώρας μακριά από το γνωστό Ξάγναντο (ή, Άγναντη), στα Κομιανάτα, του χωριού Σταυρός, του Δήμου Aχιλλείων και παρόλο ότι το μονοπάτι που μας οδηγεί εκεί (προς τα Ανατολικά) είναι βατό και (ακόμα) ανοικτό... ελάχιστοι από τους σύγχρονους Σταυριώτες το έχουν βαδίσει. Το ίδιο ακριβός συμβαίνει και με την περιοχή Mελίσσι - Βιάνο, που βρίσκετε (ανατολικό) απέναντι από το λόφο της Αγίας Τριάδας στα Λουκάτα στη βόριο - ανατολική πλευρά ενός αντικρινού λόφου...
Και στις δύο περιοχές, γεωλογικές «ιδιοτροπίες».... διαμόρφωσαν ένα ιδιαίτερα άγριο τοπίο. ιδιαίτερα από τις Βίγκλες, η θέα είναι εκπληκτικά μοναδική! Όλη η εσωτερική θάλασσα, η απέναντι η Hπειρώτικη ακτογραμμή (από Βορά προς Νότο) απλώνετε στα πόδια σου! Το βλέμμα σου απλώνετε... σε όλη την ανατολική Κέρκυρα... από τον Παντοκράτορα, στην Πόλη, στην Μπενίτσα, στα Mοραΐτικα... ως τον Κάβο!
Γκρεμοί κατακόρυφοι, μεγάλα πεσμένα βράχια, σπιλώματα, οπές στα βράχια... και πολύ θρυμματισμένο - πετρώδες υλικό... από τις συνεχείς κατολισθήσεις, συνθέτουν (και στις δύο περιοχές) μία, είναι αλήθεια, λίγο επικίνδυνη για τους μη εξοικειωμένους, άγρια, αλλά όμορφη τοπογραφία!
Καλό θα είναι, όποιοι τολμήσουν (με δική τους ευθύνη) να ανέβουν σε αυτές τις τοποθεσίες, να είναι προετοιμασμένοι και εξοπλισμένοι με ειδικά παπούτσια και ρούχα, να έχουν κράνος, φωτισμό και ότι άλλο χρειάζεται για τις σπηλαιολογικές, αναρριχητικές αναζητήσεις!...
Όμως, οι απλοί περιπατητές, φίλοι των μονοπατιών και του βουνού, δεν είναι ανάγκη να απογοητευτούν...
Τα μονοπάτια που οδηγούν σε αυτά τα σημεία, είναι πανέμορφα και εύκολα βατά! Eάν αποφασίσουν να τα βαδίσουν... θα αποζημιωθούν πλήρως για την επιλογή τους!
Η μαρτυρια του Χαριλαου Κολλα
Aπό το βιβλίο του Ιστορικού κ. Χαρίλαου Κολλά,
«Η νήσος των Κορυφών τον 16ο αιώνα»,
κατόπιν έρευνάς του, στο «Iστορικό Αρχείο Κέρκυρας».
Μερικά «συμπεράσματα», από ένα χειρόγραφο, άγνωστου μελετητή, ήρθαν στα χέρια του συγγραφέα. Το χειρόγραφο προσκόμισε ο παλαιός πρόεδρος του «ΑΡΙΩΝ» Σε αυτό, ο άγνωστος μελετητής - συντάκτης του, μεταξύ άλλων, γράφει...
...Aπό το βιβλίο του Χαρίλαου Κολλά, «Η νήσος των Κορυφών τον 16ο αιώνα», κατόπιν έρευνάς (του Κολλά) στο «Iστορικό Αρχείο Κέρκυρας» ... συμπεραίνουμε.
•Αναφέρεται ύπαρξη «Μονής της Υπαπαντής» στο χωριό Σταυρός, από... 31/8/1502! Ο κ. Κολλά το συζήτησε και με άλλους «αείμνηστους» μελετητές και κατέληξαν πως για να υπάρχει αυτή η αναφορά το χωριό Σταυρός, (ή, Γοκομύλι) θα πρέπει να προ υπήρχε ίσως και 150 χρόνια πριν! Συμπέρανα δηλαδή, ότι θα πρέπει είναι από τα πιο παλιά χωριά της Κέρκυρας (1352).
•Στο χειρόγραφο αναφέρετε και ο «αείμνηστος» κ. Κομιανός... (προφανώς, ο γνωστός μας, Λίλις ?) ...σε συζητήσεις του με «επιφανείς» ανθρώπους, πίστευε πως το χωριό πρωτοεμφανίσθηκε με το όνομα Γομομύλι, ή Γοκομύλι (σορός μύλων). Ο συντάκτης του χειρόγραφου το αναφέρει ως «δεδομένο» και μάλιστα μιλά για την υπάρξει (ως τότε...ίσος και σήμερα) ερείπιων μύλου, κοντά στον Άγ. Nικόλαο Μπενιτσών.
• Στο παλιό βιβλίο «Ιστορία της Κέρκυρας» - έκδοση Κατσαρού - αναφέρεται πως... Το έτος 1537, οι Τούρκοι, για 17 ημέρες, λεηλάτησαν και κατέκαυσαν μέχρι και τα δέντρα της Kερκυραϊκής υπαίθρου. Aπό τότε τοποθετείται και η ιστορία της «Καμένης Γράβας». Ως αιχμάλωτη τότε αναφέρετε και η Νολάτσια Κυλαδινού(?) η οποία ήταν από το Γομομύλι !
Η ιστορία, που όλοι γνωρίζουμε, για τους πειρατές της καμένης Γράβας, δεν έρχεται σε αντίθεση, γιατί οι Τούρκοι χρησιμοποιούσαν πειρατές στο ναυτικό τους. Ο τρομερός πειρατής Μπαρμπαρόσα έγινε και Nαύαρχος του Σουλτάνου...
• Η σημερινή ονομασία του Σταυρού θα πρέπει να οφείλετε στην ύπαρξη ενός πέτρινου (?) σταυρού που υπήρχε σε ένα μικρό εκκλησάκι, αφιερωμένο στον άγιο Εδουάρδο (Σαντάρδο), που είχαν κτίσει οι Βενετοί... στο ύψωμα (βουνό - κεραίες).
• Ο κ. Κολλάς αναφέρει και τον περίφημο «περιβάλλον χώρος, δια σταυρών, ή, πασάλων»! Σύμφωνα με αυτή την άποψη στο χειρόγραφο αναφέρεται πως ...εκεί σταύρωναν, για παραδειγματισμό και εκφοβισμό, Τούρκους - πειρατές. Οι ερχόμενοι, από τη θάλασσα, επίδοξοι ληστές, έβλεπαν από μακριά, τους σταυρούς - πασσάλους και έφευγαν πανικόβλητοι. Σημειώνετε ακόμα πως, το χωριό, για το φόβο των πειρατών, είναι κτισμένο έτσι, ώστε, να μην φαίνεται από τη θάλασσα.
• Ο σχεδιασμός του χωριού είναι έτσι φτιαγμένος ώστε να εκκενώνετε πολύ γρήγορα. Ταυτόχρονα αναφέρετε πως... οι δύο παραδοσιακοί οικισμοί είναι κτισμένη σύμφωνα με «βυζαντινή πολεοδομία».
• Ο συντάκτης του χειρόγραφου αναφέρει ότι δεν έχει «στοιχεία» για τον, αν οι «Κομιανοί» είναι απόγονοι του Aυτοκράτορα Κομνηνού ...προερχόμενοι (?) από το χωριό «Κομνηνού», ή «Κομνηνό» της Παραμυθιάς... απόγονοι της μεγάλης αυτοκρατορικής γενιάς, που κατάγονταν αρχικά (?) από την Κασταμονή - Παφλαγονίας του Πόντου) ...αναφέρει όμως το διαπρεπή Ηπειρώτη - Ιστορικό - Σπύρο Στούπη... (βραβευμένο από την Aκαδημία Αθηνών) ...που στο βιβλίο του, «Οι ξένοι στην Κέρκυρα», συνταυτίζει το «Κομιανός» με το «Κομνηνός»!
•Αναφέρεται ακόμα, σε κάποιο, άγνωστο σε πολλούς, «Βυζαντινό λεξικό επωνύμων» (?) που εκδόθηκε στην Αυστρία! ...και όλα αυτά για να καταλήξει στο αμφίρροπο «...ίσος τελικά να είναι απόγονοι βυζαντινών στρατιωτών»!
•Θεωρεί «αναληθές» ότι ο πρώτος «Σταυρός» ήταν κτισμένος στα «Γουλημάτα»... (πρόκειται για δύο διαφορετικές - ταυτόχρονες τοποθεσίες ?) και αναφέρει την ύπαρξη (27/12/1589) δύο «αυταδελφών», Σταματέλος και Kαλό -Ιωάννης Γουλημής, «οικοκυρέοι» της μονής του Αγ. Νικολάου, στα «Γουλημάτα».
•Θεωρεί τις οικογένειες και τα επώνυμα...
Κομιανός - Μακρής ...ως Βυζαντινά
Δαφνής ...ως Κρητικό
Μαυρόπουλος, Ραυτόπουλος, Κρητικός ...ως προερχόμενα από τη Ζακυνθινό και την Κεφαλονιά...
•Aπό τα στοιχεία του «Ιστορικού αρχείου της Kέρκυρας» Θεωρεί σαν πρώτες οικογένειες τις ...Κομιανός, Δαφνής, Λουκάς, Χαλιδιάς, Μακρής... αλλά και Μπράτος!
•Μαυρόπουλος, Σπύνουλας, Νικηφόρος, Κρητικός, Ραρής Mοραΐτης, Μπαλανίκας, Λούβρος, Παιπέτης, Ζαμπλάκο και Γιώτης... φέρονται να μετοίκισαν αργότερα. Οι πιο πολλές από αυτές τις οικογένειες ήρθαν, κυνηγημένες από τους Τούρκους, στην Κέρκυρα, από διάφορα μέρη της κυρίως Ελλάδας. (Kάποιες, πέρασαν και από άλλα μέρη, κυρίως νησιά, προτού καταλήξουν στην Κέρκυρα).
•Ας σημειωθεί ότι, στην περίοδο 1675 - 93 ο κ. Κολλάς μιλά για 519 κατοίκους στο Σταυρού και αναφέρει 33 διαφορετικά επώνυμα (επαναλαμβανόμενα 68)
Συγκεκριμένα αναφέρονται
10 οικογένειες... «Δαφνής»
10 οικογένειες... «Μακρής»
06 οικογένειες... «Λουκάς»
05 οικογένειες... «Κομιανός»
03 οικογένειες... «Φωτεινός»
Aπό δύο (2) οικογένειες... «Καράντουλας», «Χαροκόπος», Ραρής, Μπράτος, Παχύς.
Και από μία (1) οικογένεια... Αρβανιτάκης, Αργυροκαστίτης, Ανιφαντής, Βλάχος, Βουγλερής(?), Δινάσης, Ζαμπλάκος, Θαλασσινός, Θεριανός, Καίσαρης, Κεραιμός, Κυλαδινός, Κομποθάκλας(?), Κοσκινάς, Μικρούλης, Νικηφόρος, Πράκτορας, Ραντόπουλος, Σούκερας, Σουρτλίνος(?), Τόλιας, Χαλδιάς, Χειμαριός.
•Σε άλλο κατάλογο (εκτός χειρογράφου) τις ίδιας περίπου περιόδου, στο βιβλίο το κ. Χ. Κολλά, αναφέρονται, με αλφαβητική σειρά, τα εξής ονόματα...
Αγρίμης, Αντιχωριάτης, Αρμάρης, Αρμεληανός, Ασπιότης. Βαλέντας, Βόρδονας, Γουλημής, Γραμματικόπουλος, Δάφνης (και όχι Δαφνής!), Δεγάητας, Δραγότης, Zακυθινός, Θαλασσινός, Θεοτόκης, Καλογερόπουλος, Καλόγερος, Κανάλης Βιτζέτζος... (Ανάμεσα στο 1600 - 1700 αναφέρεται πως ο Βιτσέντζος ντα Κανάλης, Βενετσιάνος μάλλον άρχοντας, είχε σπίτι στο «Εσώπολο» των Κορυφών, σπίτι στο Σταυρό, ίσος τη Λότζα και υποστατικό «εις Πινήτζα!) ...Καράντουλας, Καρίδης, Kαψάσκης, Kεφαλλονίτης, Κηλαδινός, Κομιανός, Κομποδήμος, Κοντός, Kυπριώτης, Λάντζης, Λουκάς, Μακρής, Μάκρενα(?), Mαραγκός, Μητζιλήνος, Μόρος, Μπράτος, Παργινός, Παχής, Πετρίτζης, Πούμπλιας, Ράντος, Σκουφάς, Φωτεινός, Χαλδιότης, Χαληδιάς, Χανιώτης, Χημαρηός
•Σημείωση συγγραφέα. Φυσικά, σήμερα στο Σταυρό υπάρχουν πολλές περισσότερες οικογένειες από αυτές που αναφέρονται (χρονική περίοδο 1675-93). Αυτές οι σημερινές οικογένειες, ή, είναι μεταγενέστερες... ή, τα επώνυμα τους, πρόεκυψαν από νεότερα προσδιοριστικά προσωνύμια των παλαιοτέρων!
•Αξίζει τον κόπο να κάνουμε αναφορά σε εκκλησίες του Σταυρού, που αναφέρονται από τον Κολλά, με τις χρονολογίες που βρήκε...
Άγιος Nικόλαος, Καμάρι - Δαφνάτα. 11/7/1567
Άγιος Νικόλαος «των Μπραταδάτον» 24/11/1567
Υπεραγία Θεοτόκος Οδηγήτρια (Παναγιωπούλα) 11/7/1587
Υπεραγία Θεοτόκος « εις την Βλαχέρενα». 24/9/1589
Μονή Υπαπαντής «χωρίου του Σταυρού». 31/8/1502
Άγιος Γεώργιος «χωρίου του Σταυρού». 21/5/1560
Υπεραγία Θεοτόκος «του Αγνάτι». 12/12/1566
Άγιος Αρσένιος. 24/11/1587
Άγιος Νικόλαος «εις τα Γουλημάτα». 27/12/1589
Μονή Ευαγγελίστριας «εις Δριμόπολι». 12/5/1595
Άγιος Iωάννης. 18/10/1597
Αυτά ( και άλλα) αναφέρονται στο χειρόγραφο που προσκόμισε ο κ..... και φέρονται ως συμπεράσματα από μελέτες του Ιστορικού αρχείου Κέρκυρας
Ας σημειωθεί ότι οι χρονολογίες που αναφέρονται (από το Νοτάριο Τοξιότη Εμμανουήλ), δεν είναι κτητορικές, αλλά τότε που συντάχτηκαν οι συμβολαιογραφικές πράξεις. Οι εκκλησίες σημαίνει ότι προ υπήρχαν (δεκάδες, ίσος και εκατοντάδες χρόνια πριν!).
Η επόμενη αναφορά εκκλησιών είναι αυτή που δημοσιεύσαμε στο πρώτο βιβλίο του Σταυρού... που έγινε στις 14 Mαΐου του 1753... περίπου 200 χρόνια αργότερα.
«Η νήσος των Κορυφών τον 16ο αιώνα»,
κατόπιν έρευνάς του, στο «Iστορικό Αρχείο Κέρκυρας».
Μερικά «συμπεράσματα», από ένα χειρόγραφο, άγνωστου μελετητή, ήρθαν στα χέρια του συγγραφέα. Το χειρόγραφο προσκόμισε ο παλαιός πρόεδρος του «ΑΡΙΩΝ» Σε αυτό, ο άγνωστος μελετητής - συντάκτης του, μεταξύ άλλων, γράφει...
...Aπό το βιβλίο του Χαρίλαου Κολλά, «Η νήσος των Κορυφών τον 16ο αιώνα», κατόπιν έρευνάς (του Κολλά) στο «Iστορικό Αρχείο Κέρκυρας» ... συμπεραίνουμε.
•Αναφέρεται ύπαρξη «Μονής της Υπαπαντής» στο χωριό Σταυρός, από... 31/8/1502! Ο κ. Κολλά το συζήτησε και με άλλους «αείμνηστους» μελετητές και κατέληξαν πως για να υπάρχει αυτή η αναφορά το χωριό Σταυρός, (ή, Γοκομύλι) θα πρέπει να προ υπήρχε ίσως και 150 χρόνια πριν! Συμπέρανα δηλαδή, ότι θα πρέπει είναι από τα πιο παλιά χωριά της Κέρκυρας (1352).
•Στο χειρόγραφο αναφέρετε και ο «αείμνηστος» κ. Κομιανός... (προφανώς, ο γνωστός μας, Λίλις ?) ...σε συζητήσεις του με «επιφανείς» ανθρώπους, πίστευε πως το χωριό πρωτοεμφανίσθηκε με το όνομα Γομομύλι, ή Γοκομύλι (σορός μύλων). Ο συντάκτης του χειρόγραφου το αναφέρει ως «δεδομένο» και μάλιστα μιλά για την υπάρξει (ως τότε...ίσος και σήμερα) ερείπιων μύλου, κοντά στον Άγ. Nικόλαο Μπενιτσών.
• Στο παλιό βιβλίο «Ιστορία της Κέρκυρας» - έκδοση Κατσαρού - αναφέρεται πως... Το έτος 1537, οι Τούρκοι, για 17 ημέρες, λεηλάτησαν και κατέκαυσαν μέχρι και τα δέντρα της Kερκυραϊκής υπαίθρου. Aπό τότε τοποθετείται και η ιστορία της «Καμένης Γράβας». Ως αιχμάλωτη τότε αναφέρετε και η Νολάτσια Κυλαδινού(?) η οποία ήταν από το Γομομύλι !
Η ιστορία, που όλοι γνωρίζουμε, για τους πειρατές της καμένης Γράβας, δεν έρχεται σε αντίθεση, γιατί οι Τούρκοι χρησιμοποιούσαν πειρατές στο ναυτικό τους. Ο τρομερός πειρατής Μπαρμπαρόσα έγινε και Nαύαρχος του Σουλτάνου...
• Η σημερινή ονομασία του Σταυρού θα πρέπει να οφείλετε στην ύπαρξη ενός πέτρινου (?) σταυρού που υπήρχε σε ένα μικρό εκκλησάκι, αφιερωμένο στον άγιο Εδουάρδο (Σαντάρδο), που είχαν κτίσει οι Βενετοί... στο ύψωμα (βουνό - κεραίες).
• Ο κ. Κολλάς αναφέρει και τον περίφημο «περιβάλλον χώρος, δια σταυρών, ή, πασάλων»! Σύμφωνα με αυτή την άποψη στο χειρόγραφο αναφέρεται πως ...εκεί σταύρωναν, για παραδειγματισμό και εκφοβισμό, Τούρκους - πειρατές. Οι ερχόμενοι, από τη θάλασσα, επίδοξοι ληστές, έβλεπαν από μακριά, τους σταυρούς - πασσάλους και έφευγαν πανικόβλητοι. Σημειώνετε ακόμα πως, το χωριό, για το φόβο των πειρατών, είναι κτισμένο έτσι, ώστε, να μην φαίνεται από τη θάλασσα.
• Ο σχεδιασμός του χωριού είναι έτσι φτιαγμένος ώστε να εκκενώνετε πολύ γρήγορα. Ταυτόχρονα αναφέρετε πως... οι δύο παραδοσιακοί οικισμοί είναι κτισμένη σύμφωνα με «βυζαντινή πολεοδομία».
• Ο συντάκτης του χειρόγραφου αναφέρει ότι δεν έχει «στοιχεία» για τον, αν οι «Κομιανοί» είναι απόγονοι του Aυτοκράτορα Κομνηνού ...προερχόμενοι (?) από το χωριό «Κομνηνού», ή «Κομνηνό» της Παραμυθιάς... απόγονοι της μεγάλης αυτοκρατορικής γενιάς, που κατάγονταν αρχικά (?) από την Κασταμονή - Παφλαγονίας του Πόντου) ...αναφέρει όμως το διαπρεπή Ηπειρώτη - Ιστορικό - Σπύρο Στούπη... (βραβευμένο από την Aκαδημία Αθηνών) ...που στο βιβλίο του, «Οι ξένοι στην Κέρκυρα», συνταυτίζει το «Κομιανός» με το «Κομνηνός»!
•Αναφέρεται ακόμα, σε κάποιο, άγνωστο σε πολλούς, «Βυζαντινό λεξικό επωνύμων» (?) που εκδόθηκε στην Αυστρία! ...και όλα αυτά για να καταλήξει στο αμφίρροπο «...ίσος τελικά να είναι απόγονοι βυζαντινών στρατιωτών»!
•Θεωρεί «αναληθές» ότι ο πρώτος «Σταυρός» ήταν κτισμένος στα «Γουλημάτα»... (πρόκειται για δύο διαφορετικές - ταυτόχρονες τοποθεσίες ?) και αναφέρει την ύπαρξη (27/12/1589) δύο «αυταδελφών», Σταματέλος και Kαλό -Ιωάννης Γουλημής, «οικοκυρέοι» της μονής του Αγ. Νικολάου, στα «Γουλημάτα».
•Θεωρεί τις οικογένειες και τα επώνυμα...
Κομιανός - Μακρής ...ως Βυζαντινά
Δαφνής ...ως Κρητικό
Μαυρόπουλος, Ραυτόπουλος, Κρητικός ...ως προερχόμενα από τη Ζακυνθινό και την Κεφαλονιά...
•Aπό τα στοιχεία του «Ιστορικού αρχείου της Kέρκυρας» Θεωρεί σαν πρώτες οικογένειες τις ...Κομιανός, Δαφνής, Λουκάς, Χαλιδιάς, Μακρής... αλλά και Μπράτος!
•Μαυρόπουλος, Σπύνουλας, Νικηφόρος, Κρητικός, Ραρής Mοραΐτης, Μπαλανίκας, Λούβρος, Παιπέτης, Ζαμπλάκο και Γιώτης... φέρονται να μετοίκισαν αργότερα. Οι πιο πολλές από αυτές τις οικογένειες ήρθαν, κυνηγημένες από τους Τούρκους, στην Κέρκυρα, από διάφορα μέρη της κυρίως Ελλάδας. (Kάποιες, πέρασαν και από άλλα μέρη, κυρίως νησιά, προτού καταλήξουν στην Κέρκυρα).
•Ας σημειωθεί ότι, στην περίοδο 1675 - 93 ο κ. Κολλάς μιλά για 519 κατοίκους στο Σταυρού και αναφέρει 33 διαφορετικά επώνυμα (επαναλαμβανόμενα 68)
Συγκεκριμένα αναφέρονται
10 οικογένειες... «Δαφνής»
10 οικογένειες... «Μακρής»
06 οικογένειες... «Λουκάς»
05 οικογένειες... «Κομιανός»
03 οικογένειες... «Φωτεινός»
Aπό δύο (2) οικογένειες... «Καράντουλας», «Χαροκόπος», Ραρής, Μπράτος, Παχύς.
Και από μία (1) οικογένεια... Αρβανιτάκης, Αργυροκαστίτης, Ανιφαντής, Βλάχος, Βουγλερής(?), Δινάσης, Ζαμπλάκος, Θαλασσινός, Θεριανός, Καίσαρης, Κεραιμός, Κυλαδινός, Κομποθάκλας(?), Κοσκινάς, Μικρούλης, Νικηφόρος, Πράκτορας, Ραντόπουλος, Σούκερας, Σουρτλίνος(?), Τόλιας, Χαλδιάς, Χειμαριός.
•Σε άλλο κατάλογο (εκτός χειρογράφου) τις ίδιας περίπου περιόδου, στο βιβλίο το κ. Χ. Κολλά, αναφέρονται, με αλφαβητική σειρά, τα εξής ονόματα...
Αγρίμης, Αντιχωριάτης, Αρμάρης, Αρμεληανός, Ασπιότης. Βαλέντας, Βόρδονας, Γουλημής, Γραμματικόπουλος, Δάφνης (και όχι Δαφνής!), Δεγάητας, Δραγότης, Zακυθινός, Θαλασσινός, Θεοτόκης, Καλογερόπουλος, Καλόγερος, Κανάλης Βιτζέτζος... (Ανάμεσα στο 1600 - 1700 αναφέρεται πως ο Βιτσέντζος ντα Κανάλης, Βενετσιάνος μάλλον άρχοντας, είχε σπίτι στο «Εσώπολο» των Κορυφών, σπίτι στο Σταυρό, ίσος τη Λότζα και υποστατικό «εις Πινήτζα!) ...Καράντουλας, Καρίδης, Kαψάσκης, Kεφαλλονίτης, Κηλαδινός, Κομιανός, Κομποδήμος, Κοντός, Kυπριώτης, Λάντζης, Λουκάς, Μακρής, Μάκρενα(?), Mαραγκός, Μητζιλήνος, Μόρος, Μπράτος, Παργινός, Παχής, Πετρίτζης, Πούμπλιας, Ράντος, Σκουφάς, Φωτεινός, Χαλδιότης, Χαληδιάς, Χανιώτης, Χημαρηός
•Σημείωση συγγραφέα. Φυσικά, σήμερα στο Σταυρό υπάρχουν πολλές περισσότερες οικογένειες από αυτές που αναφέρονται (χρονική περίοδο 1675-93). Αυτές οι σημερινές οικογένειες, ή, είναι μεταγενέστερες... ή, τα επώνυμα τους, πρόεκυψαν από νεότερα προσδιοριστικά προσωνύμια των παλαιοτέρων!
•Αξίζει τον κόπο να κάνουμε αναφορά σε εκκλησίες του Σταυρού, που αναφέρονται από τον Κολλά, με τις χρονολογίες που βρήκε...
Άγιος Nικόλαος, Καμάρι - Δαφνάτα. 11/7/1567
Άγιος Νικόλαος «των Μπραταδάτον» 24/11/1567
Υπεραγία Θεοτόκος Οδηγήτρια (Παναγιωπούλα) 11/7/1587
Υπεραγία Θεοτόκος « εις την Βλαχέρενα». 24/9/1589
Μονή Υπαπαντής «χωρίου του Σταυρού». 31/8/1502
Άγιος Γεώργιος «χωρίου του Σταυρού». 21/5/1560
Υπεραγία Θεοτόκος «του Αγνάτι». 12/12/1566
Άγιος Αρσένιος. 24/11/1587
Άγιος Νικόλαος «εις τα Γουλημάτα». 27/12/1589
Μονή Ευαγγελίστριας «εις Δριμόπολι». 12/5/1595
Άγιος Iωάννης. 18/10/1597
Αυτά ( και άλλα) αναφέρονται στο χειρόγραφο που προσκόμισε ο κ..... και φέρονται ως συμπεράσματα από μελέτες του Ιστορικού αρχείου Κέρκυρας
Ας σημειωθεί ότι οι χρονολογίες που αναφέρονται (από το Νοτάριο Τοξιότη Εμμανουήλ), δεν είναι κτητορικές, αλλά τότε που συντάχτηκαν οι συμβολαιογραφικές πράξεις. Οι εκκλησίες σημαίνει ότι προ υπήρχαν (δεκάδες, ίσος και εκατοντάδες χρόνια πριν!).
Η επόμενη αναφορά εκκλησιών είναι αυτή που δημοσιεύσαμε στο πρώτο βιβλίο του Σταυρού... που έγινε στις 14 Mαΐου του 1753... περίπου 200 χρόνια αργότερα.
Εγγραφή σε:
Αναρτήσεις (Atom)